Psychodynamische therapie
Overzicht
- 7 basisassumpties:
1) Ontwikkelingsperspectief
2) Rol onbewuste motivatie & intentionaliteit
3) Overdracht vroegere relaties -> huidige relaties
4) Persoonsgericht perspectief
5) Erkenning van complexiteit
6) Focus op innerlijke wereld & psychologische causaliteit
7) Continuïteit normale & psychopathologische ontwikkeling
- 4 basisprincipes
1) Mensbeeld
o Psychische gelaagdheid
o Triage gevoel – angst – afweer
2) Kader
o Tijd
o Ruimte & opstelling
o Regels
o Werkwijze
3) Relatie
o Vrije associatie & wederkerige neutraliteit
o Nieuwe objectrelatie & overdrachtsrelatie
4) Veranderingsprocessen
o Mentaliseren
1
,Inleiding:
Therapie effectiviteit
Non-specifieke therapie factoren hebben meer invloed dan specifieke therapie
factoren.
- 85% niet specifiek:
o 40% cliënt (PH,…) en gebeurtenissen
o 30% therapeutische relatie
o 15% verwachting / placebo
- 15% specifiek:
o 15% therapievorm / techniek
Evidence based practice in psychology (EBPP)
Integration of the best available research with clinical expertise in the context of the
patient.
- Research
- Clinical expertise
- Context of patien
! Evidence based ≠ empirically supported!
(evidence based is ruimer van empirically supported)
Empirically supported:
- Effectiviteit (effectiveness)
- Toepasbaarheid (Appropriateness)
- Haalbaarheid (Feasibility)
Psychodynamische therapieën
- Psychoanalyse
- Langdurende PDT
- Kortdurende PDT
Verschillen gradueel in kader en doelen, interventies en technieken & intensiteit:
- Psychoanalyse:
o Doel: Diepe PH-verandering
o Intensiteit: 3-5x per week
2
, o Focus: Verkenning invloed verleden op heden
o Intrapsychisch
o Vrije associatie, interpretatie, overdracht & tegenoverdracht
- Langdurige PDT: (vb. MBT-C)
o Doel: Tussen PH- en symptoomverandering
o Intensiteit: 1-3x per week,
o Focus: Tussenin: beetje verkennen van invloed verleden op heden
o Tussen intrapsychisch & interpersoonlijk
o Vrije associatie, beetje interpretatie, beperkte (tegen)overdracht
- Kortdurende PDT: (vb. DIT)
o Doel: Symptoomverandering (hier en nu)
o Intensiteit: 5-15 sessies in totaal
o Focus: Hier & nu
o Interpersoonlijk
o Beperkte vrije associatie, interpretatie van focusthema, geen
(tegen)overdracht
PDT= effectief bij depressie, angst, eetstoornissen, PH-stoornissen, middelenmisbruik
en somatische stoornissen.
Basics:
- Basisassumpties
- Basisprincipes
7 Basisassumpties:
1) Ontwikkelingsperspectief
2) Rol onbewuste motivatie & intentionaliteit
3) Overdracht denken, voelen en handelen vroegere relaties -> huidige relaties
4) Persoonsgericht perspectief
5) Erkenning van complexiteit
6) Focus op innerlijke wereld en psychologische causaliteit
7) Continuïteit normale en psychopathologische ontwikkeling
1) Ontwikkelingsperspectief:
Rekening houden met de ontwikkeling van de cliënt.
Vroege ervaringen zijn formatief (≠ deterministisch) voor later gedrag.
3
, Mentale capaciteiten ontwikkelen geleidelijk.
2) Rol van onbewuste motivatie en intentionaliteit:
Gedrag wordt deels gestuurd door motieven waar we ons niet altijd van bewust zijn.
Motivationele factoren kunnen onderling in conflict zijn (vb. maladaptieve coping)
3) Overdracht van vroegere -> nieuwe relaties:
Patronen van denken, voelen en handelen zijn geïnternaliseerd door van vroege
relaties (cognitief-affectieve schema’s).
