Samenvatting politiek in Nederland

Staatsinrichting
Politiek in Nederland

Hoofdstuk 1
Monarchie en democratie

Constitutionele monarchie = monarchie + grondwet
 aanduiding voor een land waarin het koningschap berust op een
grondwet, waardoor de macht van de koning(in) beperkt is.
Verhouding burgers en staat en inrichting staat is in een grondwet
vastgelegd.

Koninklijk der Nederland: Nederland (Caraïbische gemeenten), Aruba,
Curaçao en Sint Maarten

Parlementaire democratie = democratie + parlementair stelsel
 een land heeft een parlement met rechtstreeks gekozen
volksvertegenwoordigers. Via het parlement kan de bevolking
invloed uitoefenen op het regeringsbeleid, want de regering moet
het vertrouwen hebben van de meerderheid van het parlement.
Een dergelijke meerderheid bestaat uit vertegenwoordigers van
verschillende partijen. Een regering kan door het parlement worden
afgezet als dat vertrouwen er niet meer is.
- dat is in Nederland, België en Duitsland zo
Er zijn ook parlementaire stelsel en presidentiele stelsels.
VS: president gekozen door volk en hoeft geen verantwoording als te
leggen aan het parlement.
FR: mengvorm, president + regering die over meerderheid parlement
moet beschikken.
Semipresidentieel stelsel.


Hoofdstuk 2
Politieke partijen

Wat is een politieke partij?
Politieke partij = groep mensen die zich heeft verzameld op basis van
gemeenschappelijke politieke uitgangspunten, met als doel deel te nemen
aan het bestuur.
Via verkiezingen proberen ze zetels te veroveren in
volksvertegenwoordigende organen.
 dat zijn:
- Tweede kamer
- Provinciale Staten
- Gemeenteraden
NL heeft ook zetel in het Europees parlement



1

, Politieke partij is een kiesvereniging: om aan verkiezingen deel te nemen,
stelt een partij een kandidatenlijst op.
Meeste partijen hebben een ideologie, bepaalde ideeën en standpunten.
 vastgesteld in een beginselprogramma

Politieke partij onderscheidt zich van een actiegroep doordat zij
medeverantwoordelijkheid wil dragen voor het bestuur van een land,
provincie of de gemeente  moeten zich met meerdere problemen
bezighouden.

Geschiedenis politieke partijen
Tweede helft 19e eeuw: ontstaan politieke partijen
 doel: belangen verschillende delen bevolking in politiek opzicht te
vertegenwoordigen
1879: ARP = Anti Revolutionaire Partij
 staat ontleende macht aan God.
1894: SDAP = Sociaal-Democratische Arbeiderspartij
1900-1920: ontstaan katholieke en protestantse partijen
1918: SGP = Staatkundig Gereformeerde Partij
 orthodox, protestants
 wil gereformeerde staatskerk
1946: PvdA = Partij van de Arbeid, i.p.v. SDAP
1948: VVD = Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
 individuele vrijheid burgers
 liberaal
 interventie staat sociale en economisch leven inperken
1966: D66 = Democraten 66
 sociaal en liberaal
 onderwijs
1972: SP = Socialistische Partij
 verzet zich tegen de manier waarop de sociaaldemocraten
compromissen sluiten met andere partijen over
sociaaldemocratische onderwerpen
 huisvesting en gezondheidszorg belangrijk
1980- CDA = Christen Democratisch Appèl
 3 christelijke partijen ineen
 bijbel bron inspiratie
 vier uitgangspunten:
- Gerechtigheid
- Gedeelde verantwoordelijkheid van overheid en
samenleving
- Solidariteit
- Rentmeesterschap (zorg natuur en cultuur)
1990: GroenLinks
 ontstaan uit vier kleine partijen
 milieu
 maatschappelijke hervormingen vanuit vrijzinnig links perspectief
2001: ChiristenUnie
2002: LPF = Lijst Pim Fortuyn

2