Psychologie Hoofdstuk 2
SENSATIE EN PERCEPTIE
2.1 Hoe verandert stimulatie in sensatie?
Sensatie is het proces waarbij gestimuleerde receptoren een patroon van neurale
impulsen creëren dat de stimulus representeert in de hersenen. Een stimulus wordt
omgezet in een vorm die de hersenen begrijpen (neuraal signaal). Bij alle zintuigen is
het de taak van sensorische receptoren om de informatie van een stimulus om te
zetten in elektrochemische signalen. Dit heet transductie.
De minimumhoeveelheid fysische energie die nodig is om tot een sensorische ervaring
te leiden, heet de absolute drempel. Deze drempel varieert van persoon tot
persoon. Veranderingen van de stimuli worden alleen opgemerkt als ze de
verschildrempel overschrijden. Dit is de kleinste verandering tussen 2 stimuli die
een persoon in 50% van alle gevallen als verschil opmerkt.
Volgens de signaaldetectietheorie is sensatie afhankelijk van de kenmerken van de
stimulus, de achtergrondstimulus en de detector. We zouden onze zintuigen moeten
beschouwen als veranderingsdetectoren, omdat ze gewend raken aan prikkels die
niet veranderen.
De hersenen nemen de wereld indirect waar, omdat de zintuigen alle stimuli
omzetten in de taal van het zenuwstelsel: neurale impulsen.
2.2 Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie?
Perceptie is een proces dat de inkomende sensorische patronen bewerkt en er
betekenis aan geeft. Een percept is hetgeen wat wordt waargenomen. De toekenning
van betekenis berust op stimulusaanwijzingen via het proces van bottom-
upverwerking en op top-downverwerking in de hersenen. Top-downverwerking
wordt beïnvloed door de doelen van de waarnemer, zijn ervaringen kennis,
verwachtingen, herinneringen enz. Bv als je honger hebt, koop je eerder een kant-en-
klare maaltijd dan een nog te bereiden maaltijd. Bij bottom-upverwerking hebben
dekenmerken van de stimulus invloed op onze waarnemingen. Bv welke kleur heeft
iets? Of welke smaak heeft iets? Het vermogen om een voorwerp vanuit verschillende
hoeken in dezelfde vorm waar te nemen, is een voorbeeld van perceptuele
constantie. Soms merken we gebeurtenissen juist niet op bv omdat je gefocust bent
op iets anders, dit noemen we perceptuele blindheid. Dit geld ook voor
veranderingsblindheid, bv als een vriend een andere haarleur heeft.
Perceptuele problemen ontstaan niet alleen door onduidelijke stimuli. Soms is het de
interpretatie van een beeld dat voor problemen zorgt. Dit gebeurt bij illusies. Illusies
laten zien dat perceptie niet noodzakelijk een goede representatie van de
buitenwereld geeft. Omdat perceptie een interpretatie is en omdat de meeste mensen
dezelfde illusies hebben, kan er vanuit worden gegaan dat er toch iets aangeboren zal
zijn. Er zijn elke theorieën die moeten verklaren hoe perceptie in zijn werk gaat:
- Concluderen door leren. Nadruk op aangeleerde invloeden, invloed van
verwachtingen, context en cultuur (aangeleerde).
- Gestalttheorie van perceptie. Nadruk op de wijze waarop we binnenkomende
stimuli tot betekenisvolle perceptuele patronen organiseren (aangeborene).
SENSATIE EN PERCEPTIE
2.1 Hoe verandert stimulatie in sensatie?
Sensatie is het proces waarbij gestimuleerde receptoren een patroon van neurale
impulsen creëren dat de stimulus representeert in de hersenen. Een stimulus wordt
omgezet in een vorm die de hersenen begrijpen (neuraal signaal). Bij alle zintuigen is
het de taak van sensorische receptoren om de informatie van een stimulus om te
zetten in elektrochemische signalen. Dit heet transductie.
De minimumhoeveelheid fysische energie die nodig is om tot een sensorische ervaring
te leiden, heet de absolute drempel. Deze drempel varieert van persoon tot
persoon. Veranderingen van de stimuli worden alleen opgemerkt als ze de
verschildrempel overschrijden. Dit is de kleinste verandering tussen 2 stimuli die
een persoon in 50% van alle gevallen als verschil opmerkt.
Volgens de signaaldetectietheorie is sensatie afhankelijk van de kenmerken van de
stimulus, de achtergrondstimulus en de detector. We zouden onze zintuigen moeten
beschouwen als veranderingsdetectoren, omdat ze gewend raken aan prikkels die
niet veranderen.
De hersenen nemen de wereld indirect waar, omdat de zintuigen alle stimuli
omzetten in de taal van het zenuwstelsel: neurale impulsen.
2.2 Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie?
Perceptie is een proces dat de inkomende sensorische patronen bewerkt en er
betekenis aan geeft. Een percept is hetgeen wat wordt waargenomen. De toekenning
van betekenis berust op stimulusaanwijzingen via het proces van bottom-
upverwerking en op top-downverwerking in de hersenen. Top-downverwerking
wordt beïnvloed door de doelen van de waarnemer, zijn ervaringen kennis,
verwachtingen, herinneringen enz. Bv als je honger hebt, koop je eerder een kant-en-
klare maaltijd dan een nog te bereiden maaltijd. Bij bottom-upverwerking hebben
dekenmerken van de stimulus invloed op onze waarnemingen. Bv welke kleur heeft
iets? Of welke smaak heeft iets? Het vermogen om een voorwerp vanuit verschillende
hoeken in dezelfde vorm waar te nemen, is een voorbeeld van perceptuele
constantie. Soms merken we gebeurtenissen juist niet op bv omdat je gefocust bent
op iets anders, dit noemen we perceptuele blindheid. Dit geld ook voor
veranderingsblindheid, bv als een vriend een andere haarleur heeft.
Perceptuele problemen ontstaan niet alleen door onduidelijke stimuli. Soms is het de
interpretatie van een beeld dat voor problemen zorgt. Dit gebeurt bij illusies. Illusies
laten zien dat perceptie niet noodzakelijk een goede representatie van de
buitenwereld geeft. Omdat perceptie een interpretatie is en omdat de meeste mensen
dezelfde illusies hebben, kan er vanuit worden gegaan dat er toch iets aangeboren zal
zijn. Er zijn elke theorieën die moeten verklaren hoe perceptie in zijn werk gaat:
- Concluderen door leren. Nadruk op aangeleerde invloeden, invloed van
verwachtingen, context en cultuur (aangeleerde).
- Gestalttheorie van perceptie. Nadruk op de wijze waarop we binnenkomende
stimuli tot betekenisvolle perceptuele patronen organiseren (aangeborene).
