Samenvatting Oncologie VRH2b

Oncologie Ilse De Marès


Verpleegkundig Redeneren en Handelen 2b
Oncologie – Ilse De Marès




Hoofdstuk 1: Fundamentele aspecten van kanker

1

,Oncologie Ilse De Marès


1 Cel- en tumorbiologie

1.1 De celcyclus

Vorming van nieuwe cellen
 Gezonde cellen gaan delen om zichzelf te vernieuwen, te vermenigvuldigen
 Celdeling nodig om oude cellen te vervangen
 Oude cellen:
 Apoptose = natuurlijke celdood
 Als een cel ergens niet hoort
 Als een cel wegens gevaarlijke beschadiging beter niet verder groeit
 Weefselhomeostase = strikte regels in verband groeien en afsterven




Twee belangrijke genen bij normale celdeling
Komen in alle gezonde lichamen voor
 Oncogenen
 Geeft groen licht aan cel om te delen
 Bv. kind valt en heeft schaafwonde -> doordat er nieuwe huidcellen groeien kan de
huid herstellen -> dankzij oncogenen
 Tumorsuppresorgenen
 Laat celdeling stoppen
 Bv. zegt dat er genoeg nieuwe huidcellen zijn en de cel mag stoppen met delen
1.2 P53: Een belangrijk celcyclusproteïne
 P53-eiwit = controlepunt
 Wanneer er DNA-schade is bij celdeling, wordt P53 eiwit geactiveerd
 P53 gaat ervoor zorgen dat abnormale cel extra ‘bekeken’ wordt en kan nog gerepareerd
worden
 P53 zorgt voor eerste reparatie waardoor celdeling verder mag doorgaan
 P53 zorgt voor apoptose wanneer cel zodanig levensbedreigend is




2 Het ontstaan van kanker of carcinogenese



2

,Oncologie Ilse De Marès


Algemeen
 Er gaat iets mis met oncogen of tumoruppresorgen
 Normale groei van de cel geraakt ontregeld
 = gevolg van een mutatie in één van de essentiële genen die instaan voor de regulatie van de
celdeling
Mutatie
= de fout bij het overschrijven van DNA
 Absolute voorwaarde voor ontstaan van kanker
 Niet perse kanker wanneer eenmalige mutatie verder deelt, maar combinatie van
verschillende mutaties
 Defecte gen dat ontstaat door mutatie = gemuteerd gen
 Fout bij oncogen: dochtercel zal veel actiever en agressiever zijn dan normale dochtercellen,
ze blijft constant in hoog tempo verder delen, of het lichaam dat nu vraag of niet
 Fout bij tumorsuppressorgen: dochtercel die niet meer kan stoppen met delen
 Kanker = een opeenstapeling van aantal fouten, meerstappenproces, kan jaren duren
Er is mutatie, wat nu?
 P53 eiwit staat in voor reparatie
 P53 eiwit staat in voor apoptose
 Mutatie wordt doorgegeven

3 Hoe tumoren groeien, woekeren en zich in het lichaam verspreiden

3.1 Benigne- (goedaardige) versus maligne (kwaadaardige) tumoren

Benigne
 Groeit ook, maar niet in omliggend weefsel




Maligne
 Grillige vorm
 Slechte begrenzing
 Invaderen = tumor gaat doorgroeien in omliggende weefsel

3

, Oncologie Ilse De Marès

 Metastaseren = tumor die groeit op afstand van dezelfde primaire tumor dat een secundaire
tumor wordt genoemd




Metastaseren




Angiogenese
 Tumor begint te woekeren en heeft zuurstof en voeding nodig
 Tumor heeft zelf geen zuurstof en voedingsstoffen, maar maakt lokstoffen aan en zendt deze
uit naar omliggend bloedvat
 Zo laat bloedvat nieuwe bloedvaten groeien naar tumor
 Tumor krijgt nu zuurstof en voeding vanuit bloedvat




Tumor-immunologie
 Kan ons immuunsysteem ook kankercellen herkennen en aanvallen?
-> verder wetenschappelijk onderzoek nodig
 Aangezien het lichaamseigen cellen zijn waarbij een fout gebeurt, ziet het lichaam
het niet als lichaamsvreemde cellen


4