Omgevingsrecht: deel administratief
recht
Hoofdstuk 1: het administratief recht in ons
rechtssysteem geplaatst
➢Centraal staat de relatie tussen de overheid en de burger
➢ Eén onveranderlijk basisbeginsel: algemeen belang: breed
begrip!
1.1 Begrip
Bodemwetgeving is een deel van het administratief recht
zoals:
- Ruimtelijke ordening
- Ambtenarenrecht
- Organisatie van de federale overheid
- Organisatie van de gewesten en gemeenschappen
- Inrichting van de provincies
- Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
- Lokale besturen (bestuurlijke overheden en bestuurlijke diensten): gemeenten, AGB (autonome
gemeentebedrijven vb. AG Vespa), politiezones, brandweerzones, OCMW, kerkfabrieken,
polders en wateringen, overheidsbedrijven.
Kortom: alles wat te maken heeft met bestuurlijke organisaties.
Administratief recht of bestuursrecht:
- Over die onderdelen die ook van belang zijn voor vastgoedprofessional omdat hij/zij er op het
terrein in zijn/haar beroep er mee in aanraking komen.
- Meestal ook omdat zij invloed en/of gevolgen hebben op/voor onroerend goed en
eigendomsverhoudingen.
(Openbaar) bestuur
• Het bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen belang.
• Om dit te realiseren treden de bestuursorganen op verschillende manieren op, door het
nemen van:
o Bestuursbeslissingen (individuele toepassingsbeslissingen in concrete dossiers)
Hebben individuele draagwijdte worden beschikkingen genoemd
bijvoorbeeld: een omgevingsvergunning verlenen
o Beslissingen van wetgevende aard (indien de wet een meer concrete uitwerking
vereist)
Hebben een algemene draagwijdte worden verordeningen of reglementen
genoemd vb. bouwcode Antwerpen
o Jurisdictionele beslissingen (administratieve rechtscolleges)
Het publiek recht geeft regels ten aanzien van de verhouding tussen de burger en de overheid.
, - Ook handelt dit over de verhouding tussen overheidsinstanties onderling.
- Dit is ook het onderscheid met het andere grote rechtsgebied, het privaatrecht.
Publiek recht: onderdelen:
- Grondwettelijk recht (staatsrecht)
- Administratief recht (bestuursrecht)
- Fiscaal recht
- Strafrecht
1.2 Bronnen in het administratief recht
1.2.1 Rechtsregels
- Geschreven (schema goed kennen!)
o VCRO = gewestelijk
o Decreet onroerend erfgoed is niet van toepassing op gebouw in Luik.
- Niet-geschreven: deze regels gelden ook al is er geen wet voorzien
o Rechtsgewoonte (voor het administratief recht minder van belang)
o Algemene rechtsbeginselen = basisbeginselen van rechtsorde vb.
Behoorlijke wetgeving (rechtszekerheid): een wetgever mag geen afbreuk doen
op wat jij verwacht vb. een strafwet kan niet strenger worden voor iets uit het
verleden, zoals strengere regels in milieuwetgeving vandaag.
Behoorlijke rechtspraak (recht op toegang tot de rechter, recht op en uitspraak
binnen een redelijke termijn)
Behoorlijk bestuur (motiveringplicht, gelijkheidsbeginsel) = algemene beginselen
van behoorlijk bestuur of ABBB (van belang in deze cursus). Als de overheid een
beslissing neemt, moeten zij deze motiveren! + Gelijke situaties moeten op
dezelfde manier behandeld worden. (Zie later)
,1.2.2. Pseudowetgeving
= ministeriële omzendbrieven, circulaires en dienstorders waarin instructies, richtlijnen/beleidsnormen
of aanbevelingen vervat zijn die als bindend worden ervaren ook al zijn ze dit niet of niet steeds
- Richtlijnen geven aan ambtenaren waarmee zij rekening moeten houden als ze vb. een
onteigening moeten uitvoeren.
- Dit is bindend voor de ambtenaar, maar niet voor de particulieren.
- Dit is wel handig voor particulieren om te bekijken waar rekening mee gehouden wordt en
om zich voor te bereiden.
