Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Perspectieven op het sociaal
werk
Inhoudsopgave
Lesweek 6 – algemene psychologie........................................................................................................3
Leerdoelen..........................................................................................................................................3
Leervragen..........................................................................................................................................3
Psychologie een inleiding...................................................................................................................3
Hoofdstuk 1 – geest, gedrag en psychologische wetenschap.........................................................3
Lesweek 7 – perspectieven.....................................................................................................................5
Leervragen..........................................................................................................................................5
Kennisclip – psychologische stromingen............................................................................................5
Kennisclip – wetenschappelijke methode..........................................................................................7
Kennisclip – soorten psychologische onderzoek.................................................................................8
Psychologie een inleiding...................................................................................................................9
Hoofdstuk 1 – geest, gedrag en psychologische wetenschap.........................................................9
Lesweek 11 – biopsychologie...............................................................................................................15
Lesdoelen.........................................................................................................................................15
Kennisclip – erfelijkheid en evolutie.................................................................................................15
Kennisclip – de interne communicatie in het lichaam......................................................................16
Kennisclip – hersenen.......................................................................................................................18
Psychologie een inleiding.................................................................................................................18
Hoofdstuk 2 – biopsychologie, neurowetenschappen en de menselijke aard..............................18
Opdrachten.......................................................................................................................................24
Verdiepende opdrachten..................................................................................................................24
Lesweek 12 – leren...............................................................................................................................27
Lesdoelen.........................................................................................................................................27
Leervragen........................................................................................................................................27
Kennisclip – klassiek conditioneren..................................................................................................27
Kennisclip – operant conditioneren..................................................................................................28
Kennisclip – cognitief leren...............................................................................................................30
Psychologie een inleiding.................................................................................................................31
Hoofdstuk 4 – leren en omgeving.................................................................................................31
Lesweek 13 – geheugen........................................................................................................................32
,Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Lesdoelen.........................................................................................................................................32
Kennisclip – geheugen......................................................................................................................32
Psychologie een inleiding.................................................................................................................33
Hoofdstuk 5 – geheugen...............................................................................................................33
Opdrachten.......................................................................................................................................35
Lesweek 14 – motivatie en emotie.......................................................................................................36
Lesdoelen.........................................................................................................................................36
Leervragen........................................................................................................................................36
Opdrachten.......................................................................................................................................36
Psychologie een inleiding.....................................................................................................................37
Hoofdstuk 9 – motivatie en emotie..................................................................................................37
Lesweek 15 – persoonlijkheid...............................................................................................................39
Lesdoelen.........................................................................................................................................39
Leervragen........................................................................................................................................39
Lesweek 17 – stress, gezondheid en welzijn.........................................................................................39
Leervragen........................................................................................................................................39
Verdiepende opdracht......................................................................................................................40
,Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Lesweek 6 – algemene psychologie
Leerdoelen
- De student herkent de psychologische perspectieven binnen de sociale
wetenschap, zodanig dat hij/zij deze kan gebruiken als basis voor
methodisch handelen. (Methodisch handelen).
- De student koppelt de methodische vaardigheden vanuit de
psychologische perspectieven aan sociaal werk, zodanig dat hij het belang
ziet van methodisch handelen vanuit psychologisch perspectief voor de
sociale professional. (Methodische handelen/profileren)
- De student koppelt de verschillende mensbeelden binnen de
psychologische perspectieven aan normen en waarden, zodanig dat hij/zij
het verband ziet tussen de normen en waarden van de professional en
zijn/haar manier van methodisch werken. (Normatief/ methodisch
handelen)
- De student herkent verschillende psychologische perspectieven, zodanig
dat hij/zij vanuit deze perspectieven het psychosociaal functioneren van
mensen kan verklaren (verbinden)
Leervragen
1. Wat is psychologie en wat niet? Psychologie is het onderzoeken van de
psychen van de mens.
2. Wat is het verschil tussen psychologie en psychiatrie? Een
psychiater mag medicatie voorschrijven en een diagnose vaststellen en
een psycholoog niet.
