SCHADEVERGOEDINGSRECHT
INHOUDSOPGAVE
Inleiding ......................................................................................................................................................... 2
Schade ........................................................................................................................................................... 4
Fout ............................................................................................................................................................... 8
Causaliteit .................................................................................................................................................... 13
Afgeleide aansprakelijkheid ......................................................................................................................... 15
Objectieve aansprakelijkheid ....................................................................................................................... 18
Gevolgen aansprakelijkheid.......................................................................................................................... 20
Immuniteiten ............................................................................................................................................... 22
Verzekeringen .............................................................................................................................................. 24
1
, INLEIDING
VRAGEN – INLEIDING
1. Wat is de functie van het aansprakelijkheidsrecht?
2. Strafrechtelijke aansprakelijkheid: bespreek doel, gevolg, focus, beoordelingsmaatstaf en
toekomstige gevolgen.
3. Burgerlijke aansprakelijkheid: bespreek doel, gevolg, focus, beoordelingsmaatstaf en
toekomstige gevolgen.
4. Bespreek Law & Economics.
5. Bespreek Pigou.
6. Bespreek Richard Posner.
7. Bespreek Guido Calabresi.
8. Bespreek Ronald Coase.
9. Wat is de theory of mind?
10. Wat is het activity level?
11. Wat is de corrective justice theory?
12. Wat is de civil recourse theory?
13. Wat is het verschil tussen effectiviteit en efficiëntie?
2
, ANTWOORDEN – INLEIDING
1. Vergoeding (beschermen tegen schade) en repressie (vermijden van fouten, sanctie op het niet-
naleven van gedragsregels)
2. Doel: repressie, preventie Gevolg: sanctie, straf
Focus: moreel element van het gedrag van de dader
Beoordelingsmaatstaf: subjectief, rekening houdend met alle kenmerken van de persoon
Toekomstige gevolgen: enkel dader kan strafrechtelijk aangesproken worden
3. Doel: ongedaan maken van ongewenste gevolgen
Gevolg: remedie, schadeloosstelling, aansprakelijkheid is bron van verbintenissen, geen sanctie
Focus: objectieve situatie van de benadeelde Beoordelingsmaatstaf: objectief
Toekomstige gevolgen: gevolgen gaan over op erfgenamen, indien dader of aansprakelijke sterft
4. Dit is de standaardvisie in Amerika. Schade is het gevolg van een gedrag.
Instrumentalistische visie: zich zo gedragen dat men enkel aansprakelijkheid wilt nemen als dat
de beste optie is.
Doel: bevorderen efficiëntie, maximilisatie welvaart
Aansprakelijkheidsrecht = beleidsinstrument
Gedachte tot Pigou: als iedereen doet wat voor hem het beste is, dan is dat automatisch via het
marktsysteem het beste voor iedereen.
5. “Wat jij doet, heeft ook gevolgen voor anderen”
kostenbatenanalyse: individuele opbrenst ó individuele kost
Sociaal optimum: totale opbrengst voor iedereen ó totale kost voor iedereen
Internalisering: nadeel dat anderen lijden door jouw gedrag, wordt mee in rekening gebracht
6. Pigouviaanse internalisatie op aansprakelijkheid betrekken
onzorgvuldig ° aansprakelijk; zorgvuldig ° niet aansprakelijk
verschil (on-)zorgvuldigheid = verschil (in-)efficiëntie
Efficiënt ° niet aansprakelijk; inefficiënt ° aansprakelijk
7. Internalisatiekosten leggen bij de cheapest cast avoider ° aansprakelijkheid wordt gelegd bij
diegene die de schade het meest/gemakkelijkste had kunnen voorkomen
8. Pigou-benadering is eenzijdig: ziet enkel dat handelingen van A nadeel berokkent aan B, maar
ziet niet dat het niet-handelen van A nadeel aan A zelf berokkent.
Coarse theorema: efficiëntie wordt niet beïnvloed door de toewijzing van juridische aanspraken
(rechten, aanspr.) indien de betrokkenen vrij zonder kosten kunnen komen tot onderlinge
uitwisselingen. Als partijen niet kunnen onderhandelen, dan focus op transactiekosten.
Econ. oogpunt: het doet er niet toe wie aansprakelijk is, zolang ze maar kunnen onderhandelen
9. Als menszijnde kunnen we ons in de plaats stellen van de andere en kunnen we de situatie
voorstellen vanuit het standpunt van de ander.
10. Wanneer schade mee afhankelijk is van het activity level, dan kan objectieve aansprakelijkheid
heel efficiënt zijn, omdat die aan de schadeveroorzaker de stimulans geeft om de mate waarin
die de activiteit onderneemt of niet af te stemmen op wat daaruit leidt tot schade.
11. “de plicht om een ander niet te schaden” ° anders: duty to repair
schade = als iemand middelen kwijt is. Aansprakelijkheid = iemand heeft ‘voordeel’ gehaald uit
jouw schade, iemand is middelen kwijt door een ongerechtvaardigde transactie van een ander.
Geen extern doel ° justice or fairness is een doel of zichzelf.
12. Aansprakelijkheid geeft benadeelde macht/keuze om op te treden tegen schadeverwekker.
Tegenhanger: liability (gehoudenheid) is geen duty to repair. Geen juridische plicht om schade te
vermijden of recht vrij te blijven van schade.
