OWE 9 & 10; Samenwerken in vakmanschap
Peritonitis en ileus
Buikvlies (peritoneum): bekleedt de vrije buikholte en vrijwel alle organen die zich
erin bevinden.
Peritonitis: ontsteking van het buikvlies.
Lokale peritonitis: ontsteking op een bepaalde plek.
- Geeft aanleiding tot plaatselijke verschijnselen die nog niet tot ernstig ziek zijn
leiden.
Algehele peritonitis: gehele buikvlies is ontstoken.
- Geeft een ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
Een acute buik kenmerkt zich door de volgende verschijnselen:
- Scherpe, stekende, continue pijn;
- Défense musculaire; het terugvechten via spieraanspanning. Het
onwillekeurig aanspannen van de buikwandspieren.
- Stilliggen van de darmen; Als reactie op peritonitis zullen de darmen
stilliggen (darm-paralyse).
Ileus: wanneer de passage van darminhoud stil komt te liggen. Vaak is verlamming
van de darmen de oorzaak van ileus paralytische ileus.
Oorzaken van peritonitis:
- Via hematogene weg besmet raken; komt weinig voor, alleen bij sterk
verminderde weerstand.
- Ontstekingen in organen die grenzen aan peritoneum; bijv. bij
blindedarmontsteking, galblaasontsteking.
- Perforatie van holle organen grenzend aan de vrije buikholte; inhoud van
het orgaan stroomt dan leeg in de peritoneale holte. (Darmperforatie,
maagperforatie)
- Ischemie door afsluiting van een darmvat of beklemming door een volvulus
(knoop) of door invaginatie; geblokkeerde bloedvoorziening (strangulatie)
wordt de darmwand necrotisch en doorgankelijk voor bacteriën die dan in de
peritoneale holte terechtkomen en peritonitis veroorzaken.
- Bloeding in de peritoneale holte.
Behandeling van een buikvliesontsteking:
- Er mag niets worden gegeten of gedronken; maagsonde geven
- Er mogen geen pijnstillers gegeven worden voordat diagnose is gesteld.
- Onmiddellijk antibiotica PARENTERAAL toedienen. Ook vocht en
elektrolytentekort per infuus aanvullen.
- Spoelen van de buikholte met fysiologisch zout
- Bestrijden van shock
- De veroorzakende aandoening behandelen.
Mechanische ileus: als er sprake is van afsluiting van de darmen
,Dynamische of functionele ileus: een niet goed bewegende darm
Oorzaken mechanische ileus:
- Ruimte-innemende ziekteprocessen: bijv. ontstekingen en darmkanker,
waardoor de gehele darmholte wordt gevuld en daarmee afgesloten.
- Ziekteprocessen buiten de darm: als ze zo hard op de darmdrukken dat de
darm wordt afgedrukt
- Volvulus en invaginatie: De darm is gedraaid en zit klem
- Beklemde breuk: darmlis is naar buiten geschoten door breukpoort en zit
klem
- Voorwerpen in darmholte: bijv. grote galstenen
Verschijnselen mechanische ileus:
- Uitblijven van defecatie en flatulentie
- Pijn
- Hyperperistaltiek
- Darmgeluiden
- Opgezette buik
- Dehydratie
- Misselijkheid en braken
Behandeling mechanische ileus:
- Maagsonde
- Infuus
- Vochtbalans bijhouden
- Herstel zuur-base evenwicht
- Oorzaak van ileus opheffen
Oorzaken dynamische of functionele ileus:
- Verlamming (paralyse) van de darmen
- Overmatig aanspannen zijn van de darmen
Verpleegkundig leiderschap
De zeven eigenschappen van
effectief leiderschap.
Stap 1: Wees proactief
Richt je op de cirkel van invloed
(problemen waar je direct invloed op
hebt)
- Vragen stellen
- Initiatief nemen
Stap 2: Begin met het eind in
gedachten
- Wat wil je dat je
werkbegeleider op het eind
van je stage over je zegt?
Welk doel moet je behaald
hebben en hoe?
