LES 1: MEDIARECHT, VRIJHEID VAN MENINGSUITING EN MEDIAVRIJHEID..............................4
1. WAT IS MEDIARECHT?............................................................................................................................. 4
2. VRIJHEID VAN MENINGSUITING................................................................................................................... 5
2.1. bronnen (= waar?)...................................................................................................................... 5
2.2. Grondslagen (= waarom?).......................................................................................................... 7
2.3. Toepassingsgebied (= wat?)...................................................................................................... 8
LES 2: BEPERKINGEN OP DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING: ALGEMEEN............................13
2.4. Beperkingen (= hoe ver?)......................................................................................................... 13
LES 3: VRIJHEID VAN MENINGSUITING VS. RECHT OP EERBIEDIGING VAN HET PRIVÉLEVEN. 19
GRENZEN AAN DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING............................................................................................19
I. Artikel 8 EVRM.............................................................................................................................. 19
II. Wat valt onder “privéleven”?....................................................................................................... 19
III. EVRM: inhoudelijke beperkingssysteem......................................................................................20
IV. Afweging vrijheid van meningsuiting v. privacy.........................................................................21
V. Marge van appreciatie................................................................................................................. 21
VI. 6 criteria..................................................................................................................................... 22
VII. CASUSSEN (OEFENING).................................................................................................................... 25
LES 4: VRIJHEID VAN MENINGSUITING VERSUS GELIJKHEID................................................28
I. WAT IS HATE SPEECH?........................................................................................................................... 28
II. IMPACT US......................................................................................................................................... 28
III. IMPACT EVRM (= EUROPA).................................................................................................................. 28
IV. IMPACT BELGIË................................................................................................................................... 30
V. OPZET BELGIË.................................................................................................................................... 33
VI. OPZET EVRM.................................................................................................................................... 35
VII. EVRM CRITERIA................................................................................................................................ 37
LES 5: VRIJHEID VAN MENINGSUITING VERSUS KINDERRECHTEN.......................................39
A. ALGEMEEN.......................................................................................................................................... 39
B. STRAFWETBOEK................................................................................................................................... 39
a. Strafwetboek – cyberpesten........................................................................................................ 39
b. Strafwetboek – sexting................................................................................................................ 41
C. WET FILMKEURING (1920).................................................................................................................... 44
D. VLAAMS MEDIADECREET (CFR. LES 6 IN DETAIL)........................................................................................45
a. Mediadecreet – programma’s...................................................................................................... 45
b. Mediadecreet – commerciële communicatie (c.c.).......................................................................48
E. AVGB EN WET GEGEVENSBESCHERMING (AFKOMSTIG VAN E.U.)..................................................................50
LES 6: OVERHEIDSREGULERING VAN AUDIOVISUELE MEDIA IN VLAANDEREN......................51
I. ALGEMEEN.......................................................................................................................................... 51
II. MEDIADECREET – INHOUD...................................................................................................................... 53
III. MEDIADECREET – DEFINITIES (ART.2)...................................................................................................... 53
IV. Mediadecreet – statuut VRT (art.3-36)........................................................................................ 54
V. MEDIADECREET – ONPARTIJDIGE BERICHTGEVING (ART. 39).........................................................................55
VI. MEDIADECREET – BESCHERMING MINDERJARIGEN.......................................................................................56
