H01: De geriatrische patiënt
1. Het geriatrisch profiel
1.1. Verminderde homeostase
Vanaf welke leeftijd dalen onze mogelijkheden? De kalenderleeftijd is niet onze fysiologische leeftijd!
Mechanisme van verminderde homeostase (= fysiologisch proces dat het inwendig milieu constant houdt)
- Extreme reserve minderen bv extreme inspanning
- Kloof tussen gewone en extreme inspanningen daalt
- Gewone wordt extreem
Een kleine gebeurtenis heeft grote gevolgen bv val ® acute daling parameters, ziekenhuisopname, delirium, …
Pathologisch vs fysiologisch ® vaak moeilijk te onderscheiden
1.2. Multipele chronische pathologie
Volledig herstel is vaak niet mogelijk:
- Opvangen acute problemen
- Afremmen verdere verloop
- In stand houden van huidige functies
1.3. Bedreigde validiteit
- Chronische aandoeningen zorgen ervoor dat de kans op invaliditeit stijgt
- Er is geen direct verband tussen medische aandoeningen en de gevolgen
- Graad van zelfstandigheid/autonomie is een belangrijk aspect
1.4. Risico polyfarmacie
Medicatie geeft kans op neveneffecten, hoe meer medicatie je neemt hoe meer kansen er zijn op neveneffecten ®
ouderen hebben meer kansen op neveneffecten
Meer medicatie is meer kans op fout innemen en meer kans op interacties tussen de medicaties
1.5. Gewijzigde presentatie/verloop pathologie
- Veranderend klachtenpatroon ® armer en vager
o Algemene achteruitgang
o Verminderde eetlust
o Minder mobiel
o Incontinentie
o Verwardheid
- Nut van de heteroanamnese (= anamnese van patiënt inwinnen bij iemand anders dan de patiënt zelf)
- Symptomen van dehydratatie mogelijks gemaskeerd
- Minder frequent optreden bepaalde symptomen
o Infectie zonder koorts
o Minder opvallend spierweerstand acuut abdomen
, - Anders optreden van pathologieën
o Myocardinfarct met enkel longoedeem
o Acute verwardheid
o CVA
1.6. Somato-psycho-sociale verwevenheid
Veel fysische aandoeningen vertonen psychische symptomen
- Delirium
- Depressie
- Dementie
Voorbeelden opnameredenen:
- Toenemende verwardheid
- Algemene achteruitgang
- Zich slechter voelen
- De omgeving ziet dat er iets is
- Eet niet meer
2. Het geriatrisch model
Voornaamste doel geriatrie = behouden of verbeteren van de kwaliteit van leven. Add life to years, not years to life.
2.1. Verzorgingsmodel vs medische verbetenheid
Geriatrie = andere presentatie ziektes met vagere klachten en minder opvallende ziektetekens.
- Ziekte zien als veroudering, niet als ziekte
- Te medische benadering (te veel onderzoeken, …)
Beste scenario:
- Zoeken naar diagnose
- Stellen van technisch onderzoek
- Rekening houdend met draagkracht/nut
- Enkel indien voordeel, niet enkel voor de diagnose
2.2. Evaluatie functionele mogelijkheden en belang revalidatie
ADL = algemene dagelijkse levensverrichtingen
- Basale functies, zelfzorg
- Verminderding bij dementie
IADL = instrumentele activiteiten dagelijks leven
- Essentiële functies om zelfstandig te leven
- Tekens van MCI (= milde cognitieve stoornis)
AADL = advanced algemene dagelijkse levensverrichtingen
- Luxe, verder dan wat nodig is om zelfstandig te leven
- Voortekens van MCI
1. Het geriatrisch profiel
1.1. Verminderde homeostase
Vanaf welke leeftijd dalen onze mogelijkheden? De kalenderleeftijd is niet onze fysiologische leeftijd!
Mechanisme van verminderde homeostase (= fysiologisch proces dat het inwendig milieu constant houdt)
- Extreme reserve minderen bv extreme inspanning
- Kloof tussen gewone en extreme inspanningen daalt
- Gewone wordt extreem
Een kleine gebeurtenis heeft grote gevolgen bv val ® acute daling parameters, ziekenhuisopname, delirium, …
Pathologisch vs fysiologisch ® vaak moeilijk te onderscheiden
1.2. Multipele chronische pathologie
Volledig herstel is vaak niet mogelijk:
- Opvangen acute problemen
- Afremmen verdere verloop
- In stand houden van huidige functies
1.3. Bedreigde validiteit
- Chronische aandoeningen zorgen ervoor dat de kans op invaliditeit stijgt
- Er is geen direct verband tussen medische aandoeningen en de gevolgen
- Graad van zelfstandigheid/autonomie is een belangrijk aspect
1.4. Risico polyfarmacie
Medicatie geeft kans op neveneffecten, hoe meer medicatie je neemt hoe meer kansen er zijn op neveneffecten ®
ouderen hebben meer kansen op neveneffecten
Meer medicatie is meer kans op fout innemen en meer kans op interacties tussen de medicaties
1.5. Gewijzigde presentatie/verloop pathologie
- Veranderend klachtenpatroon ® armer en vager
o Algemene achteruitgang
o Verminderde eetlust
o Minder mobiel
o Incontinentie
o Verwardheid
- Nut van de heteroanamnese (= anamnese van patiënt inwinnen bij iemand anders dan de patiënt zelf)
- Symptomen van dehydratatie mogelijks gemaskeerd
- Minder frequent optreden bepaalde symptomen
o Infectie zonder koorts
o Minder opvallend spierweerstand acuut abdomen
, - Anders optreden van pathologieën
o Myocardinfarct met enkel longoedeem
o Acute verwardheid
o CVA
1.6. Somato-psycho-sociale verwevenheid
Veel fysische aandoeningen vertonen psychische symptomen
- Delirium
- Depressie
- Dementie
Voorbeelden opnameredenen:
- Toenemende verwardheid
- Algemene achteruitgang
- Zich slechter voelen
- De omgeving ziet dat er iets is
- Eet niet meer
2. Het geriatrisch model
Voornaamste doel geriatrie = behouden of verbeteren van de kwaliteit van leven. Add life to years, not years to life.
2.1. Verzorgingsmodel vs medische verbetenheid
Geriatrie = andere presentatie ziektes met vagere klachten en minder opvallende ziektetekens.
- Ziekte zien als veroudering, niet als ziekte
- Te medische benadering (te veel onderzoeken, …)
Beste scenario:
- Zoeken naar diagnose
- Stellen van technisch onderzoek
- Rekening houdend met draagkracht/nut
- Enkel indien voordeel, niet enkel voor de diagnose
2.2. Evaluatie functionele mogelijkheden en belang revalidatie
ADL = algemene dagelijkse levensverrichtingen
- Basale functies, zelfzorg
- Verminderding bij dementie
IADL = instrumentele activiteiten dagelijks leven
- Essentiële functies om zelfstandig te leven
- Tekens van MCI (= milde cognitieve stoornis)
AADL = advanced algemene dagelijkse levensverrichtingen
- Luxe, verder dan wat nodig is om zelfstandig te leven
- Voortekens van MCI
