Herhaling begrippen
Welke soorten pleegzorg zijn er?
Pleegzorg: indelingen.
Hulpverleningsvariant:
- OTS/mUHP: tijdelijke situatie.
- Herstel gezinssituatie ouder(s) mogelijk?
- Versterken pedagogische vaardigheden.
- Ook crisis-pleegzorg.
- Ook deeltijdpleegzorg: niet de hele week bij een
pleeggezin.
Wat is het perspectief? ↑↓
Opvoedingsvariant:
- Herstel niet meer mogelijk?
o NB hechting pleegouders ook van belang.
- Nieuwe, stabiele thuissituatie.
- Pleegzorg duurzaam karakter (lange termijn).
- Samenwerking met ouders blijft -indien mogelijk- bestaan.
Bestand of netwerk?
Bestandsplaatsing (pleegzorg) Netwerkplaatsing
- Onbekenden, match zoeken. Eerste keus.
- Pleegouders via pleegzorgaanbieder. - Kind vertrouwd met pleegouders.
- Pleegzorgaanbieder zoekt een match. - Deels continuïteit
(school/vrienden/hobby’s).
Bestandsplaatsing.
Tekort aan pleegouders, wachtende kinderen.
- Wervingscampagnes.
- In hoeverre kan er gezocht worden naar een optimale match?
➔ Ophef zaak Yunus (2013). Wat gaat voor: opvang vs perfecte match? → geloof botst.
Werving op steeds meer manieren: op sportvelden, facebook, in kerken/moskeeën.
Gedwongen pleegzorgplaatsing: de ouder met gezag heeft geen toestemming gegeven om het kind
in een pleeggezin te plaatsen. De rechter heeft een ondertoezichtstelling met gedwongen
uithuisplaatsing opgelegd.
Vrijwillige pleegzorgplaatsing: de ouder met gezag stemt er mee in dat het kind in een pleeggezin
wordt geplaatst.
Hoe is het gezag geregeld bij pleegzorg?
Wie zijn de ouders en zijn zij bevoegd?
➔ Juridisch ouderschap ofwel afstamming (= de ouder).
➔ Gezag (= beslissingsbevoegd).
1
,Rechtspositie pleegouders.
- Biologische ouders blijven juridische ouders.
- Gezag kan liggen bij ouders of GI (bij gezagsbeëindiging).
- Positie sterker naarmate kind langer in pleeggezin is (→ blokkaderecht).
o Het recht om te blokkeren dat het kind bij je wordt weggehaald.
- Positie versterken?
o Mogelijkheid tot pleegoudervoogdij.
▪ De pleegouder wordt de wettelijke vertegenwoordiger (voogd) van het
pleegkind.
Pleegoudervoogdij (pleegouder incl gezag).
Voogdij wordt toegekend aan pleegouder(s). Voor-/nadelen?
- Pleegouders als voogd: praktisch met regelen van alledaagse zaken.
- Pleegouders hebben het gezag.
- Geen gezinsvoogd meer. Prettig of niet? Kan als buffer dienen, o.a. bij moeizaam contact bio-
ouders.
- Begeleiding vanuit pleegzorg op laag pitje. NB indien gewenst wordt er wel begeleiding
geboden.
- Bij langdurige plaatsing: meer verantwoordelijkheden en gevoel van zekerheid (voor kind en
pleegouders).
Kunnen pleegouders ook juridisch ouder worden van het pleegkind?
Ja! → adoptie.
Bij langdurige plaatsing: meer verantwoordelijkheden en gevoel van zekerheid (voor kind en
pleegouders). De rechtsbetrekkingen tussen het kind en zijn oorspronkelijke familie worden volledig
verbroken. Hierdoor krijgt het kind juridisch een volwaardige plaats in het pleegouderlijke gezin. Je
krijgt niet alleen nieuwe ouders, maar ook grootouders, ooms en tantes etc.
Adopteren van pleegkinderen.
- Uitgangspunt bij alle soorten adopties is dat het om het belang van het kind moet gaan (en
niet om gezinsvorming).
- Kind moet minderjarig zijn.