- Doel voor ogen
, Stap 3: Belangrijke zaken eerst (Kwadranten van Eisenhouwer)
- Prioriteiten stellen
Stap 4: Denk in termen van winnen-winnen
- Niet in termen van concurrentie
Stap 5: Eerst begrijpen, dan begrepen worden.
Stap 6: Streef naar synergie/samenwerken
Stap 7: Hou de zaag scherp – continue verbetering
- Fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel
Stap 8: Leef vanuit je kracht en leer andere inspireren
Zelfmanagement
Wat vraag zelfmanagement van de patiënt?
Doet een beroep op tal van inzichten en kernvaardigheden van de patiënt.
Inzicht hebben in hun ziekte of aandoening
In staat zijn om besluiten te nemen
Hulpbronnen kunnen vinden en gebruiken
Relatie aangaan met zorgverleners
Actie kunnen ondernemen
Gezondheidsvaardigheden: Vaardigheden om informatie over gezondheid te
verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van gezondheid
gerelateerde beslissingen
Drie typen vaardigheden:
- Functioneel (lezen, schrijven, rekenen, zoeken op internet)
- Interactief of communicatief (begrijpend lezen, abstract denken, hoofd- van
bijzaken)
- Kritisch (toepassen, informatie, ordenen, vooruitdenken, prioriteiten stellen)
Wat vraagt zelfmanagent van de verpleegkundige?
Vier rollen aannemen:
1. Coach:
- Ziet de patiënt als een expert
- Ziet de relatie tussen hem en de patiënt als gelijkwaardig.
2. Behandelaar
- Therapietrouw als voornaamste doel
- Actief adviezen geven en oplossingen voor problemen.
3. Poortwachter
- Beschouwt zelfmanagement als middel om de patiënt zeflstandig mogelijk te
maken (min mogelijk professionele hulp)
- Accepteert als de patiënt de keuze maakt afziet van behandeling
4. Leraar
- Beschouwt zelfmanagement als middel om te zorgen dat de patiënt weet wat
hij/zij moet doen om complicaties te voorkomen.
- Geeft instructies, ziet kennis als onmisbaar
Peritonitis en ileus
Buikvlies (peritoneum): bekleedt de vrije buikholte en vrijwel alle organen die zich
erin bevinden.
Peritonitis: ontsteking van het buikvlies.
Lokale peritonitis: ontsteking op een bepaalde plek.
- Geeft aanleiding tot plaatselijke verschijnselen die nog niet tot ernstig ziek zijn
leiden.
Algehele peritonitis: gehele buikvlies is ontstoken.
- Geeft een ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
Een acute buik kenmerkt zich door de volgende verschijnselen:
- Scherpe, stekende, continue pijn;
- Défense musculaire; het terugvechten via spieraanspanning. Het
onwillekeurig aanspannen van de buikwandspieren.
- Stilliggen van de darmen; Als reactie op peritonitis zullen de darmen
stilliggen (darm-paralyse).
Ileus: wanneer de passage van darminhoud stil komt te liggen. Vaak is verlamming
van de darmen de oorzaak van ileus paralytische ileus.
Oorzaken van peritonitis:
- Via hematogene weg besmet raken; komt weinig voor, alleen bij sterk
verminderde weerstand.
- Ontstekingen in organen die grenzen aan peritoneum; bijv. bij
blindedarmontsteking, galblaasontsteking.
- Perforatie van holle organen grenzend aan de vrije buikholte; inhoud van
het orgaan stroomt dan leeg in de peritoneale holte. (Darmperforatie,
maagperforatie)
- Ischemie door afsluiting van een darmvat of beklemming door een volvulus
(knoop) of door invaginatie; geblokkeerde bloedvoorziening (strangulatie)
wordt de darmwand necrotisch en doorgankelijk voor bacteriën die dan in de
peritoneale holte terechtkomen en peritonitis veroorzaken.
- Bloeding in de peritoneale holte.
Behandeling van een buikvliesontsteking:
- Er mag niets worden gegeten of gedronken; maagsonde geven
- Er mogen geen pijnstillers gegeven worden voordat diagnose is gesteld.