VII. MEDIADECREET – COMMERCIËLE COMMUNICATIE.......................................................................................56
VIII. MEDIADECREET – RECHT VAN ANTWOORD (ART. 102 E.V.).......................................................................58
IX. MEDIADECREET – RADIO....................................................................................................................... 58
X. MEDIADECREET – RELATIE OO (= OMROEPORG.) EN DV (= DIENSTENVERDELER)...........................................58
XI. MEDIADECREET – TOEZICHT.................................................................................................................. 60
LES 7: ZELFREGULERING EN DEONTOLOGIE......................................................................61
I. OVERHEIDSREGULERING VS. ZELFREGULERING............................................................................................ 61
II. ZELFREGULERING IN VLAANDEREN........................................................................................................... 61
A. Raad voor de Journalistiek........................................................................................................... 62
B. Jury voor Ethische praktijken inzake reclame (JEP)......................................................................64
C. Internet....................................................................................................................................... 65
LES 8: AUTEURSRECHTEN EN NABURIGE RECHTEN............................................................67
I. INLEIDING: CONFLICT RECHTERS AUTEURS, PRODUCENTEN, … VS VVMENING.....................................67
1
, II. GRONDSLAGEN.................................................................................................................................... 67
III. BRONNEN.......................................................................................................................................... 68
IV. PRINCIPES BELGISCH AUTEURSRECHT...................................................................................................... 68
A. Wat wordt beschermd?............................................................................................................... 68
B. Wie wordt beschermd?................................................................................................................ 69
C. Welke rechten heeft de beschermde persoon?...........................................................................70
D. Welke uitzonderingen en beperkingen zijn er?............................................................................70
E. Hoe lang geldt de wettelijke bescherming?.................................................................................72
LES 10: DE EUROPESE INTERNE MARKT EN DE MEDIA........................................................73
I. INLEIDING............................................................................................................................................ 73
II. VRIJHEID VAN MEDEDINGING................................................................................................................... 73
III. CONCENTRATIES VAN ONDERNEMINGEN................................................................................................... 74
IV. MISBRUIK VAN MACHTSPOSITIE.............................................................................................................. 76
V. STAATSSTEUN..................................................................................................................................... 76
VI. VRIJHEID VAN VERKEER........................................................................................................................ 78
VII. GEGEVENSBESCHERMING..................................................................................................................... 78
VIII. AVGB............................................................................................................................................ 79
LES 11: EXAMENOEFENINGEN..........................................................................................82
I. CASUS1(GEEN JUIST ANTWOORD, EERDER CRITERIA KENNEN EN AFWEGEN).......................................................82
II. MEERKEUZEVRAGEN............................................................................................................................. 83
2
,3
, Mediarecht
Les 1: Mediarecht, vrijheid van meningsuiting en mediavrijheid
1. Wat is mediarecht?
Mediarecht:
Het geheel van regels en beginselen die van toepassing zijn op het fenomeen ‘media’ in
de ruimste zin van het woord
Zowel oude als nieuwe media
Zowel verspreiders als makers van boodschappen (media in technische zin en
‘content providers’)
Kunnen samenvallen: allemaal door één onderneming
Bv. telenet (dienstenverdeler, maakt zelf content) = convergentie
Mediarecht is complex, omdat: (3 redenen)
Continu nieuwe uitdagingen en ontwikkelingen
1. Liberalisering van de markt: meer spelers, meer concurrentie, meer
conflicten
2. Technologische ontwikkelingen
àreclame doorspoelen: bedrijven gaan minder willen betalen want de
kijkers kijken het toch niet als ze gaan doorspoelen
àGegevens verzamelen (je betaald met je gegevens)
Recht moet mee evolueren
Conflicterende belangen: vrije meningsuiting VS andere grondrechten
In principe geldt de vrijheid van meningsuiting, maar dit principe is te
schorsen wanneer het in tegenstelling staat tot andere grondrechten
zoals privacy ,kinderrechten, gelijkheid, recht eerlijk process…
Bv. zaak Bart de Pauw, kritiek op vrouw dat sportjournaliste is
àwij kijken niet wat etisch correct is, maar wat juridisch correct is, kan je daar
gestraft voor worden?
