FUNCTIELEER, DEEL 1
Belangrijke begrippen
Begrip Omschrijving
Psyche Grieks begrip dat ziel of geest
betekent.
Logos Grieks begrip dat woord of
verhandeling betekent, soms
ook vertaalt als kennis of
kunde.
Psychologie Is een samentrekking van de
woorden psyche en logos en
kan vertaald worden als
zielkunde, oftewel wetenschap
van de geest.
Hedendaagse opvatting: het is
de wetenschap van het gedrag
en de factoren die dit
beïnvloeden.
Vrije wil De keuze, het feit dat er een
onderscheidt is tussen geest en
lichaam, aangezien het lichaam
geen vrije wil heeft.
“Mind-body-problem” De interactie tussen lichaam en
geest.
Dualisme het denken dat lichaam en geest
te onderscheiden entiteiten zijn.
Pijnappelklier (epifyse) Volgens Descartes: klier in de
hersenen die centraal gelegen
en niet gelateraliseerd is, deze
worgt voor de interactie tussen
lichaam en geest.
Hedendaags: zorgt voor de
productie van melatonine, stof
voor de regeling van de
biologische klok.
Monisme “geest” en “lichaam” worden
opgevat als twee aspecten van
één entiteit.
Materialisme Men legt de nadruk op het
ontologische aspect: alleen het
fysische bestaat echt.
Epistemologisch: alleen het
fysische kunnen we echt
bestuderen.
, Reductionisme Alles kunnen we herleiden tot
één soort werkelijkheid.
Idealisme Nadruk op epistemologisch
aspect: we kennen de
werkelijkheid alleen via onze
zintuigen en ons eigen denken.
Solipsisme Extreem idealisme, ieder leeft
in een eigen “bubbel” met zijn
eigen leef- en betekeniswereld.
Panpsychisme Ontologische versie van het
idealisme, alles in de natuur
heeft een ziel.
Psychofysica De exacte wetenschap van de
functionele relatie tussen
lichaam en geest.
Gedragsdeterminanten Factoren die het gedrag
beïnvloeden.
“black box” Geeft een bepaalde wijze van
onderzoeken aan waarbij er
geen belangstelling is voor de
structuur van het systeem of
deze onbekend is. Door
bestudering van input en output
wordt geprobeerd het gedrag
van een systeem en de structuur
die dat gedrag veroorzaakt te
leren kennen. De input en
output van de black box zijn
dus voor de onderzoeker
duidelijk en waarneembaar.
Pareidolia Het zien van betekenisvolle
voorwerpen in vormloze
prikkels. Bv.: schimmels, brood
wolken,…
Nomothetisch Algemene wetten zoeken die
voor alles en iedereen gelden.
Idiografisch Specifieke factoren zoeken die
de individuele verschillen
kunnen zijn.
“occam’s razor” Verklaren met zo weinig
mogelijk factoren en eenvoudig
mogelijke factoren.
“erklären” Verklaren
(natuurwetenschappen; Dilthey)
“verstehen” Begrijpen
(menswetenschappen; Dilthey)
5 basisdomeinen Methodenleer Fundament van de psychologie
waarop de andere 4 domeinen
rusten. Heir wordt aangegeven
Belangrijke begrippen
Begrip Omschrijving
Psyche Grieks begrip dat ziel of geest
betekent.
Logos Grieks begrip dat woord of
verhandeling betekent, soms
ook vertaalt als kennis of
kunde.
Psychologie Is een samentrekking van de
woorden psyche en logos en
kan vertaald worden als
zielkunde, oftewel wetenschap
van de geest.
Hedendaagse opvatting: het is
de wetenschap van het gedrag
en de factoren die dit
beïnvloeden.
Vrije wil De keuze, het feit dat er een
onderscheidt is tussen geest en
lichaam, aangezien het lichaam
geen vrije wil heeft.
“Mind-body-problem” De interactie tussen lichaam en
geest.
Dualisme het denken dat lichaam en geest
te onderscheiden entiteiten zijn.
Pijnappelklier (epifyse) Volgens Descartes: klier in de
hersenen die centraal gelegen
en niet gelateraliseerd is, deze
worgt voor de interactie tussen
lichaam en geest.
Hedendaags: zorgt voor de
productie van melatonine, stof
voor de regeling van de
biologische klok.
Monisme “geest” en “lichaam” worden
opgevat als twee aspecten van
één entiteit.
Materialisme Men legt de nadruk op het
ontologische aspect: alleen het
fysische bestaat echt.
Epistemologisch: alleen het
fysische kunnen we echt
bestuderen.
, Reductionisme Alles kunnen we herleiden tot
één soort werkelijkheid.
Idealisme Nadruk op epistemologisch
aspect: we kennen de
werkelijkheid alleen via onze
zintuigen en ons eigen denken.
Solipsisme Extreem idealisme, ieder leeft
in een eigen “bubbel” met zijn
eigen leef- en betekeniswereld.
Panpsychisme Ontologische versie van het
idealisme, alles in de natuur
heeft een ziel.
Psychofysica De exacte wetenschap van de
functionele relatie tussen
lichaam en geest.
Gedragsdeterminanten Factoren die het gedrag
beïnvloeden.
“black box” Geeft een bepaalde wijze van
onderzoeken aan waarbij er
geen belangstelling is voor de
structuur van het systeem of
deze onbekend is. Door
bestudering van input en output
wordt geprobeerd het gedrag
van een systeem en de structuur
die dat gedrag veroorzaakt te
leren kennen. De input en
output van de black box zijn
dus voor de onderzoeker
duidelijk en waarneembaar.
Pareidolia Het zien van betekenisvolle
voorwerpen in vormloze
prikkels. Bv.: schimmels, brood
wolken,…
Nomothetisch Algemene wetten zoeken die
voor alles en iedereen gelden.
Idiografisch Specifieke factoren zoeken die
de individuele verschillen
kunnen zijn.
“occam’s razor” Verklaren met zo weinig
mogelijk factoren en eenvoudig
mogelijke factoren.
“erklären” Verklaren
(natuurwetenschappen; Dilthey)
“verstehen” Begrijpen
(menswetenschappen; Dilthey)
5 basisdomeinen Methodenleer Fundament van de psychologie
waarop de andere 4 domeinen
rusten. Heir wordt aangegeven
