Psychologie ` Hoorcollege 1
Psychologie - Psycheen (geest of ziel) en logos (leer van), de wetenschappelijke studie van
de geest en het gedrag van de mens. Doel: algemene uitspraken formuleren over de
psychische processen. Er is wel objectief en controleerbaar bewijs nodig, dus dit is lastig.
Beschrijvend onderzoek: Observeert de status quo: bekijkt natuurlijk gedrag
Experimenteel onderzoek: Beïnvloed een factor: kan oorzaak en gevolg onderscheiden
Self report:
→ Vragenlijsten, interviews, introspectie (wat denk ik, wat zijn mijn gevoelens etc.)
Observationeel onderzoek:
→ Natuurlijke observaties, psychologische testen
Belangrijke perspectieven (hoe we gedrag bepalen)
Evolutionair - Genetische en evolutionaire basis van gedrag, gedrag bepalen op basis van
hoe we dingen doen om te overleven (fysieke en psychologische kenmerken) om de kans op
overleven en voortplanting te vergroten.
Natuurlijke selectie: proces waarin belangrijke eigenschappen die helpen bij de overleving
doorgegeven worden aan het nageslacht. Charles Darwin - the origin of species.
Overproductie → Meer geboren dan overleven
Variatie → Verschillen
Erfelijkheid → Dingen die worden overgedragen
Selectie van omgevingsfit
Natuurlijke selectie bij guppies: (snel voortplanten dus makkelijk voor onderzoek)
in 10 vijvers guppies, 5 vijvers met fijn zand, 5 met grove kiezels
In sommige vijvers was er ook een roofdier
Na 1,5 jaar → Vijvers met roofdier
Fijn zand: guppies kleine stippen
Grof: Guppies grote stippen
Guppies planten zich op jongere leeftijd voort (versterkt de overlevingskans)
1,5 jaar→ Vijvers zonder roofdier
Mannen hadden felle kleuren zodat ze heel aantrekkelijk werden voor de vrouwtjes, maar
hoefde zich niet te verstoppen voor een roofdier etc.
Verklaart gedrag/gedachte/gevoelens die ingebouwd zijn in de mens.
Socio-cultureel - Het theoretische perspectief wat zoekt naar oorzaken van sociaal gedrag
in de invloed van grotere sociale groepen.
Sociale normen: regels voor correct gedrag. Stil zijn in de collegezaal, niks weggooien op
straat.
Cultuur: gewoontes, overtuigingen en taal die gedeeld worden door mensen in bepaalde
locatie/tijd.
,Sociaal leren - Gedrag van de mens verklaard door ervaringen in de jeugd. Hoe andere
mensen bepaalde dingen aangeleerd hebben of zich gedragen en dit zelf overnemen.
Bewust:
Beloning en straf
Onbewust:
Klassiek conditioneren → Angst als je iemand tegenkomt die je heeft geslagen
Imitatie → Bobo doll, een moederfiguur schopt etc een pop, een kind ziet dit. De moeder is
het voorbeeldmodel voor het kind, vervolgens doet het kind hetzelfde de eerste keer dat hij
de pop ziet. Het kind maakt het gedrag nog agressiever dan de moeder.
Nu mogen we mensen wel een klein beetje toe liegen, maar niet meer zo extreem
experimenteren, dit is niet ethisch.
Conditionering
Klassiek: Een leerproces dat nieuwe reflexen vormt
Reflex → Eenvoudige automatische, S-R combinatie gemedieerd door het zenuwstelsel
Stimulus en reactie.
Pavlov → de hond. Een bel koppelen aan het voedsel.
Voor: Bel → geen reactie Eten → kwijlen (ongeconditioneerde respons)
Tijdens Bel / stimulus → kwijlen (ongeconditioneerde respons)
Na Bel → kwijlen (geconditioneerde respons)
Van de bel krijgt de hond honger, dit was aan elkaar gekoppeld.