1.2.3. Rechtspraak
= geheel van arresten en vonnissen van hoven en rechtbanken
- Betrekkelijke draagwijdte toch hebben zij vaak een groot gezag, zeker:
o De vaste rechtspraak
o Hogere rechtspraak
- Onduidelijke wetten worden door de rechter geïnterpreteerd
- Voorname bron van het administratief recht: de rechtspraak van de administratieve
rechtbanken, in het bijzonder deze van de Raad van State, ligt in grote mate aan de basis van de
ontwikkeling van de ABBB
1.2.4. Rechtsleer
= geheel van juridische studies en commentaren over bepaalde topics.
- Onrechtstreekse rechtsbron: ze verwerkt wetgeving en rechtspraak en voorziet deze van
kritische commentaren.
Dit kan gaan van sterk wetenschappelijke doctoraten tot summiere krantenartikelen.
Oef digitap
Het administratief recht behoort tot
Het publiek recht
Duid de handelingen en/of instellingen aan die onder het administratief recht vallen:
Het vaststellen van een politieverordening door de gemeenteraad
Duid de handelingen en/of instellingen aan die onder het administratief recht vallen:
Bpost (overheid) (orgaan van functioneel gedecentraliseerde openbare dienst
Duid de handelingen en/of instellingen aan die onder het administratief recht vallen:
Het OCMW
Een arrest van het Hof van Cassatie dit niet want is rechtsspraak
Is de onderlijnde zinsnede juist of fout? Een provinciaal belastingreglement (algemene gelding) is
een rechtsregel van het wetgevend niveau
Fout: ga kijken naar de niveaus dan zie je dat het niet wetgevend niveau is
Is de onderlijnde zinsnede juist of fout? Een grond van onwettigheid van een bestuursbeslissing kan
bv. zijn het negeren van vaste rechtspraak van de gewone rechtbanken en hoven door het bestuur in
zijn besluit.
Fout: bestuur beslissing is onwettig indien die tegenstrijdig is met wetgeving. Stel je krijgt een
omgevingsvergunning en iemand gaat in beroep
Is de onderlijnde zinsnede juist of fout? Algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn
rechtsprincipes die als aanbeveling gelden voor het bestuur.
Fout: die moeten gevolgd worden
Goed het verschil weten welk niveau het is
, Hoofdstuk 2 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Op examen: welk beginsel is geschonden?
2.1 Algemeen
2.1.1 Situering
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur of ABBB
= behoorlijkheidseisen voor elk bestuurlijk optreden (verplichting! Je moet eraan voldoen ≠ aanbeveling)
Ongeschreven rechtsregels
Leidraad voor een goed bestuur: beleidsvrijheid van overheid (discretionaire beslissingen = je
hebt beleidsvrijheid in de beslissing. Vb. gemeente hebben vrijheid over beoordeling
vergunningen in verband met goede ruimtelijke ordening. Beginselen moeten wel gerespecteerd
worden)
Hieraan kan de rechtbank elke bestuur beslissing toetsen.
Rechtsbescherming van de burger tegenover de overheid: vernietigen van de beslissing door de
administratieve rechter
Vernietigen = beslissing bestaat niet meer.
Algemene beginselen van behoorlijk burgerschap
= van de burger wordt ook verwacht dat hij zich behoorlijk gedraagt (als je je zelf niet behoorlijk
gedraagt, dan kan je geen aanspraak maken op de beginselen)
Wederkerig bestuursrecht!
2.1.2 Toepassingsgebied
Op alle bestuurlijke entiteiten van het land, ongeacht het niveau
De ABBB richten zich op het actief bestuur (niet de administratieve rechter) en op de discretionaire
beslissingen.
2.1.3 Indeling
De procedurele of vormelijke ABBB hebben invloed op het besluitvormingsproces zelf.
o Bijvoorbeeld schending van het hoorplicht bij onbewoonbaar verklaren woning.
De inhoudelijke of materiële ABBB hebben betrekking op de inhoud van de beslissing.
o Bijvoorbeeld schending rechtszekerheidsbeginsel, intrekking benoeming na vaststelling
dat de kandidaat niet over het juiste diploma beschikt.
Als men een procedurefout aangeeft, dan kan men daarna wel de juiste procedure volgen en
toch dezelfde beslissing nemen.
