Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
Week 1: volmacht
Volmacht: inleiding
- Volmacht: vertegenwoordigingsbevoegdheid handeling van de één geldt als een
rechtshandeling van een ander
- Karakter titel 3.3 (art. 3:60 e.v.)
o Dwingend recht
o Vermogensrechtelijke rechtshandelingen
- Innaamvereiste (3:60 lid 1): vertegenwoordiger maakt duidelijk tegen de persoon met wie hij
handelt, dat hij optreedt in naam van de achterman (en dat hij dus niet zichzelf bindt)
directe vertegenwoordiging
- Indirecte vertegenwoordiging: lastgeving (week 2)
- Belang van de volmachtgever
- Einde volmacht (3:72): opsomming is niet limitatief
Totstandkoming
- Eenzijdige gerichte rechtshandeling: aanvaarding is niet vereist
o Gebruik van de volmacht kan als aanvaarding worden beschouwd
- Passieve vertegenwoordiging
- Vormvoorschriften (3:61 lid 1): geen vormvereisten (vormvrij), kan stilzwijgend of
uitdrukkelijk
o Beperking in 3:62 lid 1: schriftelijk en ondubbelzinnig
- Algemene en bijzondere volmacht (3:62): alles wat geen algemene volmacht is (lid 1), is een
bijzondere volmacht (lid 2)
- Belang van een derde: het mag niet onherroepelijk worden gemaakt als het alleen een
financieel belang is
Onbekwaamheid en substitutie
- Handelingsonbekwaamheid (3:63): je kunt jezelf niet verbinden door rechtshandelingen
(onder curatele en minderjarigen)
o Volmachtgever onbekwaam: vernietigbaarheid
o Gevolmachtigde onbekwaam: kan zijn achterman gewoon vertegenwoordigen,
achterman is gewoon gebonden (hij moet wel weten wat hij doet)
- Substitutie (3:64): volmacht aan iemand anders verlenen mag alleen in bepaalde gevallen
o Aansprakelijkheid van de hoofdgevolmachtigde
o Omvang: hoofdvolmacht begrenst ook de substituut volmacht
1
,Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
o Onherroepelijke volmacht: hoofdregel is dat het altijd herroepelijk is mag niet
onherroepelijk worden gemaakt als het alleen gaat om een financieel belang
- Meer gevolmachtigden: iedere gevolmachtigde is in beginsel zelfstandig bevoegd, tenzij de
volmachtgever daarvan afwijkt of de volmachtgever heeft bepaald dat meer dan één
gevolmachtigde op moet treden (als dat niet gebeurt, is er een ontoereikende volmacht en
komt de volmacht niet tot stand)
- Substitutie mag niet als er sprake is van een onherroepelijke volmacht (3:74)
Nader te noemen meester en Selbsteintritt
- De nader te noemen meester (3:67): komt voor in onroerend goed veilingen (parate
executie)
o Kan zijn dat iemand niet voor zichzelf wil kopen, maar voor iemand anders (de nader
te noemen meester), die naam kan hij een paar dagen later vermelden
o Gevolgen van het (niet) tijdig noemen van de meester: dan is hij zelf gebonden en
schadeplichtig (3:67 lid 2)
- Selbsteintritt (3:68): de gevolmachtigde handelt met zichzelf
o Hoofdregel: niet in strijd met vertegenwoordiging
o Uitzondering: als er in strijd met 3:68 is gehandeld, is er geen sprake van bevoegd
handelen ongeldige rechtshandeling
o Twee heren dienen
De gevolgen van bevoegd handelen
- Een rechtshandeling van de volmachtgever
- Het belang van de volmachtgever
- Wil(sgebreken)
- (Niet) te goeder trouw: wederpartij mag gewoon afgaan op de volmacht, hoeft niet te
onderzoeken of de gevolmachtigde op de juiste wijze gebruik heeft gemaakt van de volmacht
De gevolgen van onbevoegd handelen
- Wanneer is sprake van onbevoegd handelen: als je je volmacht te buiten gaat