Regels van verschillende overheden (cfr. Hiërarchie der normen)
Vlaanderen: mediadecreet (vooral audiovisuele media)
België: bescherming persoonsgegevens, auteursrechten, …
EU: staatssteun, vrije concurrentie, vrijheid van verkeer, …
WHO (wereldshandelsorganisatie): auteursrechten
4
1. WAT IS MEDIARECHT?............................................................................................................................. 4
2. VRIJHEID VAN MENINGSUITING................................................................................................................... 5
2.1. bronnen (= waar?)...................................................................................................................... 5
2.2. Grondslagen (= waarom?).......................................................................................................... 7
2.3. Toepassingsgebied (= wat?)...................................................................................................... 8
LES 2: BEPERKINGEN OP DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING: ALGEMEEN............................13
2.4. Beperkingen (= hoe ver?)......................................................................................................... 13
LES 3: VRIJHEID VAN MENINGSUITING VS. RECHT OP EERBIEDIGING VAN HET PRIVÉLEVEN. 19
GRENZEN AAN DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING............................................................................................19
I. Artikel 8 EVRM.............................................................................................................................. 19
II. Wat valt onder “privéleven”?....................................................................................................... 19
III. EVRM: inhoudelijke beperkingssysteem......................................................................................20
IV. Afweging vrijheid van meningsuiting v. privacy.........................................................................21
V. Marge van appreciatie................................................................................................................. 21
VI. 6 criteria..................................................................................................................................... 22
VII. CASUSSEN (OEFENING).................................................................................................................... 25
LES 4: VRIJHEID VAN MENINGSUITING VERSUS GELIJKHEID................................................28
I. WAT IS HATE SPEECH?........................................................................................................................... 28
II. IMPACT US......................................................................................................................................... 28
III. IMPACT EVRM (= EUROPA).................................................................................................................. 28
IV. IMPACT BELGIË................................................................................................................................... 30
V. OPZET BELGIË.................................................................................................................................... 33
VI. OPZET EVRM.................................................................................................................................... 35
VII. EVRM CRITERIA................................................................................................................................ 37
LES 5: VRIJHEID VAN MENINGSUITING VERSUS KINDERRECHTEN.......................................39
A. ALGEMEEN.......................................................................................................................................... 39
B. STRAFWETBOEK................................................................................................................................... 39
a. Strafwetboek – cyberpesten........................................................................................................ 39
b. Strafwetboek – sexting................................................................................................................ 41
C. WET FILMKEURING (1920).................................................................................................................... 44
D. VLAAMS MEDIADECREET (CFR. LES 6 IN DETAIL)........................................................................................45
a. Mediadecreet – programma’s...................................................................................................... 45
b. Mediadecreet – commerciële communicatie (c.c.).......................................................................48
E. AVGB EN WET GEGEVENSBESCHERMING (AFKOMSTIG VAN E.U.)..................................................................50
LES 6: OVERHEIDSREGULERING VAN AUDIOVISUELE MEDIA IN VLAANDEREN......................51
I. ALGEMEEN.......................................................................................................................................... 51
II. MEDIADECREET – INHOUD...................................................................................................................... 53
III. MEDIADECREET – DEFINITIES (ART.2)...................................................................................................... 53
IV. Mediadecreet – statuut VRT (art.3-36)........................................................................................ 54
V. MEDIADECREET – ONPARTIJDIGE BERICHTGEVING (ART. 39).........................................................................55
VI. MEDIADECREET – BESCHERMING MINDERJARIGEN.......................................................................................56
VII. MEDIADECREET – COMMERCIËLE COMMUNICATIE.......................................................................................56