- Onmiddellijk antibiotica PARENTERAAL toedienen. Ook vocht en
elektrolytentekort per infuus aanvullen.
- Spoelen van de buikholte met fysiologisch zout
- Bestrijden van shock
- De veroorzakende aandoening behandelen.
Mechanische ileus: als er sprake is van afsluiting van de darmen
,Dynamische of functionele ileus: een niet goed bewegende darm
Oorzaken mechanische ileus:
- Ruimte-innemende ziekteprocessen: bijv. ontstekingen en darmkanker,
waardoor de gehele darmholte wordt gevuld en daarmee afgesloten.
- Ziekteprocessen buiten de darm: als ze zo hard op de darmdrukken dat de
darm wordt afgedrukt
- Volvulus en invaginatie: De darm is gedraaid en zit klem
- Beklemde breuk: darmlis is naar buiten geschoten door breukpoort en zit
klem
- Voorwerpen in darmholte: bijv. grote galstenen
Verschijnselen mechanische ileus:
- Uitblijven van defecatie en flatulentie
- Pijn
- Hyperperistaltiek
- Darmgeluiden
- Opgezette buik
- Dehydratie
- Misselijkheid en braken
Behandeling mechanische ileus:
- Maagsonde
- Infuus
- Vochtbalans bijhouden
- Herstel zuur-base evenwicht
- Oorzaak van ileus opheffen
Oorzaken dynamische of functionele ileus:
- Verlamming (paralyse) van de darmen
- Overmatig aanspannen zijn van de darmen
Verpleegkundig leiderschap
De zeven eigenschappen van
effectief leiderschap.
Stap 1: Wees proactief
Richt je op de cirkel van invloed
(problemen waar je direct invloed op
hebt)
- Vragen stellen
- Initiatief nemen
Stap 2: Begin met het eind in
gedachten
- Wat wil je dat je
werkbegeleider op het eind
van je stage over je zegt?
Welk doel moet je behaald
hebben en hoe?
- Doel voor ogen
, Stap 3: Belangrijke zaken eerst (Kwadranten van Eisenhouwer)
- Prioriteiten stellen
Stap 4: Denk in termen van winnen-winnen
- Niet in termen van concurrentie
Stap 5: Eerst begrijpen, dan begrepen worden.
Stap 6: Streef naar synergie/samenwerken
Stap 7: Hou de zaag scherp – continue verbetering
- Fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel
Stap 8: Leef vanuit je kracht en leer andere inspireren
Zelfmanagement
Wat vraag zelfmanagement van de patiënt?
Doet een beroep op tal van inzichten en kernvaardigheden van de patiënt.
Inzicht hebben in hun ziekte of aandoening
In staat zijn om besluiten te nemen
Hulpbronnen kunnen vinden en gebruiken
Relatie aangaan met zorgverleners
Actie kunnen ondernemen
Gezondheidsvaardigheden: Vaardigheden om informatie over gezondheid te
verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van gezondheid
gerelateerde beslissingen
Drie typen vaardigheden:
- Functioneel (lezen, schrijven, rekenen, zoeken op internet)
- Interactief of communicatief (begrijpend lezen, abstract denken, hoofd- van
bijzaken)
- Kritisch (toepassen, informatie, ordenen, vooruitdenken, prioriteiten stellen)
Wat vraagt zelfmanagent van de verpleegkundige?
Vier rollen aannemen:
1. Coach:
- Ziet de patiënt als een expert
- Ziet de relatie tussen hem en de patiënt als gelijkwaardig.
2. Behandelaar
- Therapietrouw als voornaamste doel
- Actief adviezen geven en oplossingen voor problemen.
3. Poortwachter
- Beschouwt zelfmanagement als middel om de patiënt zeflstandig mogelijk te
maken (min mogelijk professionele hulp)
- Accepteert als de patiënt de keuze maakt afziet van behandeling
4. Leraar
- Beschouwt zelfmanagement als middel om te zorgen dat de patiënt weet wat
hij/zij moet doen om complicaties te voorkomen.
- Geeft instructies, ziet kennis als onmisbaar