Vroegere relationele ervaringen spelen een rol nieuwe relaties.
Verwachtingen / scripts o.b.v. oude relaties gebruiken we in nieuwe relaties.
(vb. Vroege gehechtheid als kind -> vriendschappen / liefdesrelaties later)
(vb. Therapeutische relatie -> hoe cliënt in het dagelijks leven met mensen omgaat)
4) Persoonsgericht perspectief:
≠ stoornisgerichte benadering.
Persoon als geheel.
Persoon is meer dan een stoornis. Stoornis in context (persoon).
Multifinaliteit = 1 gebeurtenis kan leiden tot meerdere uitkomsten.
Equifinaliteit = Meerdere gebeurtenissen kunnen leiden tot 1 uitkomst.
Behandeling op maat: Wat werkt voor deze persoon in deze omstandigheden.
NIET: Standaard deze stoornis -> deze behandeling (= One-size-fits-all)
5) Erkenning complexiteit:
Psychisch functioneren is complex.
Ontwikkeling: progressie, stagnatie & regressie (pieken & dalen).
Wederzijdse beïnvloeding: ontwikkelingsomstandigheden & latere betekenisgeving.
(vb. Op latere leeftijd pas beseffen dat je als kind seksueel misbruikt werd.)
6) Innerlijk psychische wereld & psychologische causaliteit doorheen de levensloop:
Samenspel van factoren en processen spelen rol in ontstaan psychopathologie.
(vb. bio-psycho-sociaal-model)
Existentieel: betekenisverlening, zingeving.
7) Continuïteit normale en psychopathologische ontwikkeling:
Mensen met psychopathologie zijn niet anders.
Iedereen zoekt evenwicht tussen impact vroegere ervaringen & huidige noden.
Iedereen is kwetsbaar voor psychopathologie te ontwikkelen.
4
Overzicht
- 7 basisassumpties:
1) Ontwikkelingsperspectief
2) Rol onbewuste motivatie & intentionaliteit
3) Overdracht vroegere relaties -> huidige relaties
4) Persoonsgericht perspectief
5) Erkenning van complexiteit
6) Focus op innerlijke wereld & psychologische causaliteit
7) Continuïteit normale & psychopathologische ontwikkeling
- 4 basisprincipes
1) Mensbeeld
o Psychische gelaagdheid
o Triage gevoel – angst – afweer
2) Kader
o Tijd
o Ruimte & opstelling
o Regels
o Werkwijze
3) Relatie
o Vrije associatie & wederkerige neutraliteit
o Nieuwe objectrelatie & overdrachtsrelatie
4) Veranderingsprocessen
o Mentaliseren
1
,Inleiding:
Therapie effectiviteit
Non-specifieke therapie factoren hebben meer invloed dan specifieke therapie
factoren.
- 85% niet specifiek:
o 40% cliënt (PH,…) en gebeurtenissen
o 30% therapeutische relatie
o 15% verwachting / placebo
- 15% specifiek:
o 15% therapievorm / techniek
Evidence based practice in psychology (EBPP)
Integration of the best available research with clinical expertise in the context of the
patient.
- Research
- Clinical expertise
- Context of patien
! Evidence based ≠ empirically supported!