Als de beslissing vernietigd wordt en dus inhoudelijk aanpassen, zal de beslissing vaak anders
zijn.
recht
Hoofdstuk 1: het administratief recht in ons
rechtssysteem geplaatst
➢Centraal staat de relatie tussen de overheid en de burger
➢ Eén onveranderlijk basisbeginsel: algemeen belang: breed
begrip!
1.1 Begrip
Bodemwetgeving is een deel van het administratief recht
zoals:
- Ruimtelijke ordening
- Ambtenarenrecht
- Organisatie van de federale overheid
- Organisatie van de gewesten en gemeenschappen
- Inrichting van de provincies
- Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
- Lokale besturen (bestuurlijke overheden en bestuurlijke diensten): gemeenten, AGB (autonome
gemeentebedrijven vb. AG Vespa), politiezones, brandweerzones, OCMW, kerkfabrieken,
polders en wateringen, overheidsbedrijven.
Kortom: alles wat te maken heeft met bestuurlijke organisaties.
Administratief recht of bestuursrecht:
- Over die onderdelen die ook van belang zijn voor vastgoedprofessional omdat hij/zij er op het
terrein in zijn/haar beroep er mee in aanraking komen.
- Meestal ook omdat zij invloed en/of gevolgen hebben op/voor onroerend goed en
eigendomsverhoudingen.
(Openbaar) bestuur
• Het bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen belang.
• Om dit te realiseren treden de bestuursorganen op verschillende manieren op, door het
nemen van:
o Bestuursbeslissingen (individuele toepassingsbeslissingen in concrete dossiers)
Hebben individuele draagwijdte worden beschikkingen genoemd
bijvoorbeeld: een omgevingsvergunning verlenen
o Beslissingen van wetgevende aard (indien de wet een meer concrete uitwerking
vereist)
Hebben een algemene draagwijdte worden verordeningen of reglementen
genoemd vb. bouwcode Antwerpen
o Jurisdictionele beslissingen (administratieve rechtscolleges)
Het publiek recht geeft regels ten aanzien van de verhouding tussen de burger en de overheid.
, - Ook handelt dit over de verhouding tussen overheidsinstanties onderling.
- Dit is ook het onderscheid met het andere grote rechtsgebied, het privaatrecht.
Publiek recht: onderdelen:
- Grondwettelijk recht (staatsrecht)
- Administratief recht (bestuursrecht)
- Fiscaal recht
- Strafrecht
1.2 Bronnen in het administratief recht
1.2.1 Rechtsregels
- Geschreven (schema goed kennen!)
o VCRO = gewestelijk
o Decreet onroerend erfgoed is niet van toepassing op gebouw in Luik.
- Niet-geschreven: deze regels gelden ook al is er geen wet voorzien
o Rechtsgewoonte (voor het administratief recht minder van belang)
o Algemene rechtsbeginselen = basisbeginselen van rechtsorde vb.
Behoorlijke wetgeving (rechtszekerheid): een wetgever mag geen afbreuk doen
op wat jij verwacht vb. een strafwet kan niet strenger worden voor iets uit het
verleden, zoals strengere regels in milieuwetgeving vandaag.
Behoorlijke rechtspraak (recht op toegang tot de rechter, recht op en uitspraak
binnen een redelijke termijn)
Behoorlijk bestuur (motiveringplicht, gelijkheidsbeginsel) = algemene beginselen
van behoorlijk bestuur of ABBB (van belang in deze cursus). Als de overheid een
beslissing neemt, moeten zij deze motiveren! + Gelijke situaties moeten op
dezelfde manier behandeld worden. (Zie later)
,1.2.2. Pseudowetgeving
= ministeriële omzendbrieven, circulaires en dienstorders waarin instructies, richtlijnen/beleidsnormen
of aanbevelingen vervat zijn die als bindend worden ervaren ook al zijn ze dit niet of niet steeds
- Richtlijnen geven aan ambtenaren waarmee zij rekening moeten houden als ze vb. een
onteigening moeten uitvoeren.
- Dit is bindend voor de ambtenaar, maar niet voor de particulieren.
- Dit is wel handig voor particulieren om te bekijken waar rekening mee gehouden wordt en
om zich voor te bereiden.
