PSYCHOPATHOLOGIE 1.2
LES 1
NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL (NAH) EN VERSTANDELIJKE
BEPERKINGEN:
Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) is een uiteenlopende groep stoornissen die
ontstaan door permanente beschadiging van de hersenen. Het ontstaat van de ene op
de andere dag, bij iemand die zich tot die tijd normaal ontwikkeld heeft. Het is dus geen
erfelijke aandoening (prenataal) of ontstaan door geboortecomplicaties (perinataal).
Een verstandelijke beperking is een naam voor een ontwikkelingsstoornis waarbij de
verstandelijke vermogens zich niet met normale snelheid ontwikkelen en meestal een
gemiddeld niveau niet zullen bereiken. Mensen met een verstandelijke beperking zijn
hiermee geboren.
1. Je kunt symptomen van Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en
Verstandelijke beperking benoemen en herkennen (DSM-V)
Symptomen niet-aangeboren hersenletsel (NAH):
Veelvoorkomende klachten:
- Snel vermoeid
- Snel geïrriteerd
- Trager denken
- Moeite met concentreren
- Hoofdpijn
- Geheugenproblemen
- Problemen met plannen en organiseren
- Overzicht verliezen
Afhankelijk van de omvang en de locatie:
- Verlies van spierkracht of spasme
- Epileptische aanvallen
- Taalproblemen
- Evenwichtsproblemen
- Coördinatiestoornis
- Veranderingen in persoonlijkheid
- Zintuiglijke problemen (zien, horen, proeven, voelen, ruiken)
- Hallucinaties en achterdocht
- Depressie
,Symptomen verstandelijke beperking:
Een verstandelijke beperking begint gedurende de ontwikkelperiode, met beperkingen
in zowel het verstandelijk als adaptief functioneren, in de conceptuele, sociale en
praktische domeinen. Meestal komen de volgende symptomen voor:
- Beperkingen in de intellectuele functies, zoals redeneren, problemen oplossen,
plannen, abstract denken, oordelen, schools leren en leren door ervaringen. Dit
moet dan bevestigd worden door een klinische beoordeling en een
intelligentietest.
- Beperkingen in het adaptieve functioneren die ertoe leiden dat de betrokkene
niet kan voldoen aan de ontwikkelings- en sociaal-culturele standaarden van
persoonlijke zelfstandigheid en sociale verantwoordelijkheden. Zonder blijvende
ondersteuning beperkt dit in het aanpassingsvermogen het functioneren in één of
meer aspecten van het dagelijks leven.
- De deficiënties in de verstandelijke functies en het aanpassingsvermogen
beginnen gedurende de ontwikkelperiode.
2. Je kunt de etiologie en gerelateerde mechanismen van NAH en
Verstandelijke beperking benoemen.
Etiologie niet-aangeboren hersenletsel (NAH):
Traumatisch hersenletsel (door oorzaken van buitenaf):
- Een val
- Verkeersongeluk
- Klap tegen het hoofd door bijvoorbeeld vechtpartij
- Zwaar voorwerp tegen het hoofd
- Shaken baby-syndroom
Bij een open brain injury worden de hersenen direct beschadigd, bijvoorbeeld door
een steek- of schotwond of afgebroken stuk schedel.
,Bij een closed brain injury blijft de schedel intact, maar bewegen ze bij val of klap.
- Coup: botsen van hersenen tegen schedel aan
de kant van de klap. Er ontstaan kneuzingen
van het hersenweefsel en bloedingen door het
afscheuren van bloedvaatjes.
- Contracoup: hersenen veren terug en botsen
tegen andere kant van de schedel. Er ontstaat
ook schade aan de tegenoverliggende kant.
Bij een hersenkneuzing zijn de hersencellen in die gebieden van de coup en de
contracoup afgescheurd. Als de axonen van hun cellichamen scheuren, sterven beide
delen van het neuron af.
Als hersenbloedvaten gescheurd zijn, kan de druk in de schedel stijgen. Hierdoor
kunnen belangrijke functies uitvallen. De schade neemt toe in de eerste 24 uur na het
trauma, door verschillende processen. Uit dode hersencellen komen giftige stoffen vrij
die gezonde hersencellen beschadigen. Complementsysteem wordt actief, waardoor
een ontstekingsreactie optreedt. Dit geeft zwelling in de hersenen, waardoor het klem
komt te zitten in de schedel.