- Kind van 12 jaar of ouder moet geen bezwaren hebben tegen het verzoek (ook bij jongere
kinderen kan dit invloed hebben).
- Twee personen die samen adoptie aanvragen moeten minimaal 3 aaneengesloten jaren voor
het verzoek hebben samengeleefd. Huwelijk is niet nodig.
- Het te adopteren kind mag alleen als het kind gedurende 1 jaar is verzorgd en opgevoed door
de adoptieouders.
- De adoptieouder moet minimaal 8 jaar ouder zijn dan het kind.
- Adopteren van pleegkinderen komt in NL vrijwel niet voor.
- Onderzoek Vonk et al (2019):
o Niet alle pleegouders op de hoogte van mogelijkheid.
o Positief omdat…?
- Twijfel over adopteren want…
o Verlies begeleiding en vergoeding.
o Verlies huidige juridische ouders: ingrijpend!
▪ In Nederland kennen wij “sterke” adoptie.
o Positie van dit pleegkind t.o.v. andere pleegkinderen in het gezin.
- Niet altijd mogelijk.
2
, o Terugkeer biologische ouders.
o Geen toestemming biologische ouders.
o Familie.
Sterke vs zwakke adoptie.
In Nederland kennen we sterke adoptie.
- Banden met biologische ouders verbroken.
o Max 2 juridische ouders.
- Kind krijgt naam adoptie-ouders en wordt opgenomen in de familie-lijn (ook juridisch), alsof
het geboren is in de familie.
In tegenstelling tot zwakke/eenvoudige adoptie.
Familierechtelijke betrekkingen met de biologische ouders niet volledig verbroken.
- Vergelijk met pleegoudervoogdij.
o Banden met biologische ouders (juridisch ouderschap) blijven bestaan.
o Adoptie ouders ook juridisch ouderschap.
o Gezag bij de adoptieouders.
Adoptieprocedure.
- Er wordt een adoptieverzoek ingediend bij de rechtbank. Dit wordt gedaan door een
advocaat m.b.v. een verzoekschrift. De pleegouders kunnen dit niet persoonlijk doen.
- Soms wordt de RvdK door de rechtbank om een rapport + advies gevraagd. Desgevraagd
doen zij ook onderzoek naar de situatie in het pleeggezin.
- Vervolgens wordt het verzoek ter zitting behandeld. De kinderrechter is verplicht het kind te
horen als het 12 jaar of ouder is. Kinderen onder de 12 mogen ook gehoord worden.
- De zitting is nooit openbaar.
- Zowel de ouders als de RvdK mogen tegen de uitspraak in beroep gaan.
- De geadopteerde komt in de familierechtelijke betrekking te staan tot de adoptieouders en
hun bloedverwanten. Niet meer met de ‘eigen familie’.
Hoe lang duurt pleegzorg?
Pleegzorg is een vorm van hulp waarbij een kind tijdelijk in een ander gezin gaat wonen. Dit kan voor
kortere of langere tijd zijn en “fulltime” of maar een paar dagen per week. Vaak is er niet meteen
sprake van pleegzorg en worden eerst andere vormen van hulp geprobeerd. Als dit niet voldoende
werkt wordt er over gegaan op pleegzorg. Dit wordt geregeld d.m.v. overleg tussen de ouders en
hulpverlening, of het wordt opgelegd door de kinderrechter. Doel van pleegzorg is om het kind een
veilige plek om op te groeien te bieden. Uitgangspunt is dat de ouders de opvoeding na verloop van
tijd weer overnemen (alleen als dat echt kan). Het kind blijft de ouders (als het kan) regelmatig zien.
College 1: pleegzorg; een effectieve interventie?
Deel A: cognitieve ontwikkeling van pleegkinderen.
Casus Jay (in het kort).
Achterstand(en) als Jay bij pleeggezin terecht
komt… op welk gebied? Taal, omgang met andere
kinderen, motorisch, zindelijkheid, gehechtheid,
cognitie etc.
3
, ➢ Attachment, development and mental health in abused and neglected preschool children in
foster care: a meta-analysis. Mira Vasileva & Frans Petermann.
Cognitie.
