--5.2 Röntgenstraling --
Straling is energieoverdracht zonder direct contact.
Röntgenstraling lijkt op licht. Het bestaat uit afzonderlijke energiepakketjes,
fotonen. Röntgenstraling heeft fotonen die meer energie hebben dan fotonen van
normaal licht, hierdoor kan het dwars door je lichaam. Röntgenstraling is een vorm
van elektromagnetische straling. Hoe groter de frequentie van een foton, des te
groter is de energie.
Doordringend Vermogen = hoe gemakkelijk de straling door een stof gaan.
⤑ Straling Absorptie
- Absorptie, is het niet doorlaten van straling. De energie van de straling wordt
opgenomen in een stof.
- Transmissie, het doorlaten van straling.
Bij absorptie van röntgenstraling in een materiaal, verdwijnt het foton, en wordt de
fotonenergie van het foton gebruikt om een atoom te ioniseren.
Hoe groter de absorptie van röntgenstraling door een materiaal, hoe kleiner de
intensiteit van de straling. De intensiteit = hoeveel energie in 1s een dwarsdoorsnede
van 1 m² passeert.
⇌ Materiaalsoort - zacht weefsel laat meer röntgenstraling door dan botten. De
absorptie van röntgenstraling is groter in materialen met een grotere dichtheid.
⇌ Materiaaldikte - Hoe dikker de laag materiaal, hoe groter de absorptie van
röntgenstraling en hoe kleiner de intensiteit van de doorgelaten straling.
⤑ Halveringsdikte
Halveringsdikte = de dikte van een materiaal dat de helft van de straling doorlaat.
Vaak bij materialen die veel straling absorberen is de halveringsdikte klein.
- Hoe groter de dichtheid van een materiaal, hoe kleiner de halveringsdikte.
- Hoe groter de fotonenergie, hoe groter de halveringsdikte.
De intensiteit halveert synchroon met de halveringsdikte.
, --5.3 Kernstraling--
Wanneer een stof radioactief is, zendt de stof kernstraling.
Bij kernstraling komt er een deeltje en/of een foton uit de atoomkern.
- Bij 𝛼-straling bestaat dat
deeltje uit:
● 2 protonen
● 2 neutronen
- Bij 𝛃-straling bestaat dat
deeltje uit:
● 1 elektron / positron
- Bij 𝛄-straling bestaat dat
deeltje uit:
● 1 gammafoton
Een radioactieve stof kan ook een combinatie van verschillende straling uitzenden.
⤑ Eigenschappen van Kernstraling
Kernstraling heeft ook een doordringend vermogen en een ioniserend vermogen.
> Alfastraling - Doordringend vermogen is klein. Het dringt in lucht niet verder dan een paar
centimeter en door een dik papier volledig geabsorbeerd. Het ioniserend vermogen
is groot, alfastraling kan over een korte afstand veel atomen ioniseren.
> Bètastraling - Het doordringend vermogen van deze straling is groter dan alfastraling,
bètastraling dring in de lucht ongeveer een meter door en word volledig
geabsorbeerd door bijvoorbeeld een paar mm dik aluminum. Het ioniserend
vermogen van bètastraling is kleiner dan van alfastraling. Bètastraling richt meestal
minder straling aan dan alfa.
> Gammastraling - Deze straling gaat dwars door je lichaam heen. Het doordringend
vermogen van gammastraling is zo groot dat zelfs een plaat lood van een paar cm
niet alle straling tegenhoudt. Het ioniserend vermogen van gammastraling is echter
heel klein, kleiner dan bètastraling.
Doordringend vermogen van klein naar groot:
Alfa > bèta > gamma
Ioniserend vermogen van klein naar groot:
Gamma > bèta > alfa
⤑ Activiteit
Kern Straling wordt uitgezonden door instabiele atoomkernen van een radioactieve
stof. Bij radioactief verval wordt een alfa, bèta of gamma deeltje uitgezonden. Het
uitzenden wordt ook emissie genoemd.
Activiteit = Het aantal instabiele kernen dat per seconden vervalt. De activiteit is in
de eenheid becquerel (Bq).
Halveringstijd = de tijdsduur waarin de activiteit 2x zo klein wordt.
