Notities lessen psychiatrie

PSYCHIATRIE
Examen: schriftelijk en open vragen à structureel beantwoorden!
 Bekijk vooral kennisclips, slides, casuïstiek: stelt geen detailvragen uit het boek die
niet in de les zijn gezegd
 Brede open vragen: 2 grote en 2 kleine vragen
Bijvoorbeeld: geef de biologische en psychologische processen van schizofrenie of
casus (wat is je DD en behandeling)
 ANTWOORDEN: gestructureerd antwoord à duidelijk skelet van opbouw MAAR alle
inhoud moet er wel in staan ofc (geen details nodig)


DIAGNOSTIEK EN CLASSIFICATIE
DIAGNOSTIEK
 Anamnese
Heteroanamnese is heel belangrijk! Veel ziektes hebben anosognosie
 Psychiatrisch interview: systematisch psychiatrische functies in kaart brengen
 Diagnostische hulpmiddelen
Labo, beeldvorming à uitsluiten van neurologische oorzaken!

DSM SYSTEEM

Diagnose van psychiatrie is ruimer dan DSM MAAR voordeel is om classificaties te
uniformiseren binnenin psychiatrie

 Omvat:
- Classificatie van psychische stoornissen met codes
- Diagnostische criteria
- Informatie over prevalentie, familiair voorkomen, leeftijds-, sekse- en
cultuurspecifieke aspecten
 Doel: bevorderen van communicatie tussen professionals in GGZ
(gemeenschappelijke taal)
 Uitgangspunten van DSM
1. Descriptieve benadering
2. Diagnostische criteria
3. Systematische beschrijving
4. Diagnostische regels als info niet toereikend is
5. Beslisbomen voor DD
 Veel verschillende categorieën van beelden
Probleem: mengbeelden van diagnoses zijn niet te classificeren, geen dimensioneel
spectrum maar 0 of 1 diagnose


VERSCHILLENDE BENADERINGEN


1

,Spectrumbeeld VS symptoomclusters (niet meer een echte diagnose)




CLASSIFICATIE VS DIAGNOSE

 Diagnose legt oorzaak of aard van ziekte vast door evaluatie van tekens,
symptomen, ondersteunende testen
 Classificatie zorgt voor het onderbrengen van een pt in een categorie obv
aan/afwezigheid van criteria à geen uitspraak etiologie/pathogenese

OVERZICHT VAN CATEGORIEËN
Zie tabel in boek

ETIOPATHOGENESE
STRESS-KWETSBAARHEIDSMODEL

Kwetsbaarheden in het brein zelf maar ook in opvoeding, woonomgeving, …
 Geeft aanleiding tot pathologie tgv een stressor die de ziekte uitlokt
Accumulatie van verschillende symptomen à drempel overschreden voor
psychiatrische aandoening

CORTISOL EN STEMMINGSSTOORNISSEN

HPA-as: GRH van hypothalamus à hypofyse produceert ASTH à bijnierschors produceert
cortisol
 Bij chronische stress: downregulatie van cortisolreceptoren à algemene
kwetsbaarheid tot depressie
Stressor kan blijvende kwetsbaarheid veroorzaken op lange termijn




EPIDEMIOLOGIE-GEVOLGEN

2

,EPIDEMIOLOGIE
 Prevalentie van psychiatrische morbiditeit is hoog!
 Betrouwbaar bevolkingsonderzoek over incidentie en prevalentie, identificatie van
risicofactoren, beloop
 Zorg-/hulpbehoefte overlapt maar gedeeltelijk met de aanwezigheid van een
psychiatrische stoornis

WAT MAAKT PSYCHIATRISCHE AANDOENING EEN STOORNIS?

Voor elk element van psychisch functioneren is er een normaalverdeling à pas vanaf een
bepaalde drempel noemen we het een stoornis (stoornisdrempel)




 Bij bijv. preventiecampagnes
kan kwetsbaarheid van
populatie verschuiven à
kleiner resterend aandeel van
de populatie zit voorbij de
drempel

HOE VAAK KOMEN PSYCHIATRISCHE
STOORNISSEN VOOR?

 Psychische stoornissen
Verschillend over de wereld à in België 15-17% vd bevolking elk jaar mental health
disorder (inclusief middelengebruik)
 Psychische problemen (ook burnout etc)
50% vd Vlamingen! à hangt af van wat je als psychisch probleem beschouwt
 Veel voorkomend!
 Ook vaak chronische aandoeningen

BEHANDELING

>50% neemt medicatie, >30% gebruikt alleen psychotherapie à 25% combinatie!
 Blijft taboe: 1/3 zoekt geen hulp, 50% verzwijgt problemen tegen baas en collega’s, ¼
spreekt er met niemand over !!!



KANS OP PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN

Stijgt met de leeftijd, geslacht is ook een belangrijke factor à vrouwen hebben 2x hoger
risico op depressie of angststoornis >< mannen hebben sneller psychotische aandoeningen,
middelenmisbruik, ADHD, …
 12 month prevalence: angstoornissen zijn meest voorkomende aandoening,
depressie is 7% elk jaar

3

,  Prevalentie van psychiatrische aandoeningen zijn vergelijkbaar met hart- en
vaatziekten!

ONGELIJKE VERDEELDHEID PSYCHIATRISCHE MORBIDITEIT

Meer psychiatrische morbiditeit bij
1. Mensen met lagere sociaal-economische status à via stress of ongezonde
leefgewoonten
2. Stedelijke woonomgeving à meer anonimiteit, minder sociale cohesie
3. Alleenstaanden à geen normaliserende denkinvloeden van anderen
4. Jongere mensen à meer grotere mijlpalen, turbulentere relaties, …
5. Etnische groeperingen à bij “ghettos” is er minder last van racistische invloeden

GEVOLGEN
 Voor patiënt, directe omgeving en maatschappij (werkloosheid)
 Depressieve stoornissen in ernst van gevolgen alleen nog overtroffen door
ischemische hartaandoeningen
 Disease VS illness
Disease: enkel kijken naar het lichaam VS illness: wat is het dysfunctioneren daardoor
(financiëel, relationeel niveau etc)
 Stigma
 Sociaal deviant gedrag ≠ psychiatrische ziekte
 Onderscheid tussen normaliteit en stoornis
 Belang van ziektebesef en –inzicht (anosognosie)
Soms gedwongen opnames nodig

DALY

= Belasting door aandoening: last op persoon, maatschappij, maar ook vervroegd sterven
etc.

 Ziekten tov DALY’s: psychiatrische aandoeningen omvatten 30%!
Depressie weegt meer op de bevolking dan schizofrenie door werkonbekwaamheid
want komt meer voor
 Leeftijdsverdeling
Grootste deel van verloren levensjaren is tem 50j door psychiatrie à zijn jaren waarin
mensen moeten werken à meer last op maatschappij




4