Cognitie van ontwikkeling.
Verschillende studies zijn hierin
meegenomen. Je ziet rechts bepaalde
waardes staan met
betrouwbaarheidsintervallen ernaast.
Rechtsbovenaan staat 0.27. Dit wil
zeggen dat in deze studie 27% van de
kinderen een cognitieve achterstand
had. Overall gezien houdt men een
proportie over van 23%. Dus bijna een kwart van de pleegkinderen heeft volgens deze meta-analyse
een achterstand. Is dit veel? Dat is afhankelijk van de norm. Dat is alleen niet waar deze studie over
gaat. De verschillende studies zijn op verschillende manieren gemeten. Er is dus geen echte
vergelijkingsgroep.
➢ Educational Experiences of children in foster care. Meta-analysis of special education,
retention & discipline rates. Tracey G. Scherr.
o Meta-analyse gericht op onderwijs (cognitie in het onderwijs → educatieve
ontwikkeling).
o Brede leeftijdsrange (tot 23 jaar).
- Pleegkinderen vs leeftijdsgenoten.
o In het algemeen is er een achterstand en lagere schoolprestaties.
o Vaker doorverwezen naar remedial teaching (tot 5x zo hoog).
o Kinderen in de pleegzorg blijven vaker zitten (7x zo vaak).
o NB daarnaast ook vaker gedragsproblemen.
▪ Bij 1/3 van de kinderen in de pleegzorg veel eruit gestuurd worden etc, bij
kinderen in een gezin tot zo’n 15%.
Vervolg casus Jay.
Onderzoek Smeets naar pleegkinderen in de klas: perspectief van de leerkracht.
- Leerkrachten zien vaker leerproblemen bij pleegkinderen.
- Willen kinderen helpen, maar extra uitleg slaat niet aan.
- Ook RT weinig toegevoegde waarde.
- “Waarschijnlijk zit het er niet in”.
Differentiaal diagnose.
Vaker leerproblemen bij pleegkinderen of alternatieve verklaring?
- Basisachterstand door moeilijke thuissituatie.
4
Welke soorten pleegzorg zijn er?
Pleegzorg: indelingen.
Hulpverleningsvariant:
- OTS/mUHP: tijdelijke situatie.
- Herstel gezinssituatie ouder(s) mogelijk?
- Versterken pedagogische vaardigheden.
- Ook crisis-pleegzorg.
- Ook deeltijdpleegzorg: niet de hele week bij een
pleeggezin.
Wat is het perspectief? ↑↓
Opvoedingsvariant:
- Herstel niet meer mogelijk?
o NB hechting pleegouders ook van belang.
- Nieuwe, stabiele thuissituatie.
- Pleegzorg duurzaam karakter (lange termijn).
- Samenwerking met ouders blijft -indien mogelijk- bestaan.
Bestand of netwerk?
Bestandsplaatsing (pleegzorg) Netwerkplaatsing
- Onbekenden, match zoeken. Eerste keus.
- Pleegouders via pleegzorgaanbieder. - Kind vertrouwd met pleegouders.
- Pleegzorgaanbieder zoekt een match. - Deels continuïteit
(school/vrienden/hobby’s).
Bestandsplaatsing.
Tekort aan pleegouders, wachtende kinderen.
- Wervingscampagnes.
- In hoeverre kan er gezocht worden naar een optimale match?
➔ Ophef zaak Yunus (2013). Wat gaat voor: opvang vs perfecte match? → geloof botst.
Werving op steeds meer manieren: op sportvelden, facebook, in kerken/moskeeën.
Gedwongen pleegzorgplaatsing: de ouder met gezag heeft geen toestemming gegeven om het kind
in een pleeggezin te plaatsen. De rechter heeft een ondertoezichtstelling met gedwongen
uithuisplaatsing opgelegd.
Vrijwillige pleegzorgplaatsing: de ouder met gezag stemt er mee in dat het kind in een pleeggezin
wordt geplaatst.
Hoe is het gezag geregeld bij pleegzorg?
Wie zijn de ouders en zijn zij bevoegd?