o Er treedt geen toerekening op: volmachtgever wordt niet gebonden
- (On)geldigheid van de onbevoegd verrichte rechtshandeling
- Bekrachtiging (3:69): de handeling wordt met terugwerkende kracht geldig (de volmacht is
altijd geldig geweest) dat moet de volmachtgever zelf doen
- Eenzijdige terugtreding door wederpartij
o Gevolg
o Wanneer niet mogelijk
- Bekrachtiging na eenzijdige terugtreding
- De positie van de pseudo-vertegenwoordiger
- De positie van de wederpartij: wederpartij is gebonden
o Termijn stellen voor bekrachtiging door achterman (3:69 lid 4): als termijn
voorbijgaat, is wederpartij niet gebonden (ex nunc: zonder terugwerkende kracht)
goede trouw is wel vereist, anders kun je geen termijn stellen
- Instaan voor volmacht (3:70): als de volmacht niet toereikend is, is de tussenpersoon
schadeplichtig (tenzij wederpartij niet te goeder trouw is) maar het kan zo zijn dat AV dit
artikel opzijschuiven
Het einde van de volmacht
- 3:72 is niet limitatief
- Gebeurtenis in de sfeer van de volmachtgever (sub a)
- Gebeurtenis in de sfeer van de gevolmachtigde (sub b)
- Herroeping door volmachtgever: onherroepelijke volmacht is niet privatief (sub c)
- Opzegging door gevolmachtigde (sub d)
De onherroepelijke volmacht
2
,Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
- Karakter van de onherroepelijke volmacht: het kan niet meer ongedaan gemaakt worden
(herroeping heeft geen effect)
- Hoofdregel is dat een volmacht altijd herroepelijk is
- Het einde van de onherroepelijke volmacht: kan niet eenzijdig door de volmachtgever
worden beëindigd
- Belang van een derde: het mag niet onherroepelijk gemaakt worden als het alleen een
financieel belang is
- Kenbaarheid van de onherroepelijkheid
- Onherroepelijkheid in strijd met 3:74
- Rechterlijke wijziging of buitenwerkingstelling
Schakelbepalingen
- Vertegenwoordiging en volmacht
- Overeenkomstige toepassing van in art. 3:78
o Wel genoemde bepalingen
o Niet genoemde bepalingen
- Overeenkomstige toepassing op niet-vermogensrechtelijke handelingen
HR 24 januari 1997, NJ 1997/231 (Citco Bank Antilles/Da Costa Gomez): een volmacht kan alleen
mede ten behoeve van een derde zijn verleend, als dit ondubbelzinnig uit de volmacht blijkt
(uitzondering op art. 3:66 lid 1)
- Ondubbelzinnige strekking: voldoende is dat de volmacht op dit punt duidelijk en niet voor
twee soorten uitleg vatbaar is
- Is wel vereist dat de volmachtgever handelt in het belang van de gevolmachtigde als het gaat
om een algemene volmacht (3:62 lid 1)
HR 9 mei 2014, NJ 2014/251 (Velázquez/Blaauw q.q.): een verplichting tot het doen van rekening en
verantwoording wordt aangenomen indien tussen partijen een rechtsverhouding bestaat krachtens
welke de één jegens de ander verplicht is zich over het beleid te verantwoorden
- Verhouding kan voortvloeien uit de wet, een rechtshandeling of ongeschreven recht
3
, Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
Week 2A: opdracht
Opdracht: inleiding
- Opdracht is het verrichten van werkzaamheden of het verlenen van diensten (7:400)
- Bescherming van de belangen waartoe de opdracht dient
o Algemene omschrijving van de werkzaamheden
o Het individuele belang van de opdrachtgever
o Dienst wordt tegelijk geproduceerd en geconsumeerd
- Deskundigheid van de opdrachtnemer: meestal bij vrije beroepen het geval
