Samenvatting Schema en uitwerking sanctionering vormverzuimen art. 359a Sv

Schema en uitwerking sanctionering van vormverzuimen in het
voorbereidend onderzoek.
Aan de hand van jurisprudentie en het wetsartikel.


Het komt regelmatig voor dat wettelijke voorschriften niet worden nageleefd, in dat geval
spreken we van vormverzuimen begaan tijdens het vooronderzoek. Met de invoering van art.
359a Sv werd een regeling in het leven geroepen die de basis vormt voor de rechterlijke
controle op het opsporingsoptreden. Dit artikel geeft een drietal sancties op vormverzuimen,
te weten strafvermindering (de lichtste sanctie), bewijsuitsluiting en de zwaarste sanctie niet-
ontvankelijkverklaring van het OM.

Het verbinden van een sanctie aan een vormverzuim is de bevoegdheid van de rechter, niet de
verplichting (Afvoerpijp-arrest).


Wetsartikel 359a Sv :

1. De rechtbank kan, indien blijkt dat bij het voorbereidend onderzoek vormen zijn
verzuimd die niet meer kunnen worden hersteld en de rechtsgevolgen hiervan niet uit
de wet blijken, bepalen dat:
a. de hoogte van de straf in verhouding tot de ernst van het verzuim, zal worden
verlaagd, indien het door het verzuim veroorzaakte nadeel langs deze weg kan
worden gecompenseerd;
b. de resultaten van het onderzoek die door het verzuim zijn verkregen, niet mogen
bijdragen aan het bewijs van het te laste gelegde feit;
c. het openbaar ministerie niet ontvankelijk is, indien door het verzuim geen sprake
kan zijn van een behandeling van de zaak die aan de beginselen van een behoorlijke
procesorde voldoet.
2. Bij de toepassing van het eerste lid, houdt de rechtbank rekening met het belang dat
het geschonden voorschrift dient, de ernst van het verzuim en het nadeel dat daardoor
wordt veroorzaakt.
3. Het vonnis bevat de beslissingen vermeld in het eerste lid. Deze zijn met redenen
omkleed.



Gebruikte jurisprudentie:
- Onbevoegde hulpofficier
- Afvoerpijp
- Zwolsman
- Karman


Hieronder volgt het schema met alle stappen en belangrijke overwegingen uit de hierboven
genoemde arrest.
Stap 1  is er een vormverzuim?

, Om deze stap te beantwoorden moet er gekeken worden naar het Afvoerpijp-arrest.

1. Fouten dienen te zijn begaan binnen het strafvorderlijk voorbereidend onderzoek. Wat
op het onderzoek ter terechtzitting misgaat, valt niet onder art. 359a Sv, maar kan
leiden tot een formele nietigheid.
2. Het moet gaan om fouten ten aanzien van het ten laste gelegde feit in deze zaak.
3. Fouten dienen onherstelbaar te zijn. Als ze kunnen worden hersteld, dan is er geen
aanleiding om er sancties aan te verbinden want er is geen nadeel ondervonden.
4. Het mag niet gaan om fouten die betrekking hebben op vrijheidsbenemende
dwangmiddelen die je bij de Rechter-Commissaris al aan de orde had kunnen stellen.
De RC doet altijd een toetsing naar de rechtmatigheid van de inverzekeringstelling (op
grond van art. 59a Sv). Hij neemt de beslissing of de verdachte al dan niet in vrijheid
moet worden gesteld. Als de RC geen consequenties bindt aan een eventuele
onrechtmatigheid, dan kun je hierover niet bij de zittingsrechter klagen  er geldt het
gesloten stelsel van rechtsmiddelen.
Als het rechtstreeks raakt aan de vragen van art. 348 en 350 Sv, dan kan dit wel.
5. Schutznorm  in hoeverre is verdachte door deze fout daadwerkelijk in zijn belangen
geschaad?


In het kort moet er dus voldaan zijn aan de volgende eisen:
1. Binnen het voorbereidend onderzoek
2. Ter zake van het ten laste gelegde feit
3. Niet betrekking hebbend op vrijheidsbenemende dwangmiddelen
4. Niet herstelbaar
5. Verdachte wordt in zijn belangen geschaad

 Indien aan deze 5 vereisten is voldaan, dan is er sprake van een vormverzuim.



Een voorbeeld voor de Schutznorm: Er wordt een huis binnengetreden zonder een
machtiging. Bij de doorzoeking wordt er een partij drugs gevonden. De buurman wordt als
verdachte aangehouden. Is de buurman door deze doorzoeking zonder machtiging in zijn
belangen geschaad? Met andere woorden, is er aan de Schutznorm voldaan?


Het antwoord is nee. Het belang dat hier geschonden is, is van belang voor de eigenaar van
het huis. Nu hier de buurman is aangehouden, is zijn belang niet geschaad want het was niet
zijn woning.


Nu we weten of er sprake is van een vormverzuimen moet er gekeken worden naar de
eventuele sancties die hier door de rechter aan verbonden kunnen worden op grond van art.
359a Sv.

Stap 2  is het een vormverzuim die voor sanctionering via art. 359a Sv in aanmerking
komt?
Met andere woorden, is het redelijk om een sanctie te verbinden aan het vormverzuim?