13. Effecitiviteit: het beoogde doel wordt bereikt, doel heiligt de middelen.
Efficiëntie: de verhouding tussen input en output, met gegeven middelen een max resultaat
halen of een bepaald resultaat halen met minimale inspanning
3
INHOUDSOPGAVE
Inleiding ......................................................................................................................................................... 2
Schade ........................................................................................................................................................... 4
Fout ............................................................................................................................................................... 8
Causaliteit .................................................................................................................................................... 13
Afgeleide aansprakelijkheid ......................................................................................................................... 15
Objectieve aansprakelijkheid ....................................................................................................................... 18
Gevolgen aansprakelijkheid.......................................................................................................................... 20
Immuniteiten ............................................................................................................................................... 22
Verzekeringen .............................................................................................................................................. 24
1
, INLEIDING
VRAGEN – INLEIDING
1. Wat is de functie van het aansprakelijkheidsrecht?
2. Strafrechtelijke aansprakelijkheid: bespreek doel, gevolg, focus, beoordelingsmaatstaf en
toekomstige gevolgen.
3. Burgerlijke aansprakelijkheid: bespreek doel, gevolg, focus, beoordelingsmaatstaf en
toekomstige gevolgen.
4. Bespreek Law & Economics.
5. Bespreek Pigou.
6. Bespreek Richard Posner.
7. Bespreek Guido Calabresi.
8. Bespreek Ronald Coase.
9. Wat is de theory of mind?
10. Wat is het activity level?
11. Wat is de corrective justice theory?
12. Wat is de civil recourse theory?
13. Wat is het verschil tussen effectiviteit en efficiëntie?
2
, ANTWOORDEN – INLEIDING
1. Vergoeding (beschermen tegen schade) en repressie (vermijden van fouten, sanctie op het niet-
naleven van gedragsregels)
2. Doel: repressie, preventie Gevolg: sanctie, straf
Focus: moreel element van het gedrag van de dader
Beoordelingsmaatstaf: subjectief, rekening houdend met alle kenmerken van de persoon
Toekomstige gevolgen: enkel dader kan strafrechtelijk aangesproken worden
3. Doel: ongedaan maken van ongewenste gevolgen
Gevolg: remedie, schadeloosstelling, aansprakelijkheid is bron van verbintenissen, geen sanctie
Focus: objectieve situatie van de benadeelde Beoordelingsmaatstaf: objectief
Toekomstige gevolgen: gevolgen gaan over op erfgenamen, indien dader of aansprakelijke sterft
4. Dit is de standaardvisie in Amerika. Schade is het gevolg van een gedrag.
Instrumentalistische visie: zich zo gedragen dat men enkel aansprakelijkheid wilt nemen als dat
de beste optie is.
Doel: bevorderen efficiëntie, maximilisatie welvaart
Aansprakelijkheidsrecht = beleidsinstrument
Gedachte tot Pigou: als iedereen doet wat voor hem het beste is, dan is dat automatisch via het
marktsysteem het beste voor iedereen.
5. “Wat jij doet, heeft ook gevolgen voor anderen”
kostenbatenanalyse: individuele opbrenst ó individuele kost
Sociaal optimum: totale opbrengst voor iedereen ó totale kost voor iedereen
Internalisering: nadeel dat anderen lijden door jouw gedrag, wordt mee in rekening gebracht
6. Pigouviaanse internalisatie op aansprakelijkheid betrekken
onzorgvuldig ° aansprakelijk; zorgvuldig ° niet aansprakelijk
verschil (on-)zorgvuldigheid = verschil (in-)efficiëntie
Efficiënt ° niet aansprakelijk; inefficiënt ° aansprakelijk
7. Internalisatiekosten leggen bij de cheapest cast avoider ° aansprakelijkheid wordt gelegd bij
diegene die de schade het meest/gemakkelijkste had kunnen voorkomen
8. Pigou-benadering is eenzijdig: ziet enkel dat handelingen van A nadeel berokkent aan B, maar
ziet niet dat het niet-handelen van A nadeel aan A zelf berokkent.
Coarse theorema: efficiëntie wordt niet beïnvloed door de toewijzing van juridische aanspraken
(rechten, aanspr.) indien de betrokkenen vrij zonder kosten kunnen komen tot onderlinge
uitwisselingen. Als partijen niet kunnen onderhandelen, dan focus op transactiekosten.
Econ. oogpunt: het doet er niet toe wie aansprakelijk is, zolang ze maar kunnen onderhandelen
9. Als menszijnde kunnen we ons in de plaats stellen van de andere en kunnen we de situatie
voorstellen vanuit het standpunt van de ander.
10. Wanneer schade mee afhankelijk is van het activity level, dan kan objectieve aansprakelijkheid
heel efficiënt zijn, omdat die aan de schadeveroorzaker de stimulans geeft om de mate waarin
die de activiteit onderneemt of niet af te stemmen op wat daaruit leidt tot schade.
11. “de plicht om een ander niet te schaden” ° anders: duty to repair
schade = als iemand middelen kwijt is. Aansprakelijkheid = iemand heeft ‘voordeel’ gehaald uit
jouw schade, iemand is middelen kwijt door een ongerechtvaardigde transactie van een ander.
Geen extern doel ° justice or fairness is een doel of zichzelf.
12. Aansprakelijkheid geeft benadeelde macht/keuze om op te treden tegen schadeverwekker.
Tegenhanger: liability (gehoudenheid) is geen duty to repair. Geen juridische plicht om schade te
vermijden of recht vrij te blijven van schade.
13. Effecitiviteit: het beoogde doel wordt bereikt, doel heiligt de middelen.
Efficiëntie: de verhouding tussen input en output, met gegeven middelen een max resultaat
halen of een bepaald resultaat halen met minimale inspanning
3