- Twee types persoonsgerichte dienstverlening:
1. Opdrachtnemer verricht relatief eenvoudige werkzaamheden
2. Opdrachtnemer heeft een bijzondere deskundigheid
Grote mate van zelfstandigheid
Maatschappelijk belang vult rechtsverhouding dwingend in
- Vrije beroepsbeoefenaar (bijv. notaris, accountant, advocaat)
o Opdracht in algemene termen
o Deskundigheid
o Belangenbehartiging
o Beperkte controle door opdrachtgever
- Bijzondere aandacht voor:
o Overleg en instructies, mededeling en informatie (7:403)
o Tegenprestatie: bijv. gebaseerd op de besteedde tijd of vaste vergoeding voor
bepaalde behandeling
o Opzegging van de overeenkomst: kan duurovereenkomst zijn (doorlopend), maar
meestal worden een/enkele prestaties geleverd en is daarna de overeenkomst
beëindigd
o Bijzondere verhouding tot de belangen van de opdrachtgever
Kwetsbaarheid van de opdrachtgever voor fouten die door de
opdrachtnemer worden gemaakt (vaak moet opdrachtgever bewijzen dat
opdrachtnemer fout heeft gemaakt)
Gevolgschade of indirecte schade: opdrachtgever moet bewijzen dat het een
gevolg is van een fout van de opdrachtnemer
Bewijsprobleem/ bewijslast
Begrip en reikwijdte
- Wettelijke definitie en afbakening (7:400 lid 1)
- Hoofdzakelijk regelend recht in afd. 7.7.1
o Uitzondering in 7:413
- Soorten van opdracht in titel 7.7
- Adviseurs/ deskundige
o Begeleiden transactie: niet rechtstreeks betrokken maar meer op de achtergrond
(bijv. totdat de akte bij de notaris is getekend)
o Bindend advies: geschil voorleggen aan een derde wiens advies bindend is
- Gereglementeerde beroepen: de overheid of de beroepsgroep kan zelf regels stellen over de
toelating van de beroepsgroep
o Eisen aan opleiding
o Beperkte toelating
4
Week 1: volmacht
Volmacht: inleiding
- Volmacht: vertegenwoordigingsbevoegdheid handeling van de één geldt als een
rechtshandeling van een ander
- Karakter titel 3.3 (art. 3:60 e.v.)
o Dwingend recht
o Vermogensrechtelijke rechtshandelingen
- Innaamvereiste (3:60 lid 1): vertegenwoordiger maakt duidelijk tegen de persoon met wie hij
handelt, dat hij optreedt in naam van de achterman (en dat hij dus niet zichzelf bindt)
directe vertegenwoordiging
- Indirecte vertegenwoordiging: lastgeving (week 2)
- Belang van de volmachtgever
- Einde volmacht (3:72): opsomming is niet limitatief
Totstandkoming
- Eenzijdige gerichte rechtshandeling: aanvaarding is niet vereist
o Gebruik van de volmacht kan als aanvaarding worden beschouwd
- Passieve vertegenwoordiging
- Vormvoorschriften (3:61 lid 1): geen vormvereisten (vormvrij), kan stilzwijgend of
uitdrukkelijk
o Beperking in 3:62 lid 1: schriftelijk en ondubbelzinnig
- Algemene en bijzondere volmacht (3:62): alles wat geen algemene volmacht is (lid 1), is een
bijzondere volmacht (lid 2)
- Belang van een derde: het mag niet onherroepelijk worden gemaakt als het alleen een
financieel belang is
Onbekwaamheid en substitutie
- Handelingsonbekwaamheid (3:63): je kunt jezelf niet verbinden door rechtshandelingen
(onder curatele en minderjarigen)
o Volmachtgever onbekwaam: vernietigbaarheid
o Gevolmachtigde onbekwaam: kan zijn achterman gewoon vertegenwoordigen,
achterman is gewoon gebonden (hij moet wel weten wat hij doet)
- Substitutie (3:64): volmacht aan iemand anders verlenen mag alleen in bepaalde gevallen
o Aansprakelijkheid van de hoofdgevolmachtigde
o Omvang: hoofdvolmacht begrenst ook de substituut volmacht