Niet-traumatische hersenbeschadiging (door iets wat er in het lichaam gebeurt):
- CVA
Een CVA betekent letterlijk: een ongeluk (accident) in de bloedvaten (vasculair) van de
hersenen (cerebro).
Dit kan komen door:
Een herseninfarct is een verstopping van een slagader
waardoor weefsel afsterft: zuurstoftekort. Verschijnselen hiervan
zijn: scheve mond, verlamde arm/been en moeilijkheden met
spreken.
Een hersenbloeding is een afwijking van een slagader(tje): aneurysma, framboosje,
broze vaten. Er is hierbij sprake van een verhoogde hersendruk door bloeding.
- Beroerte
- Hersentumor
- Zuurstoftekort
, Bij zuurstoftekort is er sprake van een tijdelijke onderbreking van de zuurstofaanvoer.
Dit kan komen door een hartstilstand, bijna verdrinking, verstikking, verslikking,
epileptische aanval, rookvergiftiging en ademhalingsstilstand.
- Hersenvliesontsteking
- Hersenoperatie
Etiologie verstandelijke beperking:
Er is sprake van een verstandelijke beperking bij een hersenbeschadiging of bij het
ontbreken van een deel van de hersenen. Deze hersenafwijkingen kunnen
verschillende oorzaken hebben.
Prenataal (aangeboren afwijking):
- Erfelijk – genetisch (chromosomale afwijking)
- Infectie – als rodehond, syfilis, genitale herpes
- Intoxicatie van moeder – als alcohol, drugs, medicatie
- Metabole ziekte
Perinataal (tijdens de geboorte):
- Zuurstoftekort (hypoxie)
- Hersenbloeding
- Vroeggeboorte
Postnataal (tijdens de eerste levensjaren):
- Hersentrauma (ongeval)
- Infectie, tumor, intoxicatie, hersenvliesontsteking
- Psychosociale verwaarlozing, ondervoeding
Syndroom van Down
Bij het syndroom van down is er een extra chromosoom aanwezig, namelijk trisomie
chromosoom 21.
LES 1
NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL (NAH) EN VERSTANDELIJKE
BEPERKINGEN:
Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) is een uiteenlopende groep stoornissen die
ontstaan door permanente beschadiging van de hersenen. Het ontstaat van de ene op
de andere dag, bij iemand die zich tot die tijd normaal ontwikkeld heeft. Het is dus geen
erfelijke aandoening (prenataal) of ontstaan door geboortecomplicaties (perinataal).
Een verstandelijke beperking is een naam voor een ontwikkelingsstoornis waarbij de
verstandelijke vermogens zich niet met normale snelheid ontwikkelen en meestal een
gemiddeld niveau niet zullen bereiken. Mensen met een verstandelijke beperking zijn
hiermee geboren.
1. Je kunt symptomen van Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en
Verstandelijke beperking benoemen en herkennen (DSM-V)
Symptomen niet-aangeboren hersenletsel (NAH):
Veelvoorkomende klachten:
- Snel vermoeid
- Snel geïrriteerd
- Trager denken
- Moeite met concentreren
- Hoofdpijn
- Geheugenproblemen
- Problemen met plannen en organiseren
- Overzicht verliezen
Afhankelijk van de omvang en de locatie:
- Verlies van spierkracht of spasme
- Epileptische aanvallen
- Taalproblemen
- Evenwichtsproblemen
- Coördinatiestoornis
- Veranderingen in persoonlijkheid
- Zintuiglijke problemen (zien, horen, proeven, voelen, ruiken)
- Hallucinaties en achterdocht
- Depressie
,Symptomen verstandelijke beperking:
Een verstandelijke beperking begint gedurende de ontwikkelperiode, met beperkingen
in zowel het verstandelijk als adaptief functioneren, in de conceptuele, sociale en
praktische domeinen. Meestal komen de volgende symptomen voor:
- Beperkingen in de intellectuele functies, zoals redeneren, problemen oplossen,
plannen, abstract denken, oordelen, schools leren en leren door ervaringen. Dit
moet dan bevestigd worden door een klinische beoordeling en een
intelligentietest.