Zie plaatje in de pp. Kan negatief en positief
Generalisatie (behaviorisme)
Geconditioneerde angst (B Watson) Kind bang voor een rat, maar ook voor andere dieren
met een vacht, door zijn klassieke conditionering angst voor een rat (gecreëerd door hard
eng geluid bij de rat)
Liking: leuk vinden
Evaluatief conditioneren:
Veranderingen in de mate men een stimulus leuk vindt als gevolg van koppeling met
positieve of negatieve stimulus vb reclame (auto met knappe vrouw)
Geconditioneerde honger
Appetizer effect
Geconditioneerde seksuele arousal
→ Kaarsjes etc.. seksueel opgewonden
Operante conditionering
Vorm van leren waarbij gedrag wordt aangeleerd op basis van de gevolgen die het gedrag
heeft, door straffen etc. Zorgt voor leren over oorzaken en gevolgen. Bekrachtiging en straf:
positief en negatief.
KIJK DE TED TALK
,Sociaal cognitief - het theoretische perspectief wat zich richt op de mentale processen =
aandacht/interpreteren en onthouden van sociale ervaringen. Hoe iets beïnvloed wordt door
sociale omgeving.
, Psychologie Hoorcollege 2
Zintuigen deel 1:
Er zijn meer dan 5 zintuigen: pijnzintuig, evenwichtszintuig etc. bestaan ook maar niet de
focus hierop.
Sensatie (prikkel komt binnen, stimulus, activeert bepaalde receptor) → Perceptie
(organisatie van de sensorische sensatie tot een bepaalde betekenisvolle ervaring)
Fysieke stimulus (sensatie) → Fysiologische respons → Sensorische ervaring (perceptie)
Sensorische receptoren
Gespecialiseerde structuren die reageren op de fysieke stimuli door elektrische
veranderingen te produceren (transductie) die neurale impulsen kan initiëren in sensorische
neuronen
Sensorische neuronen
Gespecialiseerde neuronen die info overbrengen van sensorische receptoren naar het
centrale zenuwstelsel
Receptoren → Neuronen → Centraal zenuwstelsel
Sensorisch coderen
Psychologie - Psycheen (geest of ziel) en logos (leer van), de wetenschappelijke studie van
de geest en het gedrag van de mens. Doel: algemene uitspraken formuleren over de
psychische processen. Er is wel objectief en controleerbaar bewijs nodig, dus dit is lastig.
Beschrijvend onderzoek: Observeert de status quo: bekijkt natuurlijk gedrag
Experimenteel onderzoek: Beïnvloed een factor: kan oorzaak en gevolg onderscheiden
Self report:
→ Vragenlijsten, interviews, introspectie (wat denk ik, wat zijn mijn gevoelens etc.)
Observationeel onderzoek:
→ Natuurlijke observaties, psychologische testen
Belangrijke perspectieven (hoe we gedrag bepalen)
Evolutionair - Genetische en evolutionaire basis van gedrag, gedrag bepalen op basis van
hoe we dingen doen om te overleven (fysieke en psychologische kenmerken) om de kans op
overleven en voortplanting te vergroten.
Natuurlijke selectie: proces waarin belangrijke eigenschappen die helpen bij de overleving
doorgegeven worden aan het nageslacht. Charles Darwin - the origin of species.
Overproductie → Meer geboren dan overleven
Variatie → Verschillen
Erfelijkheid → Dingen die worden overgedragen
Selectie van omgevingsfit
Natuurlijke selectie bij guppies: (snel voortplanten dus makkelijk voor onderzoek)
in 10 vijvers guppies, 5 vijvers met fijn zand, 5 met grove kiezels
In sommige vijvers was er ook een roofdier
Na 1,5 jaar → Vijvers met roofdier
Fijn zand: guppies kleine stippen
Grof: Guppies grote stippen
Guppies planten zich op jongere leeftijd voort (versterkt de overlevingskans)
1,5 jaar→ Vijvers zonder roofdier
Mannen hadden felle kleuren zodat ze heel aantrekkelijk werden voor de vrouwtjes, maar
hoefde zich niet te verstoppen voor een roofdier etc.