1
,Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
o Onherroepelijke volmacht: hoofdregel is dat het altijd herroepelijk is mag niet
onherroepelijk worden gemaakt als het alleen gaat om een financieel belang
- Meer gevolmachtigden: iedere gevolmachtigde is in beginsel zelfstandig bevoegd, tenzij de
volmachtgever daarvan afwijkt of de volmachtgever heeft bepaald dat meer dan één
gevolmachtigde op moet treden (als dat niet gebeurt, is er een ontoereikende volmacht en
komt de volmacht niet tot stand)
- Substitutie mag niet als er sprake is van een onherroepelijke volmacht (3:74)
Nader te noemen meester en Selbsteintritt
- De nader te noemen meester (3:67): komt voor in onroerend goed veilingen (parate
executie)
o Kan zijn dat iemand niet voor zichzelf wil kopen, maar voor iemand anders (de nader
te noemen meester), die naam kan hij een paar dagen later vermelden
o Gevolgen van het (niet) tijdig noemen van de meester: dan is hij zelf gebonden en
schadeplichtig (3:67 lid 2)
- Selbsteintritt (3:68): de gevolmachtigde handelt met zichzelf
o Hoofdregel: niet in strijd met vertegenwoordiging
o Uitzondering: als er in strijd met 3:68 is gehandeld, is er geen sprake van bevoegd
handelen ongeldige rechtshandeling
o Twee heren dienen
De gevolgen van bevoegd handelen
- Een rechtshandeling van de volmachtgever
- Het belang van de volmachtgever
- Wil(sgebreken)
- (Niet) te goeder trouw: wederpartij mag gewoon afgaan op de volmacht, hoeft niet te
onderzoeken of de gevolmachtigde op de juiste wijze gebruik heeft gemaakt van de volmacht
De gevolgen van onbevoegd handelen
- Wanneer is sprake van onbevoegd handelen: als je je volmacht te buiten gaat
o Er treedt geen toerekening op: volmachtgever wordt niet gebonden
- (On)geldigheid van de onbevoegd verrichte rechtshandeling
- Bekrachtiging (3:69): de handeling wordt met terugwerkende kracht geldig (de volmacht is
altijd geldig geweest) dat moet de volmachtgever zelf doen
- Eenzijdige terugtreding door wederpartij
o Gevolg
o Wanneer niet mogelijk
- Bekrachtiging na eenzijdige terugtreding
- De positie van de pseudo-vertegenwoordiger
- De positie van de wederpartij: wederpartij is gebonden
o Termijn stellen voor bekrachtiging door achterman (3:69 lid 4): als termijn
voorbijgaat, is wederpartij niet gebonden (ex nunc: zonder terugwerkende kracht)
goede trouw is wel vereist, anders kun je geen termijn stellen
- Instaan voor volmacht (3:70): als de volmacht niet toereikend is, is de tussenpersoon
schadeplichtig (tenzij wederpartij niet te goeder trouw is) maar het kan zo zijn dat AV dit
artikel opzijschuiven
Het einde van de volmacht
- 3:72 is niet limitatief
- Gebeurtenis in de sfeer van de volmachtgever (sub a)
- Gebeurtenis in de sfeer van de gevolmachtigde (sub b)
- Herroeping door volmachtgever: onherroepelijke volmacht is niet privatief (sub c)
- Opzegging door gevolmachtigde (sub d)
De onherroepelijke volmacht
2
,Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
- Karakter van de onherroepelijke volmacht: het kan niet meer ongedaan gemaakt worden
(herroeping heeft geen effect)
- Hoofdregel is dat een volmacht altijd herroepelijk is
- Het einde van de onherroepelijke volmacht: kan niet eenzijdig door de volmachtgever
worden beëindigd
- Belang van een derde: het mag niet onherroepelijk gemaakt worden als het alleen een
financieel belang is