3. Wat voor soorten psychologen zijn er? Experimenteel psychologen,
docenten psychologie, toegepast psychologen
4. Wat is betrouwbaar bewijsmateriaal? Welke vragen moet je jezelf
dan stellen? Wat is de bron? Is de bewering redelijk of extreem? Wat is
het bewijsmateriaal? Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias? Worden
veelvoorkomende denkfouten vermeden? Zijn voor het oplossen van het
probleem verschillende invalshoeken nodig?
Psychologie een inleiding
Hoofdstuk 1 – geest, gedrag en psychologische wetenschap.
Kernvraag 1.1 – wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie = de wetenschap van gedrag en mentale processen.
Kernconcept 1.1 psychologie is een breed veld, met vele specialismen,
maar in wezen is psychologie de wetenschap van gedrag en geestelijke
processen.
Psychologie houdt zich niet alleen bezig met geestelijke processen, maar ook met
gedragingen. Het terrein van de psychologie beslaat zowel interne geestelijke
processen, die we alleen indirect waarnemen (zoals denken, voelen en begeren),
als externe, waarneembare gedragingen (zoals praten, glimlachten en lopen).
De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op de objectieve, verifieerbare
gebeurtenissen.
1.1.1 psychologie: het is meer dan je denkt
, Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Drie soorten psychologen
1. Experimenteel psychologen, (onderzoekspsychologen) ze voeren het
meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologische kennis creëert.
2. Docenten psychologie geven les aan studenten, op universiteiten doen
ze ook onderzoek. Soms behandelen ze daarbij ook nog mensen,
bijvoorbeeld als ze werken op een afdeling medische psychologie.
3. Toegepaste psychologen gebruiken de kennis die door experimenteel
psychologen is vergaard om problemen van mensen op te lossen door
middel van trainingen, het ontwerpen van speciale gereedschappen of
psychologische behandelingen.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
- Arbeids- en organisatiepsychologen (A&O-psychologen) hebben zich
gespecialiseerd in aanpassingen aan de werkplek die de productiviteit en
de arbeidsmoraal van de werknemers moeten maximaliseren.
- Sportpsychologen helpen atleten hun prestaties en motivatie te
verbeteren, door trainingssessies te plannen en door hen te leren hun
emoties onder druk te beheersen.
- Schoolpsychologen zijn deskundig op het gebied van lesgeven en leren. Ze
diagnosticeren leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en
leerlingen.
- Klinisch psychologen en counselors helpen mensen zich aan te passen op
sociaal en emotioneel gebied, of om moeilijke keuzes in relaties, hun
carrière of opleiding te maken.
- Forensisch psychologen leveren hun psychologische expertise aan het
wets- en rechtssysteem. Forensisch psychologen kunnen gevangen in
penitentiaire of tbs-inrichtingen testen om vast te stellen of ze vrijgelaten
kunne worden of fit genoeg zijn om voor de rechtbank te verschijnen. Ze
kunnen ook verklaringen beoordelen in mogelijke gevallen van
verkrachting of kindermishandeling en in sommige landen helpen ze bij de
selectie van een rechtbankjury.
- Omgevingspsychologen proberen de interactie met onze omgeving en het
milieu te verbeteren. Ook kunnen omgevingspsychologen cliënten helpen
zich te blijven inzetten voor duurzaamheid of ze geven workshops over de
voordelen die interactie met de natuur oplevert voor de geestelijke
gezondheid.
- Gerontopsychologen beoordelen het functioneren van ouderen en
verstrekken begeleiding, in overleg met cliënten, families, verzorgers en
artsen, om ouders te helpen hun potentieel maximaal te benutten in de
latere fases van hun leven.
1.1.2 Psychologie is geen psychiatrie
Psychiatrie = een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en
behandeling van mentale stoornissen.