1.2.3. Rechtspraak
= geheel van arresten en vonnissen van hoven en rechtbanken
- Betrekkelijke draagwijdte toch hebben zij vaak een groot gezag, zeker:
o De vaste rechtspraak
o Hogere rechtspraak
- Onduidelijke wetten worden door de rechter geïnterpreteerd
- Voorname bron van het administratief recht: de rechtspraak van de administratieve
rechtbanken, in het bijzonder deze van de Raad van State, ligt in grote mate aan de basis van de
ontwikkeling van de ABBB
1.2.4. Rechtsleer
= geheel van juridische studies en commentaren over bepaalde topics.
- Onrechtstreekse rechtsbron: ze verwerkt wetgeving en rechtspraak en voorziet deze van
kritische commentaren.
Dit kan gaan van sterk wetenschappelijke doctoraten tot summiere krantenartikelen.
Oef digitap
Het administratief recht behoort tot
Het publiek recht
Duid de handelingen en/of instellingen aan die onder het administratief recht vallen:
Het vaststellen van een politieverordening door de gemeenteraad
Duid de handelingen en/of instellingen aan die onder het administratief recht vallen:
Bpost (overheid) (orgaan van functioneel gedecentraliseerde openbare dienst
Duid de handelingen en/of instellingen aan die onder het administratief recht vallen:
Het OCMW
Een arrest van het Hof van Cassatie dit niet want is rechtsspraak
Is de onderlijnde zinsnede juist of fout? Een provinciaal belastingreglement (algemene gelding) is
een rechtsregel van het wetgevend niveau
Fout: ga kijken naar de niveaus dan zie je dat het niet wetgevend niveau is
Is de onderlijnde zinsnede juist of fout? Een grond van onwettigheid van een bestuursbeslissing kan
bv. zijn het negeren van vaste rechtspraak van de gewone rechtbanken en hoven door het bestuur in
zijn besluit.
Fout: bestuur beslissing is onwettig indien die tegenstrijdig is met wetgeving. Stel je krijgt een
omgevingsvergunning en iemand gaat in beroep
Is de onderlijnde zinsnede juist of fout? Algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn
rechtsprincipes die als aanbeveling gelden voor het bestuur.
Fout: die moeten gevolgd worden
Goed het verschil weten welk niveau het is
, Hoofdstuk 2 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Op examen: welk beginsel is geschonden?
2.1 Algemeen
2.1.1 Situering
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur of ABBB
= behoorlijkheidseisen voor elk bestuurlijk optreden (verplichting! Je moet eraan voldoen ≠ aanbeveling)
Ongeschreven rechtsregels
Leidraad voor een goed bestuur: beleidsvrijheid van overheid (discretionaire beslissingen = je
hebt beleidsvrijheid in de beslissing. Vb. gemeente hebben vrijheid over beoordeling
vergunningen in verband met goede ruimtelijke ordening. Beginselen moeten wel gerespecteerd
worden)
Hieraan kan de rechtbank elke bestuur beslissing toetsen.
Rechtsbescherming van de burger tegenover de overheid: vernietigen van de beslissing door de
administratieve rechter
Vernietigen = beslissing bestaat niet meer.
Algemene beginselen van behoorlijk burgerschap
= van de burger wordt ook verwacht dat hij zich behoorlijk gedraagt (als je je zelf niet behoorlijk
gedraagt, dan kan je geen aanspraak maken op de beginselen)
Wederkerig bestuursrecht!
2.1.2 Toepassingsgebied
Op alle bestuurlijke entiteiten van het land, ongeacht het niveau
De ABBB richten zich op het actief bestuur (niet de administratieve rechter) en op de discretionaire
beslissingen.
2.1.3 Indeling
De procedurele of vormelijke ABBB hebben invloed op het besluitvormingsproces zelf.
o Bijvoorbeeld schending van het hoorplicht bij onbewoonbaar verklaren woning.
De inhoudelijke of materiële ABBB hebben betrekking op de inhoud van de beslissing.
o Bijvoorbeeld schending rechtszekerheidsbeginsel, intrekking benoeming na vaststelling
dat de kandidaat niet over het juiste diploma beschikt.
Als men een procedurefout aangeeft, dan kan men daarna wel de juiste procedure volgen en
toch dezelfde beslissing nemen.
Als de beslissing vernietigd wordt en dus inhoudelijk aanpassen, zal de beslissing vaak anders
zijn.