➔ Juridisch ouderschap ofwel afstamming (= de ouder).
➔ Gezag (= beslissingsbevoegd).
1
,Rechtspositie pleegouders.
- Biologische ouders blijven juridische ouders.
- Gezag kan liggen bij ouders of GI (bij gezagsbeëindiging).
- Positie sterker naarmate kind langer in pleeggezin is (→ blokkaderecht).
o Het recht om te blokkeren dat het kind bij je wordt weggehaald.
- Positie versterken?
o Mogelijkheid tot pleegoudervoogdij.
▪ De pleegouder wordt de wettelijke vertegenwoordiger (voogd) van het
pleegkind.
Pleegoudervoogdij (pleegouder incl gezag).
Voogdij wordt toegekend aan pleegouder(s). Voor-/nadelen?
- Pleegouders als voogd: praktisch met regelen van alledaagse zaken.
- Pleegouders hebben het gezag.
- Geen gezinsvoogd meer. Prettig of niet? Kan als buffer dienen, o.a. bij moeizaam contact bio-
ouders.
- Begeleiding vanuit pleegzorg op laag pitje. NB indien gewenst wordt er wel begeleiding
geboden.
- Bij langdurige plaatsing: meer verantwoordelijkheden en gevoel van zekerheid (voor kind en
pleegouders).
Kunnen pleegouders ook juridisch ouder worden van het pleegkind?
Ja! → adoptie.
Bij langdurige plaatsing: meer verantwoordelijkheden en gevoel van zekerheid (voor kind en
pleegouders). De rechtsbetrekkingen tussen het kind en zijn oorspronkelijke familie worden volledig
verbroken. Hierdoor krijgt het kind juridisch een volwaardige plaats in het pleegouderlijke gezin. Je
krijgt niet alleen nieuwe ouders, maar ook grootouders, ooms en tantes etc.
Adopteren van pleegkinderen.
- Uitgangspunt bij alle soorten adopties is dat het om het belang van het kind moet gaan (en
niet om gezinsvorming).
- Kind moet minderjarig zijn.
- Kind van 12 jaar of ouder moet geen bezwaren hebben tegen het verzoek (ook bij jongere
kinderen kan dit invloed hebben).
- Twee personen die samen adoptie aanvragen moeten minimaal 3 aaneengesloten jaren voor
het verzoek hebben samengeleefd. Huwelijk is niet nodig.
- Het te adopteren kind mag alleen als het kind gedurende 1 jaar is verzorgd en opgevoed door
de adoptieouders.
- De adoptieouder moet minimaal 8 jaar ouder zijn dan het kind.
- Adopteren van pleegkinderen komt in NL vrijwel niet voor.
- Onderzoek Vonk et al (2019):
o Niet alle pleegouders op de hoogte van mogelijkheid.
o Positief omdat…?
- Twijfel over adopteren want…
o Verlies begeleiding en vergoeding.
o Verlies huidige juridische ouders: ingrijpend!
▪ In Nederland kennen wij “sterke” adoptie.
o Positie van dit pleegkind t.o.v. andere pleegkinderen in het gezin.
- Niet altijd mogelijk.
2
, o Terugkeer biologische ouders.
o Geen toestemming biologische ouders.
o Familie.
Sterke vs zwakke adoptie.
In Nederland kennen we sterke adoptie.
- Banden met biologische ouders verbroken.
o Max 2 juridische ouders.
- Kind krijgt naam adoptie-ouders en wordt opgenomen in de familie-lijn (ook juridisch), alsof
het geboren is in de familie.
In tegenstelling tot zwakke/eenvoudige adoptie.
Familierechtelijke betrekkingen met de biologische ouders niet volledig verbroken.
- Vergelijk met pleegoudervoogdij.
o Banden met biologische ouders (juridisch ouderschap) blijven bestaan.
o Adoptie ouders ook juridisch ouderschap.
o Gezag bij de adoptieouders.
Adoptieprocedure.
- Er wordt een adoptieverzoek ingediend bij de rechtbank. Dit wordt gedaan door een
advocaat m.b.v. een verzoekschrift. De pleegouders kunnen dit niet persoonlijk doen.