(evidence based is ruimer van empirically supported)
Empirically supported:
- Effectiviteit (effectiveness)
- Toepasbaarheid (Appropriateness)
- Haalbaarheid (Feasibility)
Psychodynamische therapieën
- Psychoanalyse
- Langdurende PDT
- Kortdurende PDT
Verschillen gradueel in kader en doelen, interventies en technieken & intensiteit:
- Psychoanalyse:
o Doel: Diepe PH-verandering
o Intensiteit: 3-5x per week
2
, o Focus: Verkenning invloed verleden op heden
o Intrapsychisch
o Vrije associatie, interpretatie, overdracht & tegenoverdracht
- Langdurige PDT: (vb. MBT-C)
o Doel: Tussen PH- en symptoomverandering
o Intensiteit: 1-3x per week,
o Focus: Tussenin: beetje verkennen van invloed verleden op heden
o Tussen intrapsychisch & interpersoonlijk
o Vrije associatie, beetje interpretatie, beperkte (tegen)overdracht
- Kortdurende PDT: (vb. DIT)
o Doel: Symptoomverandering (hier en nu)
o Intensiteit: 5-15 sessies in totaal
o Focus: Hier & nu
o Interpersoonlijk
o Beperkte vrije associatie, interpretatie van focusthema, geen
(tegen)overdracht
PDT= effectief bij depressie, angst, eetstoornissen, PH-stoornissen, middelenmisbruik
en somatische stoornissen.
Basics:
- Basisassumpties
- Basisprincipes
7 Basisassumpties:
1) Ontwikkelingsperspectief
2) Rol onbewuste motivatie & intentionaliteit
3) Overdracht denken, voelen en handelen vroegere relaties -> huidige relaties
4) Persoonsgericht perspectief
5) Erkenning van complexiteit
6) Focus op innerlijke wereld en psychologische causaliteit
7) Continuïteit normale en psychopathologische ontwikkeling
1) Ontwikkelingsperspectief:
Rekening houden met de ontwikkeling van de cliënt.
Vroege ervaringen zijn formatief (≠ deterministisch) voor later gedrag.
3
, Mentale capaciteiten ontwikkelen geleidelijk.
2) Rol van onbewuste motivatie en intentionaliteit:
Gedrag wordt deels gestuurd door motieven waar we ons niet altijd van bewust zijn.
Motivationele factoren kunnen onderling in conflict zijn (vb. maladaptieve coping)
3) Overdracht van vroegere -> nieuwe relaties:
Patronen van denken, voelen en handelen zijn geïnternaliseerd door van vroege
relaties (cognitief-affectieve schema’s).
Vroegere relationele ervaringen spelen een rol nieuwe relaties.
Verwachtingen / scripts o.b.v. oude relaties gebruiken we in nieuwe relaties.
(vb. Vroege gehechtheid als kind -> vriendschappen / liefdesrelaties later)
(vb. Therapeutische relatie -> hoe cliënt in het dagelijks leven met mensen omgaat)
4) Persoonsgericht perspectief:
≠ stoornisgerichte benadering.
Persoon als geheel.
Persoon is meer dan een stoornis. Stoornis in context (persoon).
Multifinaliteit = 1 gebeurtenis kan leiden tot meerdere uitkomsten.
Equifinaliteit = Meerdere gebeurtenissen kunnen leiden tot 1 uitkomst.
Behandeling op maat: Wat werkt voor deze persoon in deze omstandigheden.
NIET: Standaard deze stoornis -> deze behandeling (= One-size-fits-all)
5) Erkenning complexiteit:
Psychisch functioneren is complex.
Ontwikkeling: progressie, stagnatie & regressie (pieken & dalen).
Wederzijdse beïnvloeding: ontwikkelingsomstandigheden & latere betekenisgeving.
(vb. Op latere leeftijd pas beseffen dat je als kind seksueel misbruikt werd.)
6) Innerlijk psychische wereld & psychologische causaliteit doorheen de levensloop:
Samenspel van factoren en processen spelen rol in ontstaan psychopathologie.
(vb. bio-psycho-sociaal-model)
Existentieel: betekenisverlening, zingeving.
7) Continuïteit normale en psychopathologische ontwikkeling:
Mensen met psychopathologie zijn niet anders.
Iedereen zoekt evenwicht tussen impact vroegere ervaringen & huidige noden.
Iedereen is kwetsbaar voor psychopathologie te ontwikkelen.
4
