Handleiding medisch-wetenschappelijk onderzoek
Samenvatting hoofdstuk 1 t/m 8
HOOFDSTUK 1 – FUNCTIE VAN MEDISCH-WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
Mechanism-based medicine: grondig inzicht (door opleiding en ervaring verkregen) in bijvoorbeeld
de medische biologie, pathologie en psychologie.
Evidence-based medicine: efficiënte strategie om alle informatie over de effecten van specifieke
interventies te wegen en de vaardigheid in elke nieuwe situatie om te gaan met onzekerheid en
individuele variaties (geneeskunst).
Gezondheidsonderzoek: hierbij staan de gezondheid en de factoren die daarop van invloed zijn,
centraal.
Gezondheidszorgonderzoek: hierbij staan de gezondheidszorgvoorzieningen en de factoren die
daarop ingrijpen (zoals overheidsbeleid, financiering, het handelen en de kenmerken van zorg-
aanbieders en zorggebruikers), centraal.
Theorie: samenhangend stelsel van veronderstellingen en verklaringen over bepaalde
wetmatigheden.
Hypothese: wordt afgeleid uit een theorie. Concrete, toetsbare voorspelling over een onderdeel van
de theorie dat nog niet nauwkeurig is onderzocht.
Inductie: het ontwikkelen en bijstellen van de theorie op basis van waarnemingen.
Deductie: het afleiden van toetsbare hypothesen uit een theorie.
Empirische cyclus: het genereren van onderzoeksideeën en het uitvoeren van onderzoek. De theorie
bepaalt welke waarnemingen worden gedaan en vervolgens zorgen de waarnemingen voor een
bijstelling van de theorie. Elk nieuw onderzoek betekent dus een nieuwe rondhang door de
empirische cyclus, en omdat daarmee het juiste inzicht steeds dichterbij komt, noemt men dit ook
wel de empirische spiraal. De empirische spiraal werkt alléén wanneer het empirisch onderzoek van
goede kwaliteit is. Slecht onderzoek leidt tot minder betrouwbare waarnemingen en een vertekend
beeld van de werkelijkheid.
Theorieontwikkeling
Deductie Kennis
Inductie
Hypothesevorming
Empirie
Theorievorming
Evaluatie & interpretatie
Onderzoeksontwerp
Waarnemingen
(empirische toetsing) Idee
Empirische cyclus Empirische spiraal
Samenvatting hoofdstuk 1 t/m 8
HOOFDSTUK 1 – FUNCTIE VAN MEDISCH-WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK
Mechanism-based medicine: grondig inzicht (door opleiding en ervaring verkregen) in bijvoorbeeld
de medische biologie, pathologie en psychologie.
Evidence-based medicine: efficiënte strategie om alle informatie over de effecten van specifieke
interventies te wegen en de vaardigheid in elke nieuwe situatie om te gaan met onzekerheid en
individuele variaties (geneeskunst).
Gezondheidsonderzoek: hierbij staan de gezondheid en de factoren die daarop van invloed zijn,
centraal.
Gezondheidszorgonderzoek: hierbij staan de gezondheidszorgvoorzieningen en de factoren die
daarop ingrijpen (zoals overheidsbeleid, financiering, het handelen en de kenmerken van zorg-
aanbieders en zorggebruikers), centraal.
Theorie: samenhangend stelsel van veronderstellingen en verklaringen over bepaalde
wetmatigheden.
Hypothese: wordt afgeleid uit een theorie. Concrete, toetsbare voorspelling over een onderdeel van
de theorie dat nog niet nauwkeurig is onderzocht.
Inductie: het ontwikkelen en bijstellen van de theorie op basis van waarnemingen.
Deductie: het afleiden van toetsbare hypothesen uit een theorie.
Empirische cyclus: het genereren van onderzoeksideeën en het uitvoeren van onderzoek. De theorie
bepaalt welke waarnemingen worden gedaan en vervolgens zorgen de waarnemingen voor een
bijstelling van de theorie. Elk nieuw onderzoek betekent dus een nieuwe rondhang door de
empirische cyclus, en omdat daarmee het juiste inzicht steeds dichterbij komt, noemt men dit ook
wel de empirische spiraal. De empirische spiraal werkt alléén wanneer het empirisch onderzoek van
goede kwaliteit is. Slecht onderzoek leidt tot minder betrouwbare waarnemingen en een vertekend
beeld van de werkelijkheid.
Theorieontwikkeling
Deductie Kennis
Inductie
Hypothesevorming
Empirie
Theorievorming
Evaluatie & interpretatie
Onderzoeksontwerp
Waarnemingen
(empirische toetsing) Idee
Empirische cyclus Empirische spiraal