- Soms wordt de RvdK door de rechtbank om een rapport + advies gevraagd. Desgevraagd
doen zij ook onderzoek naar de situatie in het pleeggezin.
- Vervolgens wordt het verzoek ter zitting behandeld. De kinderrechter is verplicht het kind te
horen als het 12 jaar of ouder is. Kinderen onder de 12 mogen ook gehoord worden.
- De zitting is nooit openbaar.
- Zowel de ouders als de RvdK mogen tegen de uitspraak in beroep gaan.
- De geadopteerde komt in de familierechtelijke betrekking te staan tot de adoptieouders en
hun bloedverwanten. Niet meer met de ‘eigen familie’.
Hoe lang duurt pleegzorg?
Pleegzorg is een vorm van hulp waarbij een kind tijdelijk in een ander gezin gaat wonen. Dit kan voor
kortere of langere tijd zijn en “fulltime” of maar een paar dagen per week. Vaak is er niet meteen
sprake van pleegzorg en worden eerst andere vormen van hulp geprobeerd. Als dit niet voldoende
werkt wordt er over gegaan op pleegzorg. Dit wordt geregeld d.m.v. overleg tussen de ouders en
hulpverlening, of het wordt opgelegd door de kinderrechter. Doel van pleegzorg is om het kind een
veilige plek om op te groeien te bieden. Uitgangspunt is dat de ouders de opvoeding na verloop van
tijd weer overnemen (alleen als dat echt kan). Het kind blijft de ouders (als het kan) regelmatig zien.
College 1: pleegzorg; een effectieve interventie?
Deel A: cognitieve ontwikkeling van pleegkinderen.
Casus Jay (in het kort).
Achterstand(en) als Jay bij pleeggezin terecht
komt… op welk gebied? Taal, omgang met andere
kinderen, motorisch, zindelijkheid, gehechtheid,
cognitie etc.
3
, ➢ Attachment, development and mental health in abused and neglected preschool children in
foster care: a meta-analysis. Mira Vasileva & Frans Petermann.
Cognitie.
Cognitie van ontwikkeling.
Verschillende studies zijn hierin
meegenomen. Je ziet rechts bepaalde
waardes staan met
betrouwbaarheidsintervallen ernaast.
Rechtsbovenaan staat 0.27. Dit wil
zeggen dat in deze studie 27% van de
kinderen een cognitieve achterstand
had. Overall gezien houdt men een
proportie over van 23%. Dus bijna een kwart van de pleegkinderen heeft volgens deze meta-analyse
een achterstand. Is dit veel? Dat is afhankelijk van de norm. Dat is alleen niet waar deze studie over
gaat. De verschillende studies zijn op verschillende manieren gemeten. Er is dus geen echte
vergelijkingsgroep.
➢ Educational Experiences of children in foster care. Meta-analysis of special education,
retention & discipline rates. Tracey G. Scherr.
o Meta-analyse gericht op onderwijs (cognitie in het onderwijs → educatieve
ontwikkeling).
o Brede leeftijdsrange (tot 23 jaar).
- Pleegkinderen vs leeftijdsgenoten.
o In het algemeen is er een achterstand en lagere schoolprestaties.
o Vaker doorverwezen naar remedial teaching (tot 5x zo hoog).
o Kinderen in de pleegzorg blijven vaker zitten (7x zo vaak).
o NB daarnaast ook vaker gedragsproblemen.
▪ Bij 1/3 van de kinderen in de pleegzorg veel eruit gestuurd worden etc, bij
kinderen in een gezin tot zo’n 15%.
Vervolg casus Jay.
Onderzoek Smeets naar pleegkinderen in de klas: perspectief van de leerkracht.
- Leerkrachten zien vaker leerproblemen bij pleegkinderen.
- Willen kinderen helpen, maar extra uitleg slaat niet aan.
- Ook RT weinig toegevoegde waarde.
- “Waarschijnlijk zit het er niet in”.
Differentiaal diagnose.
Vaker leerproblemen bij pleegkinderen of alternatieve verklaring?
- Basisachterstand door moeilijke thuissituatie.
4