1.1.3 kritisch nadenken over psychologie en pseudopsychologie
Pseudopsychologie = niet-onderbouwende psychologische aannamen die
als wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
Perspectieven op het sociaal
werk
Inhoudsopgave
Lesweek 6 – algemene psychologie........................................................................................................3
Leerdoelen..........................................................................................................................................3
Leervragen..........................................................................................................................................3
Psychologie een inleiding...................................................................................................................3
Hoofdstuk 1 – geest, gedrag en psychologische wetenschap.........................................................3
Lesweek 7 – perspectieven.....................................................................................................................5
Leervragen..........................................................................................................................................5
Kennisclip – psychologische stromingen............................................................................................5
Kennisclip – wetenschappelijke methode..........................................................................................7
Kennisclip – soorten psychologische onderzoek.................................................................................8
Psychologie een inleiding...................................................................................................................9
Hoofdstuk 1 – geest, gedrag en psychologische wetenschap.........................................................9
Lesweek 11 – biopsychologie...............................................................................................................15
Lesdoelen.........................................................................................................................................15
Kennisclip – erfelijkheid en evolutie.................................................................................................15
Kennisclip – de interne communicatie in het lichaam......................................................................16
Kennisclip – hersenen.......................................................................................................................18
Psychologie een inleiding.................................................................................................................18
Hoofdstuk 2 – biopsychologie, neurowetenschappen en de menselijke aard..............................18
Opdrachten.......................................................................................................................................24
Verdiepende opdrachten..................................................................................................................24
Lesweek 12 – leren...............................................................................................................................27
Lesdoelen.........................................................................................................................................27
Leervragen........................................................................................................................................27
Kennisclip – klassiek conditioneren..................................................................................................27
Kennisclip – operant conditioneren..................................................................................................28
Kennisclip – cognitief leren...............................................................................................................30
Psychologie een inleiding.................................................................................................................31
Hoofdstuk 4 – leren en omgeving.................................................................................................31
Lesweek 13 – geheugen........................................................................................................................32
,Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Lesdoelen.........................................................................................................................................32
Kennisclip – geheugen......................................................................................................................32
Psychologie een inleiding.................................................................................................................33
Hoofdstuk 5 – geheugen...............................................................................................................33
Opdrachten.......................................................................................................................................35
Lesweek 14 – motivatie en emotie.......................................................................................................36
Lesdoelen.........................................................................................................................................36
Leervragen........................................................................................................................................36
Opdrachten.......................................................................................................................................36
Psychologie een inleiding.....................................................................................................................37
Hoofdstuk 9 – motivatie en emotie..................................................................................................37
Lesweek 15 – persoonlijkheid...............................................................................................................39
Lesdoelen.........................................................................................................................................39
Leervragen........................................................................................................................................39
Lesweek 17 – stress, gezondheid en welzijn.........................................................................................39
Leervragen........................................................................................................................................39
Verdiepende opdracht......................................................................................................................40
,Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Lesweek 6 – algemene psychologie
Leerdoelen
- De student herkent de psychologische perspectieven binnen de sociale
wetenschap, zodanig dat hij/zij deze kan gebruiken als basis voor
methodisch handelen. (Methodisch handelen).
- De student koppelt de methodische vaardigheden vanuit de
psychologische perspectieven aan sociaal werk, zodanig dat hij het belang
ziet van methodisch handelen vanuit psychologisch perspectief voor de
sociale professional. (Methodische handelen/profileren)
- De student koppelt de verschillende mensbeelden binnen de
psychologische perspectieven aan normen en waarden, zodanig dat hij/zij
het verband ziet tussen de normen en waarden van de professional en
zijn/haar manier van methodisch werken. (Normatief/ methodisch
handelen)
- De student herkent verschillende psychologische perspectieven, zodanig
dat hij/zij vanuit deze perspectieven het psychosociaal functioneren van
mensen kan verklaren (verbinden)
Leervragen
1. Wat is psychologie en wat niet? Psychologie is het onderzoeken van de
psychen van de mens.
2. Wat is het verschil tussen psychologie en psychiatrie? Een
psychiater mag medicatie voorschrijven en een diagnose vaststellen en
een psycholoog niet.
