Samenvatting Laagland Hoofdstuk 13, literatuur uit de 16e en 17e eeuw
Politieke achtergronden
Maarten Luther stond aan het hoofd van de hervorming of reformatie in de zestiende
eeuw, afscheiding van de rooms-katholieke kerk. De burgerij vond dat de
geestelijkheid te veel invloed had in de kerk en de maatschappij. Ook Johannes
Calvijn had hier zo zijn ideeën over. Door de boekdrukkunst konden de ideeën van
Luther en Calvijn snel verspreid worden, het nieuwe geloof kreeg veel aanhang, veel
mensen werden calvinist.
Aan het einde van de Middeleeuwen was er in de Nederlanden geen sprake van een
eenheid. Overal waren andere wetten en gewoonten en er was geen
gemeenschappelijke taal. Karel V wilde dat in de Nederlandse gebieden één geloof
was, het rooms-katholieke, mensen die de ideeën van Luther en Calvijn waren gaan
volgen werden vervolgd. De inwoners van de Nederlanden verzette zich tegen deze
centralisatie (eenheidsstreven) en de geloofsvervolging.
In het jaar 1566 vond de beeldenstorm plaats, dit was het begin van de Nederlandse
Opstand, de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Van 1609-1621 was er een periode
van vrede, het Twaalfjarig Bestand. De Vrede van Münster zorgde voor een definitief
einde aan de oorlog. Het noorden was onafhankelijk geworden en het zuiden bleef
onder Spaans bewind.
sociaaleconomische achtergronden
Toen in 1585 Antwerpen in Spaanse handen kwam vluchtte veel kooplieden en
calvinisten naar het noorden, vooral naar Amsterdam, dat werd toonaangevend
handelscentrum. In de noordelijke provinciën maakten de handel in deze periode
een bloei door. In het noorden was het begin van de zeventiende eeuw dan ook een
periode van stabiele welvaart.
In de republiek kreeg de stedelijk cultuur kans om zich verder te ontwikkelen,
gegoede burgerij bestuurde de staten en steden. Door de kunst en literatuur
ontwikkelde zich een eigen stedelijke gedragscode, kunst en literatuur werd gemaakt
door de burgers zelf, hierdoor werd duidelijk wat het gewenste gedrag was.
Amsterdam was de belangrijkste stad in de republiek, hier ontwikkelde zich een
groep jongeren uit de bovenlaag die profiteerden van de economische successen
van de vorige generaties. Dit geld werd omgezet in luxeartikelen.
culturele achtergronden
De schilderkunst uit de zestiende en zeventiende eeuw is beroemd geworden. In
deze tijd werd van de Gouden Eeuw gesproken vanwege het opbloeiende artistieke
leven en de economische voorspoed (dit was natuurlijk niet voor iedereen zo).
De rederijkers
De rederijkers waren dichters die bij elkaar kwamen in verenigingen,
rederijkerskamers. De bloeitijd van de rederijkers was in de tweede helft van de
vijftiende eeuw en in de zestiende eeuw, maar ook in de zeventiende eeuw bleef de
invloed groot. Zij werden bij veel stedelijk activiteiten ingeschakeld, hierdoor konden
Politieke achtergronden
Maarten Luther stond aan het hoofd van de hervorming of reformatie in de zestiende
eeuw, afscheiding van de rooms-katholieke kerk. De burgerij vond dat de
geestelijkheid te veel invloed had in de kerk en de maatschappij. Ook Johannes
Calvijn had hier zo zijn ideeën over. Door de boekdrukkunst konden de ideeën van
Luther en Calvijn snel verspreid worden, het nieuwe geloof kreeg veel aanhang, veel
mensen werden calvinist.
Aan het einde van de Middeleeuwen was er in de Nederlanden geen sprake van een
eenheid. Overal waren andere wetten en gewoonten en er was geen
gemeenschappelijke taal. Karel V wilde dat in de Nederlandse gebieden één geloof
was, het rooms-katholieke, mensen die de ideeën van Luther en Calvijn waren gaan
volgen werden vervolgd. De inwoners van de Nederlanden verzette zich tegen deze
centralisatie (eenheidsstreven) en de geloofsvervolging.
In het jaar 1566 vond de beeldenstorm plaats, dit was het begin van de Nederlandse
Opstand, de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Van 1609-1621 was er een periode
van vrede, het Twaalfjarig Bestand. De Vrede van Münster zorgde voor een definitief
einde aan de oorlog. Het noorden was onafhankelijk geworden en het zuiden bleef
onder Spaans bewind.
sociaaleconomische achtergronden
Toen in 1585 Antwerpen in Spaanse handen kwam vluchtte veel kooplieden en
calvinisten naar het noorden, vooral naar Amsterdam, dat werd toonaangevend
handelscentrum. In de noordelijke provinciën maakten de handel in deze periode
een bloei door. In het noorden was het begin van de zeventiende eeuw dan ook een
periode van stabiele welvaart.
In de republiek kreeg de stedelijk cultuur kans om zich verder te ontwikkelen,
gegoede burgerij bestuurde de staten en steden. Door de kunst en literatuur
ontwikkelde zich een eigen stedelijke gedragscode, kunst en literatuur werd gemaakt
door de burgers zelf, hierdoor werd duidelijk wat het gewenste gedrag was.
Amsterdam was de belangrijkste stad in de republiek, hier ontwikkelde zich een
groep jongeren uit de bovenlaag die profiteerden van de economische successen
van de vorige generaties. Dit geld werd omgezet in luxeartikelen.
culturele achtergronden
De schilderkunst uit de zestiende en zeventiende eeuw is beroemd geworden. In
deze tijd werd van de Gouden Eeuw gesproken vanwege het opbloeiende artistieke
leven en de economische voorspoed (dit was natuurlijk niet voor iedereen zo).
De rederijkers
De rederijkers waren dichters die bij elkaar kwamen in verenigingen,
rederijkerskamers. De bloeitijd van de rederijkers was in de tweede helft van de
vijftiende eeuw en in de zestiende eeuw, maar ook in de zeventiende eeuw bleef de
invloed groot. Zij werden bij veel stedelijk activiteiten ingeschakeld, hierdoor konden
