Inleiding bestuursrecht
Week 1
Wat is bestuursrecht?
Bestuursrecht ziet op de verhouding tussen de overheid en burgers
Kern van het bestuursrecht:
- De overheid kan eenzijdig de rechtspositie van burgers vaststellen, oftewel: de overheid
oefent macht uit.
- Hoe wordt die macht begrensd?
- Aan welke rechtsnormen moet de overheid zich houden?
- En welke rechtsbescherming staat tegen overheidshandelingen open?
Algemeen en bijzonder bestuursrecht
In 2003 waren er:
• 1790 wetten
• 2680 algemene maatregelen van bestuur
• 7664 ministeriële regelingen!
Functies van het bestuursrecht
“Bestuursrecht is recht van, voor en tegen het bestuur”
• Van het bestuur: instrumentele functie
• Voor het bestuur: normerende functie
• Tegen het bestuur: waarborgfunctie
Ontstaansgeschiedenis van de Awb
• Bestuursrecht van oudsher vooral bijzonder bestuursrecht
• Algemene wet bestuursrecht - vanaf 1994, opgebouwd in tranches
Doelen van de Awb:
• Bevorderen eenheid
• Systematiseren en vereenvoudigen
• Codificeren van jurisprudentie
• Regelen van algemene onderwerpen die niet goed passen in bijzondere regelgeving
,Gelaagde opbouw Awb: rechtsbescherming
Gelaagde opbouw Awb: besluitvorming
Verschillende soorten regels in de Awb
In de Awb vinden we:
• Dwingend recht
- Afwijking van de Awb in beginsel niet mogelijk
• Regelend recht
- Awb bevat de hoofdregel maar staat afwijking uitdrukkelijk toe
• Aanvullend recht
- Bijzondere wet bevat hoofdregel maar wanneer daarin niets staat, geldt Awb
• Facultatief recht
- De bijzondere wetgever kan een bepaling uit de Awb van toepassing verklaren
Facultatief recht kun je herkennen aan de woorden “Indien dat bij wettelijk voorschrift (of bij
besluit van het bestuursorgaan) is bepaald”
,Bestuursorgaan: het a-orgaan
Drie kernbegrippen in het bestuursrecht
Waarom is het zijn van bestuursorgaan van belang?
•De Awb is alleen van toepassing op het handelen van bestuursorganen
•Geen bestuursorgaan, dan ook geen besluit, zie art. 1:3 Awb
•Geen besluit, dan ook geen bestuursrechtelijke rechtsbescherming (bezwaar,
beroep) Waarom liever naar de bestuursrechter dan naar de civiele rechter?
Bestuursrechtspraak is:
a. laagdrempelig
➢ geen verplichting om advocaat in te schakelen
➢ lage griffierechten
➢ relatief informele procedure
b. procedurele rechtvaardigheid
➢ Lage eisen aan beroepschrift
➢ actieve rol van de bestuursrechter, ongelijkheidscompensatie
Artikel 1:1 lid 1 Awb: bestuursorgaan
, Waarom het onderscheid tussen a- en b-organen?
Het onderscheid is relevant voor het bereik van de Awb-bepalingen:
• A-organen zijn voor al hun handelingen (ook privaatrechtelijke en feitelijke) handelingen
gebonden aan de Awb
• B-organen zijn alleen aan de Awb gebonden voor zover zij publiekrechtelijke
bevoegdheden uitoefenen!
A-organen
Criteria waaraan moet worden voldaan om een a-orgaan te zijn:
“Onder bestuursorgaan wordt verstaan een
- orgaan van een
- rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld.”
Wanneer is sprake van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld?
De publiekrechtelijke rechtspersonen worden genoemd in:
• Artikel 2:1 BW; of
• Bijzondere wetten
Wanneer is sprake van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld?
Week 1
Wat is bestuursrecht?
Bestuursrecht ziet op de verhouding tussen de overheid en burgers
Kern van het bestuursrecht:
- De overheid kan eenzijdig de rechtspositie van burgers vaststellen, oftewel: de overheid
oefent macht uit.
- Hoe wordt die macht begrensd?
- Aan welke rechtsnormen moet de overheid zich houden?
- En welke rechtsbescherming staat tegen overheidshandelingen open?
Algemeen en bijzonder bestuursrecht
In 2003 waren er:
• 1790 wetten
• 2680 algemene maatregelen van bestuur
• 7664 ministeriële regelingen!
Functies van het bestuursrecht
“Bestuursrecht is recht van, voor en tegen het bestuur”
• Van het bestuur: instrumentele functie
• Voor het bestuur: normerende functie
• Tegen het bestuur: waarborgfunctie
Ontstaansgeschiedenis van de Awb
• Bestuursrecht van oudsher vooral bijzonder bestuursrecht
• Algemene wet bestuursrecht - vanaf 1994, opgebouwd in tranches
Doelen van de Awb:
• Bevorderen eenheid
• Systematiseren en vereenvoudigen
• Codificeren van jurisprudentie
• Regelen van algemene onderwerpen die niet goed passen in bijzondere regelgeving
,Gelaagde opbouw Awb: rechtsbescherming
Gelaagde opbouw Awb: besluitvorming
Verschillende soorten regels in de Awb
In de Awb vinden we:
• Dwingend recht
- Afwijking van de Awb in beginsel niet mogelijk
• Regelend recht
- Awb bevat de hoofdregel maar staat afwijking uitdrukkelijk toe
• Aanvullend recht
- Bijzondere wet bevat hoofdregel maar wanneer daarin niets staat, geldt Awb
• Facultatief recht
- De bijzondere wetgever kan een bepaling uit de Awb van toepassing verklaren
Facultatief recht kun je herkennen aan de woorden “Indien dat bij wettelijk voorschrift (of bij
besluit van het bestuursorgaan) is bepaald”
,Bestuursorgaan: het a-orgaan
Drie kernbegrippen in het bestuursrecht
Waarom is het zijn van bestuursorgaan van belang?
•De Awb is alleen van toepassing op het handelen van bestuursorganen
•Geen bestuursorgaan, dan ook geen besluit, zie art. 1:3 Awb
•Geen besluit, dan ook geen bestuursrechtelijke rechtsbescherming (bezwaar,
beroep) Waarom liever naar de bestuursrechter dan naar de civiele rechter?
Bestuursrechtspraak is:
a. laagdrempelig
➢ geen verplichting om advocaat in te schakelen
➢ lage griffierechten
➢ relatief informele procedure
b. procedurele rechtvaardigheid
➢ Lage eisen aan beroepschrift
➢ actieve rol van de bestuursrechter, ongelijkheidscompensatie
Artikel 1:1 lid 1 Awb: bestuursorgaan
, Waarom het onderscheid tussen a- en b-organen?
Het onderscheid is relevant voor het bereik van de Awb-bepalingen:
• A-organen zijn voor al hun handelingen (ook privaatrechtelijke en feitelijke) handelingen
gebonden aan de Awb
• B-organen zijn alleen aan de Awb gebonden voor zover zij publiekrechtelijke
bevoegdheden uitoefenen!
A-organen
Criteria waaraan moet worden voldaan om een a-orgaan te zijn:
“Onder bestuursorgaan wordt verstaan een
- orgaan van een
- rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld.”
Wanneer is sprake van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld?
De publiekrechtelijke rechtspersonen worden genoemd in:
• Artikel 2:1 BW; of
• Bijzondere wetten
Wanneer is sprake van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld?
