Samenvatting OG 1.3.1

OG 1.3.01 Sociale verschillen in ziekte en gezondheid

1. Sociale economische status (definitie, factoren, oorzaken, gevolgen..)
= maat voor sociale klasse te bepalen  uitgedrukt in:
o Opleiding: sterke voorspeller in toekomst en interactie, bepaalde kennis opdoen die
gezondheid bepalen
o Beroepsstatus: geeft plaats op de sociale ladder weer
o Inkomen: persoon kan gebruik maken van materiële bronnen
vb. gezonde voeding kopen
Sociale ongelijkheid in de gezondheid in België
= Om de 4 jaar is er een bevraging naar het gezondheid gerelateerde gedrag
Beschouwd als onaanvaardbaar en onrechtvaardig
Stand sociale ladder: boven= profiteren meer van vooruitgang, onder= meer ziek, lage
overlevingskansen
 Levensverwachting en gezonde levensverwachting
o Hoe hoger iemand zich op de sociale ladder bevindt, hoe hoger de
levensverwachting is = sociale gradiënt
o 19e eeuw leeftijd verwachting +/- 45 jaar nu +/- 80 jaar
o Man van 25 jaar
 Met een diploma hoger onderwijs zou het langste leven= nog 55.3j
 Met diploma hoger middelbaar 2.51 j minder
 Met diploma lager middelbaar 3.7 j minder
 Met diploma lager onderwijs 5.74 j minder
 Zonder diploma 7.47 j minder
 Lagere klassen  zwaardere jobs
 Subjectieve gezondheid
o Lager opgeleiden beschouwen gezondheid 3x minder goed als hoger opgeleiden
= gevoel dat je van je eigen gezondheid hebt
Link: illness  ziek voelen, disease  ziek zijn
 Chronische aandoeningen
o 70 % van bevolking heeft één of meerdere langdurige ziekte(n), aandoening(en)
of handicaps
o Beïnvloedbaar: leeftijd, geslacht, opleidingsniveau
o Laagopgeleiden:
 Meer (risico op) chronische aandoeningen zoals hoge bloeddruk, diabetes,
vermoeidheid, rugklachten
 1/3 chronische ziekte
o Hoogopgeleiden:
 Risico op allergieën  minder weerstand
 1/5 chronische ziekte
 Beperkingen
o 37 % van de Belgen vanaf 15 jaar zijn matig of ernstig beperkt in het uitvoeren
van basisactiviteiten zoals zonder hulp stappen, trappen op- en afgaan, gehoor +
zicht neem af
o Lage geschoolden worden vaker geconfronteerd met beperkingen dan hoger
opgeleiden  wordt verklaard door verschillen in leeftijds- en geslachtsverdeling
tussen de verschillende sociale klassen

,  Lichamelijke pijn
o Wordt beschouwd als parameten van (on)welbevinden
o Heeft een grote impact op kwaliteit van het leven: sociaal + persoonlijk
o Laagopgeleiden: 3x meer hevige tot zeer hevige pijn dan hoogopgeleiden + 3x
meer hinder van lichamelijke pijn
 Geestelijke gezondheid
o Lager opgeleiden voelen zich minder vitaal en minder goed in hun vel dan hoger
opgeleiden, vaker somatische problemen, angst, depressies en slaapproblemen
o Gevolg hiervan: merkbaar in het gebruik van psychotrope geneesmiddelen en
het ondernemen van suïcidepogingen (= zelfmoord)
 Mondgezondheid
o Mensen met een lager opleidingsniveau hebben vaker geen tanden meer 
weinig naar tandarts + klasse af te lezen aan gebit
o Gevolgen daarvan: voor Belgen ouder dan 15 geldt hoe lager opgeleid men is,
hoe meer problemen met kauwen men ondervindt
De kloof tussen sociale groepen
o De kloof in gezonde levensverwachting is nog groter dan de kloof in
levensverwachting: lager opgeleiden leven niet alleen minder lang dan hoger
opgeleiden, ze leven ook veel minder lang in goede gezondheid
Sociale ongelijkheid in gezondheid wordt verklaard model van dahlgren en whithead
 1e schil: centrum / hart = biologische basis
o Relatief onveranderbaar
o Leeftijd
 Hoe ouder, hoe meer kans op
aandoening
 Kinderen uitleg geven op hun niveau
o Geslacht
 Man en vrouw gelijk behandelbaar
 Geen discriminerende opmerkingen
geven aan het andere geslacht
 Welke ziekte komt meer voor bij mannen of vrouwen
o Genetische en erfelijke factoren
 Biologische factoren: lichamelijk en psychisch zorgen ervoor als we een bepaalde
aandoening wel of niet krijgen
e
 2 schil = individuele psychosociale factoren en levensstijlfactoren
o Persoonlijke gedrag- en leefstijlfactoren
 Bewegen
 Roken
 Evenwichtige voeding
o Beleving en stresserende situatie en ‘life events’
 Opwerpen in het leven van mensen
 Gevolg van chronische situatie
 Situatie is zelf niet stresserend, hangt af hoe jij als persoon die situatie ervaart
 coping mechanismen: verschillend van persoon tot persoon, hangt van
verschillende factoren af, waaronder frequentie waarmee de situatie of life
event zich voor doet, positie in leven, verandering die zich meebrengt
SES: migrant meer stress door veel veranderingen