Verklaart gedrag/gedachte/gevoelens die ingebouwd zijn in de mens.
Socio-cultureel - Het theoretische perspectief wat zoekt naar oorzaken van sociaal gedrag
in de invloed van grotere sociale groepen.
Sociale normen: regels voor correct gedrag. Stil zijn in de collegezaal, niks weggooien op
straat.
Cultuur: gewoontes, overtuigingen en taal die gedeeld worden door mensen in bepaalde
locatie/tijd.
,Sociaal leren - Gedrag van de mens verklaard door ervaringen in de jeugd. Hoe andere
mensen bepaalde dingen aangeleerd hebben of zich gedragen en dit zelf overnemen.
Bewust:
Beloning en straf
Onbewust:
Klassiek conditioneren → Angst als je iemand tegenkomt die je heeft geslagen
Imitatie → Bobo doll, een moederfiguur schopt etc een pop, een kind ziet dit. De moeder is
het voorbeeldmodel voor het kind, vervolgens doet het kind hetzelfde de eerste keer dat hij
de pop ziet. Het kind maakt het gedrag nog agressiever dan de moeder.
Nu mogen we mensen wel een klein beetje toe liegen, maar niet meer zo extreem
experimenteren, dit is niet ethisch.
Conditionering
Klassiek: Een leerproces dat nieuwe reflexen vormt
Reflex → Eenvoudige automatische, S-R combinatie gemedieerd door het zenuwstelsel
Stimulus en reactie.
Pavlov → de hond. Een bel koppelen aan het voedsel.
Voor: Bel → geen reactie Eten → kwijlen (ongeconditioneerde respons)
Tijdens Bel / stimulus → kwijlen (ongeconditioneerde respons)
Na Bel → kwijlen (geconditioneerde respons)
Van de bel krijgt de hond honger, dit was aan elkaar gekoppeld.
Zie plaatje in de pp. Kan negatief en positief
Generalisatie (behaviorisme)
Geconditioneerde angst (B Watson) Kind bang voor een rat, maar ook voor andere dieren
met een vacht, door zijn klassieke conditionering angst voor een rat (gecreëerd door hard
eng geluid bij de rat)
Liking: leuk vinden
Evaluatief conditioneren:
Veranderingen in de mate men een stimulus leuk vindt als gevolg van koppeling met
positieve of negatieve stimulus vb reclame (auto met knappe vrouw)
Geconditioneerde honger
Appetizer effect
Geconditioneerde seksuele arousal
→ Kaarsjes etc.. seksueel opgewonden
Operante conditionering
Vorm van leren waarbij gedrag wordt aangeleerd op basis van de gevolgen die het gedrag
heeft, door straffen etc. Zorgt voor leren over oorzaken en gevolgen. Bekrachtiging en straf:
positief en negatief.
KIJK DE TED TALK
,Sociaal cognitief - het theoretische perspectief wat zich richt op de mentale processen =
aandacht/interpreteren en onthouden van sociale ervaringen. Hoe iets beïnvloed wordt door
sociale omgeving.
, Psychologie Hoorcollege 2
Zintuigen deel 1:
Er zijn meer dan 5 zintuigen: pijnzintuig, evenwichtszintuig etc. bestaan ook maar niet de
focus hierop.
Sensatie (prikkel komt binnen, stimulus, activeert bepaalde receptor) → Perceptie
(organisatie van de sensorische sensatie tot een bepaalde betekenisvolle ervaring)
Fysieke stimulus (sensatie) → Fysiologische respons → Sensorische ervaring (perceptie)
Sensorische receptoren
Gespecialiseerde structuren die reageren op de fysieke stimuli door elektrische
veranderingen te produceren (transductie) die neurale impulsen kan initiëren in sensorische
neuronen
Sensorische neuronen
Gespecialiseerde neuronen die info overbrengen van sensorische receptoren naar het
centrale zenuwstelsel
Receptoren → Neuronen → Centraal zenuwstelsel
Sensorisch coderen