3. Wat voor soorten psychologen zijn er? Experimenteel psychologen,
docenten psychologie, toegepast psychologen
4. Wat is betrouwbaar bewijsmateriaal? Welke vragen moet je jezelf
dan stellen? Wat is de bron? Is de bewering redelijk of extreem? Wat is
het bewijsmateriaal? Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias? Worden
veelvoorkomende denkfouten vermeden? Zijn voor het oplossen van het
probleem verschillende invalshoeken nodig?
Psychologie een inleiding
Hoofdstuk 1 – geest, gedrag en psychologische wetenschap.
Kernvraag 1.1 – wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie = de wetenschap van gedrag en mentale processen.
Kernconcept 1.1 psychologie is een breed veld, met vele specialismen,
maar in wezen is psychologie de wetenschap van gedrag en geestelijke
processen.
Psychologie houdt zich niet alleen bezig met geestelijke processen, maar ook met
gedragingen. Het terrein van de psychologie beslaat zowel interne geestelijke
processen, die we alleen indirect waarnemen (zoals denken, voelen en begeren),
als externe, waarneembare gedragingen (zoals praten, glimlachten en lopen).
De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op de objectieve, verifieerbare
gebeurtenissen.
1.1.1 psychologie: het is meer dan je denkt
, Perspectieven op het sociaal werk Social Work Niveau A
Drie soorten psychologen
1. Experimenteel psychologen, (onderzoekspsychologen) ze voeren het
meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologische kennis creëert.
2. Docenten psychologie geven les aan studenten, op universiteiten doen
ze ook onderzoek. Soms behandelen ze daarbij ook nog mensen,
bijvoorbeeld als ze werken op een afdeling medische psychologie.
3. Toegepaste psychologen gebruiken de kennis die door experimenteel
psychologen is vergaard om problemen van mensen op te lossen door
middel van trainingen, het ontwerpen van speciale gereedschappen of
psychologische behandelingen.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
- Arbeids- en organisatiepsychologen (A&O-psychologen) hebben zich
gespecialiseerd in aanpassingen aan de werkplek die de productiviteit en
de arbeidsmoraal van de werknemers moeten maximaliseren.
- Sportpsychologen helpen atleten hun prestaties en motivatie te
verbeteren, door trainingssessies te plannen en door hen te leren hun
emoties onder druk te beheersen.
- Schoolpsychologen zijn deskundig op het gebied van lesgeven en leren. Ze
diagnosticeren leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en
leerlingen.
- Klinisch psychologen en counselors helpen mensen zich aan te passen op
sociaal en emotioneel gebied, of om moeilijke keuzes in relaties, hun
carrière of opleiding te maken.
- Forensisch psychologen leveren hun psychologische expertise aan het
wets- en rechtssysteem. Forensisch psychologen kunnen gevangen in
penitentiaire of tbs-inrichtingen testen om vast te stellen of ze vrijgelaten
kunne worden of fit genoeg zijn om voor de rechtbank te verschijnen. Ze
kunnen ook verklaringen beoordelen in mogelijke gevallen van
verkrachting of kindermishandeling en in sommige landen helpen ze bij de
selectie van een rechtbankjury.
- Omgevingspsychologen proberen de interactie met onze omgeving en het
milieu te verbeteren. Ook kunnen omgevingspsychologen cliënten helpen
zich te blijven inzetten voor duurzaamheid of ze geven workshops over de
voordelen die interactie met de natuur oplevert voor de geestelijke
gezondheid.
- Gerontopsychologen beoordelen het functioneren van ouderen en
verstrekken begeleiding, in overleg met cliënten, families, verzorgers en
artsen, om ouders te helpen hun potentieel maximaal te benutten in de
latere fases van hun leven.
1.1.2 Psychologie is geen psychiatrie
Psychiatrie = een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en
behandeling van mentale stoornissen.
1.1.3 kritisch nadenken over psychologie en pseudopsychologie
Pseudopsychologie = niet-onderbouwende psychologische aannamen die
als wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
