Samenvatting Taal: Therapie, deel ontwikkeling

taal therapie
HC 1

inhoud
1. Normale taalontwikkeling Fase 1: Communicatieve Ontwikkeling
2. Ontwikkelingsdysfasie
3. Gevolgen voor andere ontwikkelingsdomeinen Fase 1: Taal: diagnostiek
4. Comorbiditeit
5. Etiologie
6. Diagnose
7. Behandeling
8. Tips en adviezen voor ouders en leerkrachten
9. Literatuur, sites en materiaal

terminologie




een taalontwikkelingsstoornis is…
 … een complexe spectrumstoornis
 Continuüm van symptomen van zeer ernstig tot licht
 Problemen in verschillende taaldomeinen
 Grote verschillen in taalprofielen
 … therapieresistent
 Hardnekkige problemen met typische stoorniskenmerken
 Specifieke, intensieve begeleiding en compenserende hulpmiddelen

indirecte therapie
indirecte therapie- thuisbegeleiding
 Ouders en omgeving
coachen
 Spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden
 Thuisbegeleiding is specifieke vorm van indirecte therapie
 Wordt geadviseerd bij heel jonge kinderen (<3j)
nog niet therapierijp
kunnen aandacht onvoldoende richten ~ vroegbegeleiding
meer baat bij indirecte therapie in de
thuissituatie

1

,taalontwikkeling
(Zink & Smessaert, 2009)
Aangeboren taalvermogen
= taalaanleg – bij ene kind groter dan bij andere – grootte is individueel verschillend
= alle anatomische en neurologische vermogens van het kind (sensori-motorisch, cognitief,
sociaal-emotioneel)
+ neurologische rijpingsprocessen die ons in staat stellen om te leren
= verschillende delen in de hersenen zijn verantwoordelijk voor de taalontwikkeling
= is cruciaal, maar op zich onvoldoende om tot goede taalontwikkeling te komen -> daarvoor
aangepast taalaanbod nodig
Pijl in 1 richting: aangeboren taalvermogen is individueel verschillend en beïnvloedt de
taalontwikkeling
Aangepast taalaanbod = komt vanuit de omgeving – ouders, school, andere betrokkenen,
externe stimuli
Bv: kind dat opgroeit in NL omgeving zal NL leren – idem met FR – of combinatie van NL en
FR
Pijl in 2 richtingen: wederzijdse beïnvloeding bv: gezin waarin veel voorgelezen wordt +
kwaliteitsvolle taal aangeboden wordt → grotere kans op goede taalontwikkeling cf weinig
aanbod
Kind met goede taalontwikkeling zal veel taalaanbod vragen bv vragen (wat, waarom,…)
stellen, betekenissen van woorden vragen, … wat op zijn beurt weer leidt tot sterkere
taalontwikkeling en vice versa met zwakke taalontwikkeling

behandeling
waarom?
normale ontwikkeling
 Ouders stimuleren de taalontwikkeling van hun kind onbewust tijdens
dagelijkse opvoeding
 Ouders bieden gunstig pedagogisch aanbod waaruit kinderen spontaan veel
leren
 Kinderen leren taal door conversaties die te maken hebben met alledaagse
belevingswereld
 Speelgoed aanbieden, boekjes lezen, uitstappen maken, naar de winkel,
praten met kind, liedjes zingen, versjes opzeggen, gedrag bewoorden, …

taalontwikkeling bij TOS
 Ouders voelen aan dat het taalaanbod ontoereikend is
 Kind met TOS kan taalaanbod niet optimaal benutten
 Leert minder spontaan uit gesprekjes met ouders
 Communicatie tussen kind en ouder raakt verstoord

gunstig pedagogisch taalaanbod→ taalaanbod ontoereikend? →
communicatie verstoord




2

,reactie van ouders bij verstoorde communicatie
 Positieve manier blijven omgaan met de communicatieproblemen
 Stellen zich verschillende vragen
 Praten in de plaats van het kind
 Minder praten want kind geeft geen respons of begrijpt het nie

Soms geraakt ouder-kindinteractie zodanig verstoord
 Emotionele/gedragsproblemen
 Intern  extern

Professionele hulp is dus belangrijk!

professionele hulp
Ouders coachen + tools aanreiken om
 communicatie behouden
 communicatie herstellen
 gestoorde taalontwikkeling verbeteren


behandeling
vormen

vormen van indirecte therapie




thuisbegeleiding
 Vlaanderen: kinderen 0-6 jaar
 Multidisciplinair team




3

, stappen id thuisbegeleiding
1. Aanmelding
2. Eerste huisbezoek
3. Regelmatige huisbezoeken

1; aanmelding
 Kind & Gezin, huisarts, kinderarts, kinderopvang, kleuterschool, …
 Vermoeden taalprobleem ≠ diagnose TOS

2;eerste huisbezoek
 Beeld krijgen van de
 Problematiek
 Concrete hulpvragen
 Verwachtingen
 Ouders informeren over de werking van de thuisbegeleidingsdienst

3; regelmatige huisbezoeken
 Vaste thuisbegeleider = éénzelfde persoon
 Frequentie van de bezoeken aanpassen aan de noden van het gezin
 Inspelen op de zorgvragen van de ouders
 Problemen op gebied van taalontwikkeling, communicatie, opvoeding,
algemene ontwikkeling voorkomen of oplossen




individueel handelingsplan IHP
 IHP
 Doelstellingen samen met de ouders bepalen
 Aandacht voor opvatting van de ouders over:
 Opvoeding en taalstimulering
 Omgevingsfactoren
 Individuele kenmerken van het kind

belangrijke doelstellingen in het IHP
1. Ouders ondersteunen en leren hoe ze de communicatie kunnen behouden,
verbeteren of herstellen
2. Ouders leren om communicatiesignalen van het kind te herkennen en hier
adequaat op te reageren
3. Ouders een theoretisch kader bieden waardoor ze taal- en
communicatieproblemen beter begrijpen
4. Opvoedingsadvies: bv. Wat doe je als je kind boos wordt wanneer je het niet
begrijpt?




4