Juridische Beschouwing Privacy Zaaddonatie (cijfer 8,8)

Anonimiteit zaaddonoren in gevaar door
belangen van het kind!
Dagelijks worden er kinderen geboren uit een behandeling met donorzaadcellen. Voor deze
kinderen is het niet vanzelfsprekend dat zij weten wie hun ouders zijn en waar hun looks vandaan
komen. Velen van hen willen op een gegeven moment weten aan wie zij hun
karaktereigenschappen, trekjes en uiterlijke kenmerken hebben te danken. Ook Sherida (17) wil
graag weten wie haar vader is, maar haar zaaddonor besloot anoniem te blijven. 1 Het kennen van
haar vader is voor haar erg belangrijk, maar hoe zwaar weegt het belang van het kind tegenover de
privacy van de anonieme zaaddonor?


Wetswijziging
In 2004 is de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdbk) in werking getreden. Sindsdien is
het niet meer mogelijk voor donoren om anoniem te blijven. In artikel 3 deze wet staat opgenomen
dat het voor donorkinderen mogelijk is om vanaf hun zestiende gegevens van de zaaddonor op te
vragen.2 Dit is niet mogelijk wanneer de donorvader zwaarwegende belangen heeft bij zijn
anonimiteit.
Voor de invoering van deze wet werd er gesproken over twee type donoren. Een A-donor was een
anonieme donor. Een B-donor was een onbekende donor. Bij een B-donor konden kinderen vanaf
een bepaalde leeftijd basisgegevens van de zaaddonor opvragen. Donoren die voor 2004 hun zaad
hebben gedoneerd worden uitgezonderd van deze wet. Zij mogen dus zonder reden weigeren dat
hun gegevens worden verstrekt. Hierin wordt geen verschil gemaakt tussen A- en B-donoren. Dit
zorgt voor een dilemma. Donoren die eerst wel instemde met de bekendmaking van hun identiteit
kunnen er nu toch nog voor kiezen anoniem te blijven. Voor veel donorkinderen is dit een grote
teleurstelling, omdat hen beloofd was ooit te weten te komen wie hun biologische vader is.


Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)
Door het vrijgeven van de persoonsgegevens van de zaaddonor wordt het recht op informationele
privacy geschonden. Dit recht bestaat onder andere uit de bescherming van je persoonlijke
levenssfeer en staat opgenomen in artikel 10 lid 2 van de Grondwet (Gw). Het recht op
informationele privacy wordt verder uitgewerkt in de AVG.
Het sperma van de zaaddonor is uniek. Er is daarom sprake van biometrische gegevens zoals bedoeld
in de AVG.3 Dit zijn persoonsgegevens die het resultaat zijn specifieke technische verwerking. Deze
verwerking gaat over fysieke, fysiologische en gedragsgerelateerde kenmerken van een persoon. Op
basis van deze gegevens kan identificatie van een persoon plaatsvinden.
Biometrische gegevens zijn bijzondere persoonsgegevens. De AVG biedt bescherming tegen de
verwerking van bijzondere persoonsgegevens. In artikel 9 lid 1 van de AVG staat opgenomen dat
verwerking van biometrische gegevens verboden is, tenzij er sprake is van een uitzondering. De
uitzonderingen zijn opgenomen onder lid 2 van dit artikel. 4 In het geval van de kliniek is er sprake van
een uitzondering, omdat de verwerking van de gegevens noodzakelijk is voor de uitoefening van de
werkzaamheden van een stichting of kliniek. Deze wettelijke verplichting staat in artikel 2 van de Wet
donorgegevens kunstmatige bevruchting. Het verwerken van de gegevens is daarom in deze situatie
niet verboden.

1
Van der Mee, de Gelderlander 4 maart 2021.
2
Artikel 3 Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb).
3
Artikel 4 sub 14 Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
4
Artikel 9 lid 2 Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).