- Kenbaarheid van de onherroepelijkheid
- Onherroepelijkheid in strijd met 3:74
- Rechterlijke wijziging of buitenwerkingstelling
Schakelbepalingen
- Vertegenwoordiging en volmacht
- Overeenkomstige toepassing van in art. 3:78
o Wel genoemde bepalingen
o Niet genoemde bepalingen
- Overeenkomstige toepassing op niet-vermogensrechtelijke handelingen
HR 24 januari 1997, NJ 1997/231 (Citco Bank Antilles/Da Costa Gomez): een volmacht kan alleen
mede ten behoeve van een derde zijn verleend, als dit ondubbelzinnig uit de volmacht blijkt
(uitzondering op art. 3:66 lid 1)
- Ondubbelzinnige strekking: voldoende is dat de volmacht op dit punt duidelijk en niet voor
twee soorten uitleg vatbaar is
- Is wel vereist dat de volmachtgever handelt in het belang van de gevolmachtigde als het gaat
om een algemene volmacht (3:62 lid 1)
HR 9 mei 2014, NJ 2014/251 (Velázquez/Blaauw q.q.): een verplichting tot het doen van rekening en
verantwoording wordt aangenomen indien tussen partijen een rechtsverhouding bestaat krachtens
welke de één jegens de ander verplicht is zich over het beleid te verantwoorden
- Verhouding kan voortvloeien uit de wet, een rechtshandeling of ongeschreven recht
3
, Capita selecta notarieel vermogensrecht samenvatting
Week 2A: opdracht
Opdracht: inleiding
- Opdracht is het verrichten van werkzaamheden of het verlenen van diensten (7:400)
- Bescherming van de belangen waartoe de opdracht dient
o Algemene omschrijving van de werkzaamheden
o Het individuele belang van de opdrachtgever
o Dienst wordt tegelijk geproduceerd en geconsumeerd
- Deskundigheid van de opdrachtnemer: meestal bij vrije beroepen het geval
- Twee types persoonsgerichte dienstverlening:
1. Opdrachtnemer verricht relatief eenvoudige werkzaamheden
2. Opdrachtnemer heeft een bijzondere deskundigheid
Grote mate van zelfstandigheid
Maatschappelijk belang vult rechtsverhouding dwingend in
- Vrije beroepsbeoefenaar (bijv. notaris, accountant, advocaat)
o Opdracht in algemene termen
o Deskundigheid
o Belangenbehartiging
o Beperkte controle door opdrachtgever
- Bijzondere aandacht voor:
o Overleg en instructies, mededeling en informatie (7:403)
o Tegenprestatie: bijv. gebaseerd op de besteedde tijd of vaste vergoeding voor
bepaalde behandeling
o Opzegging van de overeenkomst: kan duurovereenkomst zijn (doorlopend), maar
meestal worden een/enkele prestaties geleverd en is daarna de overeenkomst
beëindigd
o Bijzondere verhouding tot de belangen van de opdrachtgever
Kwetsbaarheid van de opdrachtgever voor fouten die door de
opdrachtnemer worden gemaakt (vaak moet opdrachtgever bewijzen dat
opdrachtnemer fout heeft gemaakt)
Gevolgschade of indirecte schade: opdrachtgever moet bewijzen dat het een
gevolg is van een fout van de opdrachtnemer
Bewijsprobleem/ bewijslast
Begrip en reikwijdte
- Wettelijke definitie en afbakening (7:400 lid 1)
- Hoofdzakelijk regelend recht in afd. 7.7.1
o Uitzondering in 7:413
- Soorten van opdracht in titel 7.7
- Adviseurs/ deskundige
o Begeleiden transactie: niet rechtstreeks betrokken maar meer op de achtergrond
(bijv. totdat de akte bij de notaris is getekend)
o Bindend advies: geschil voorleggen aan een derde wiens advies bindend is
- Gereglementeerde beroepen: de overheid of de beroepsgroep kan zelf regels stellen over de
toelating van de beroepsgroep
o Eisen aan opleiding
o Beperkte toelating
4
