Samenvatting Nova Scheikunde Hoofdstuk 4

SCHEIKUNDE H4

PARAGRAAF 1, ZURE EN BASISCHE OPLOSSINGEN
Een zure oplossing is een oplossing van een zuur in water. Een basische oplossing is een oplossing
van een base in water. Een zure oplossing smaakt meestal zuur en heeft een typische geur. Een
basische oplossing voelt meestal zeepachtig aan.
De pH-waarde van een oplossing geeft aan hoe zuur of hoe basisch een bepaalde oplossing is. Als een
oplossing een pH van 7 heeft, wordt het een neutrale oplossing genoemd (zuiver water). Deze
oplossing is niet zuur en niet basisch. Een zure oplossing heeft altijd een pH-waarde lager dan 7. Een
basische oplossing heeft altijd een pH-waarde hoger dan 7. De pH-waarde van een oplossing wordt
bepaald door middel van indicatoroplossingen. Deze indicatoroplossingen veranderen van kleur
afhankelijk van de pH-waarde. Deze worden ook wel pH-indicatoren genoemd. Naast
indicatoroplossingen als pH-indicatoren is er ook nog universeel indicatorpapier, daarop zijn
meerdere indicatorstoffen aangebracht die elk een bepaalde kleur aannemen, afhankelijk van de pH-
waarde. Als een zure en een basische oplossing worden gemengd, vindt er een zuur-basereactie
plaats. Hierbij neutraliseren ze elkaars pH-waarde. Als twee oplossingen ervoor zorgen dat de pH-
waarde bij het neutraliseren 7 wordt, noemen we het een neutralisatiereactie. Je kan een
neutralisatiereactie gebruiken om de pH-waarde van een oplossing te bepalen, alleen noemen we de
neutralisatiereactie dan wel een titratie.

PARAGRAAF 2, REACTIEWARMTE
Energie komt in verschillende vormen voor, die weer kunnen worden omgezet in andere
energievormen. Bij het omzetten geldt wel de wet van behoud van energie. Deze natuurwet houdt in
dat er geen energie verloren gaat bij het omzetten van de ene energievorm naar de ander.
Voorbeeld: doe je 10 W elektrische energie in een lamp dan komt die 10 W energie uit de lamp als
licht en warmte. Je kan chemische reacties in twee groepen verdelen als je het hebt over hun
energie-effect: endotherme reacties en exotherme reacties. Reacties waarbij energie vrijkomt,
noemen we exotherme reacties. Reacties waarbij voortdurend energie moet worden toegevoegd om
de reactie op gang te houden, noemen we endotherme reacties.
Exotherme reactie: het verbranden van hout, als je het hout eenmaal hebt aangestoken blijft het
branden. Bij een exotherme reactie wordt de chemische energie omgezet in een andere
energievorm. Hierbij zullen de reactieproducten minder chemische energie bevatten dan de
beginstoffen.
Endotherme reactie: het smelten van ijs, als je ophoudt met het verwarmen van het ijs stopt het ijs
met smelten. Je moet het ijs dus blijven verhitten (warmte is een vorm van energie) om het te laten
smelten.

De afname van de chemische energie wordt aangeduid met het symbool ΔE. De Griekse letter Δ staat
voor het verschil tussen twee waarden. De reactiewarmte, ΔE, is de energie die vrijkomt of de
energie die nodig is voor een chemische reactie. De reactiewarmte wordt uitgedrukt in joule per mol
(J/mol). Een exotherme reactie heeft altijd een ΔE kleiner dan nul (ΔE < 0). Een endotherme reactie
heeft een ΔE groter dan nul (ΔE> 0).