VIII. MEDIADECREET – RECHT VAN ANTWOORD (ART. 102 E.V.).......................................................................58
IX. MEDIADECREET – RADIO....................................................................................................................... 58
X. MEDIADECREET – RELATIE OO (= OMROEPORG.) EN DV (= DIENSTENVERDELER)...........................................58
XI. MEDIADECREET – TOEZICHT.................................................................................................................. 60
LES 7: ZELFREGULERING EN DEONTOLOGIE......................................................................61
I. OVERHEIDSREGULERING VS. ZELFREGULERING............................................................................................ 61
II. ZELFREGULERING IN VLAANDEREN........................................................................................................... 61
A. Raad voor de Journalistiek........................................................................................................... 62
B. Jury voor Ethische praktijken inzake reclame (JEP)......................................................................64
C. Internet....................................................................................................................................... 65
LES 8: AUTEURSRECHTEN EN NABURIGE RECHTEN............................................................67
I. INLEIDING: CONFLICT RECHTERS AUTEURS, PRODUCENTEN, … VS VVMENING.....................................67
1
, II. GRONDSLAGEN.................................................................................................................................... 67
III. BRONNEN.......................................................................................................................................... 68
IV. PRINCIPES BELGISCH AUTEURSRECHT...................................................................................................... 68
A. Wat wordt beschermd?............................................................................................................... 68
B. Wie wordt beschermd?................................................................................................................ 69
C. Welke rechten heeft de beschermde persoon?...........................................................................70
D. Welke uitzonderingen en beperkingen zijn er?............................................................................70
E. Hoe lang geldt de wettelijke bescherming?.................................................................................72
LES 10: DE EUROPESE INTERNE MARKT EN DE MEDIA........................................................73
I. INLEIDING............................................................................................................................................ 73
II. VRIJHEID VAN MEDEDINGING................................................................................................................... 73
III. CONCENTRATIES VAN ONDERNEMINGEN................................................................................................... 74
IV. MISBRUIK VAN MACHTSPOSITIE.............................................................................................................. 76
V. STAATSSTEUN..................................................................................................................................... 76
VI. VRIJHEID VAN VERKEER........................................................................................................................ 78
VII. GEGEVENSBESCHERMING..................................................................................................................... 78
VIII. AVGB............................................................................................................................................ 79
LES 11: EXAMENOEFENINGEN..........................................................................................82
I. CASUS1(GEEN JUIST ANTWOORD, EERDER CRITERIA KENNEN EN AFWEGEN).......................................................82
II. MEERKEUZEVRAGEN............................................................................................................................. 83
2
,3
, Mediarecht
Les 1: Mediarecht, vrijheid van meningsuiting en mediavrijheid
1. Wat is mediarecht?
Mediarecht:
Het geheel van regels en beginselen die van toepassing zijn op het fenomeen ‘media’ in
de ruimste zin van het woord
Zowel oude als nieuwe media
Zowel verspreiders als makers van boodschappen (media in technische zin en
‘content providers’)
Kunnen samenvallen: allemaal door één onderneming
Bv. telenet (dienstenverdeler, maakt zelf content) = convergentie
Mediarecht is complex, omdat: (3 redenen)
Continu nieuwe uitdagingen en ontwikkelingen
1. Liberalisering van de markt: meer spelers, meer concurrentie, meer
conflicten
2. Technologische ontwikkelingen
àreclame doorspoelen: bedrijven gaan minder willen betalen want de
kijkers kijken het toch niet als ze gaan doorspoelen
àGegevens verzamelen (je betaald met je gegevens)
Recht moet mee evolueren
Conflicterende belangen: vrije meningsuiting VS andere grondrechten
In principe geldt de vrijheid van meningsuiting, maar dit principe is te
schorsen wanneer het in tegenstelling staat tot andere grondrechten
zoals privacy ,kinderrechten, gelijkheid, recht eerlijk process…
Bv. zaak Bart de Pauw, kritiek op vrouw dat sportjournaliste is
àwij kijken niet wat etisch correct is, maar wat juridisch correct is, kan je daar
gestraft voor worden?
Regels van verschillende overheden (cfr. Hiërarchie der normen)
Vlaanderen: mediadecreet (vooral audiovisuele media)
België: bescherming persoonsgegevens, auteursrechten, …
EU: staatssteun, vrije concurrentie, vrijheid van verkeer, …
WHO (wereldshandelsorganisatie): auteursrechten
4