- Beperkingen in het adaptieve functioneren die ertoe leiden dat de betrokkene
niet kan voldoen aan de ontwikkelings- en sociaal-culturele standaarden van
persoonlijke zelfstandigheid en sociale verantwoordelijkheden. Zonder blijvende
ondersteuning beperkt dit in het aanpassingsvermogen het functioneren in één of
meer aspecten van het dagelijks leven.
- De deficiënties in de verstandelijke functies en het aanpassingsvermogen
beginnen gedurende de ontwikkelperiode.
2. Je kunt de etiologie en gerelateerde mechanismen van NAH en
Verstandelijke beperking benoemen.
Etiologie niet-aangeboren hersenletsel (NAH):
Traumatisch hersenletsel (door oorzaken van buitenaf):
- Een val
- Verkeersongeluk
- Klap tegen het hoofd door bijvoorbeeld vechtpartij
- Zwaar voorwerp tegen het hoofd
- Shaken baby-syndroom
Bij een open brain injury worden de hersenen direct beschadigd, bijvoorbeeld door
een steek- of schotwond of afgebroken stuk schedel.
,Bij een closed brain injury blijft de schedel intact, maar bewegen ze bij val of klap.
- Coup: botsen van hersenen tegen schedel aan
de kant van de klap. Er ontstaan kneuzingen
van het hersenweefsel en bloedingen door het
afscheuren van bloedvaatjes.
- Contracoup: hersenen veren terug en botsen
tegen andere kant van de schedel. Er ontstaat
ook schade aan de tegenoverliggende kant.
Bij een hersenkneuzing zijn de hersencellen in die gebieden van de coup en de
contracoup afgescheurd. Als de axonen van hun cellichamen scheuren, sterven beide
delen van het neuron af.
Als hersenbloedvaten gescheurd zijn, kan de druk in de schedel stijgen. Hierdoor
kunnen belangrijke functies uitvallen. De schade neemt toe in de eerste 24 uur na het
trauma, door verschillende processen. Uit dode hersencellen komen giftige stoffen vrij
die gezonde hersencellen beschadigen. Complementsysteem wordt actief, waardoor
een ontstekingsreactie optreedt. Dit geeft zwelling in de hersenen, waardoor het klem
komt te zitten in de schedel.
Niet-traumatische hersenbeschadiging (door iets wat er in het lichaam gebeurt):
- CVA
Een CVA betekent letterlijk: een ongeluk (accident) in de bloedvaten (vasculair) van de
hersenen (cerebro).
Dit kan komen door:
Een herseninfarct is een verstopping van een slagader
waardoor weefsel afsterft: zuurstoftekort. Verschijnselen hiervan
zijn: scheve mond, verlamde arm/been en moeilijkheden met
spreken.
Een hersenbloeding is een afwijking van een slagader(tje): aneurysma, framboosje,
broze vaten. Er is hierbij sprake van een verhoogde hersendruk door bloeding.
- Beroerte
- Hersentumor
- Zuurstoftekort
, Bij zuurstoftekort is er sprake van een tijdelijke onderbreking van de zuurstofaanvoer.
Dit kan komen door een hartstilstand, bijna verdrinking, verstikking, verslikking,
epileptische aanval, rookvergiftiging en ademhalingsstilstand.
- Hersenvliesontsteking
- Hersenoperatie
Etiologie verstandelijke beperking:
Er is sprake van een verstandelijke beperking bij een hersenbeschadiging of bij het
ontbreken van een deel van de hersenen. Deze hersenafwijkingen kunnen
verschillende oorzaken hebben.
Prenataal (aangeboren afwijking):
- Erfelijk – genetisch (chromosomale afwijking)
- Infectie – als rodehond, syfilis, genitale herpes
- Intoxicatie van moeder – als alcohol, drugs, medicatie
- Metabole ziekte
Perinataal (tijdens de geboorte):
- Zuurstoftekort (hypoxie)
- Hersenbloeding
- Vroeggeboorte
Postnataal (tijdens de eerste levensjaren):
- Hersentrauma (ongeval)
- Infectie, tumor, intoxicatie, hersenvliesontsteking
- Psychosociale verwaarlozing, ondervoeding
Syndroom van Down
Bij het syndroom van down is er een extra chromosoom aanwezig, namelijk trisomie
chromosoom 21.