Straling is energieoverdracht zonder direct contact.
Röntgenstraling lijkt op licht. Het bestaat uit afzonderlijke energiepakketjes,
fotonen. Röntgenstraling heeft fotonen die meer energie hebben dan fotonen van
normaal licht, hierdoor kan het dwars door je lichaam. Röntgenstraling is een vorm
van elektromagnetische straling. Hoe groter de frequentie van een foton, des te
groter is de energie.
Doordringend Vermogen = hoe gemakkelijk de straling door een stof gaan.
⤑ Straling Absorptie
- Absorptie, is het niet doorlaten van straling. De energie van de straling wordt
opgenomen in een stof.
- Transmissie, het doorlaten van straling.
Bij absorptie van röntgenstraling in een materiaal, verdwijnt het foton, en wordt de
fotonenergie van het foton gebruikt om een atoom te ioniseren.
Hoe groter de absorptie van röntgenstraling door een materiaal, hoe kleiner de
intensiteit van de straling. De intensiteit = hoeveel energie in 1s een dwarsdoorsnede
van 1 m² passeert.
⇌ Materiaalsoort - zacht weefsel laat meer röntgenstraling door dan botten. De
absorptie van röntgenstraling is groter in materialen met een grotere dichtheid.
⇌ Materiaaldikte - Hoe dikker de laag materiaal, hoe groter de absorptie van
röntgenstraling en hoe kleiner de intensiteit van de doorgelaten straling.
⤑ Halveringsdikte
Halveringsdikte = de dikte van een materiaal dat de helft van de straling doorlaat.
Vaak bij materialen die veel straling absorberen is de halveringsdikte klein.
- Hoe groter de dichtheid van een materiaal, hoe kleiner de halveringsdikte.
- Hoe groter de fotonenergie, hoe groter de halveringsdikte.
De intensiteit halveert synchroon met de halveringsdikte.
, --5.3 Kernstraling--
Wanneer een stof radioactief is, zendt de stof kernstraling.
Bij kernstraling komt er een deeltje en/of een foton uit de atoomkern.
- Bij 𝛼-straling bestaat dat
deeltje uit:
● 2 protonen
● 2 neutronen
- Bij 𝛃-straling bestaat dat
deeltje uit:
● 1 elektron / positron
- Bij 𝛄-straling bestaat dat
deeltje uit:
● 1 gammafoton
Een radioactieve stof kan ook een combinatie van verschillende straling uitzenden.
⤑ Eigenschappen van Kernstraling
Kernstraling heeft ook een doordringend vermogen en een ioniserend vermogen.
> Alfastraling - Doordringend vermogen is klein. Het dringt in lucht niet verder dan een paar
centimeter en door een dik papier volledig geabsorbeerd. Het ioniserend vermogen
is groot, alfastraling kan over een korte afstand veel atomen ioniseren.
> Bètastraling - Het doordringend vermogen van deze straling is groter dan alfastraling,
bètastraling dring in de lucht ongeveer een meter door en word volledig
geabsorbeerd door bijvoorbeeld een paar mm dik aluminum. Het ioniserend
vermogen van bètastraling is kleiner dan van alfastraling. Bètastraling richt meestal
minder straling aan dan alfa.
> Gammastraling - Deze straling gaat dwars door je lichaam heen. Het doordringend
vermogen van gammastraling is zo groot dat zelfs een plaat lood van een paar cm
niet alle straling tegenhoudt. Het ioniserend vermogen van gammastraling is echter
heel klein, kleiner dan bètastraling.
Doordringend vermogen van klein naar groot:
Alfa > bèta > gamma
Ioniserend vermogen van klein naar groot:
Gamma > bèta > alfa
⤑ Activiteit
Kern Straling wordt uitgezonden door instabiele atoomkernen van een radioactieve
stof. Bij radioactief verval wordt een alfa, bèta of gamma deeltje uitgezonden. Het
uitzenden wordt ook emissie genoemd.
Activiteit = Het aantal instabiele kernen dat per seconden vervalt. De activiteit is in
de eenheid becquerel (Bq).
Halveringstijd = de tijdsduur waarin de activiteit 2x zo klein wordt.
