Prestatie-indicatoren in de zorg
Prestatie-indicatoren ter publieke verantwoording of als interne leerprocessen? Of beide?
Naam M. Luna van den Bergh
Studentnummer 584113mb
Vak Kritische Studies
Tutor Syb Kuijper
Deadline 06.06.2021
Woordenaantal 1645
Exclusief referenties tussen de
haakjes in de tekst (56)
1
, Inleiding
Goed management control is gericht op de doelen van de organisatie, efficiënt en kijkt naar de
toekomst (Hartmann & Bouwens, 2007). Een middel waar vaak aan wordt gedacht, is het inzetten
van prestatie-indicatoren om op een kwantitatieve manier het functioneren van mensen of een
organisatie uit te drukken en hiermee de output te reguleren (Wouters & Groen, 2019). In de zorg
worden de prestatie-indicatoren vaak gerelateerd aan de drie kerndoelen van het VWS: kwaliteit,
betaalbaarheid en doelmatigheid van zorg (Volksgezondheid en zorg, z.d). Zo kan een meting van de
wachttijd voor een behandeling een aanwijzing zijn voor de kwaliteit van zorg (Zijlstra, 2013). Deze
prestatie-indicatoren kunnen door managers worden ingezet voor interne of externe
verantwoording of voor interne leerprocessen (Freeman, 2002). In dit essay wordt kritisch gekeken Commented [SK1]: Goed – tot nu toe erg
naar de verschillende visies op het gebruik van prestatie-indicatoren in de zorg en naar de duidelijk!
aansluitende rol van het management. Tot slot wordt antwoord gegeven op de vraag of een
prestatie-indicator slechts een doel tegelijk kan dienen; enkel publieke verantwoording of enkel voor
organisatie-interne leerprocessen. Commented [SK2]: Helder – benieuwd naar je
analyse
Visies op het gebruik van indicatoren
Managers kunnen prestatie-indicatoren inzetten vanuit een functioneel en rationeel oogpunt,
meten is weten (Thomas, 2003). Zo kan bij de wachttijd van een behandeling alvorens doelen Commented [SK3]: Wat bedoel je hier mee?
gesteld worden en is de meting een representatie van een onderdeel van de kwaliteit van zorg. Met Werk uit..
de indicator kan geëvalueerd en geoptimaliseerd worden. Verzekerden kunnen ook van indicatoren
profiteren aangezien zij op basis hiervan weloverwogen keuzes maken in welk ziekenhuis zij
behandeld willen worden. Dit kan een patiëntenstroom naar ziekenhuizen die goed scoren op
indicatoren tot gevolg hebben (Siregar et al., 2012). Slechter scorende ziekenhuis ervaren daardoor
een van buitenaf gecreëerde dreiging waardoor de weerstand tegen verandering kleiner wordt en zij
meer geneigd zijn om te veranderen en te verbeteren. Berwick (2002) is positief over het gebruik Commented [SK4]: Oke helder
van indicatoren op deze manier en zegt dat dit bijdraagt aan transparantie en kwaliteitsverbetering.
Berwick (2002) benoemt de voordelen van het publiceren van prestatie-indicatoren; het kan een
push zijn voor verandering, het is een ethische plicht naar de consument om transparant te zijn en
het kan bijdragen aan het creëren van vertrouwen en support. Berwick (2002) is voor het gebruik Commented [SK5]: Dit is een belangrijk punt in
van prestatie-indicatoren, maar indien rapporteren vrijwillig blijft is hij van mening dat de waarde het artikel
van rapporteren sterk verminderd. Hij zegt hierover: “Biased dropout rates among poorer
performers falsely inflate the apparent performance of the HMO industry as a whole and deny
consumers reliable bases for comparison among health plans” (p.1523) (Berwick, 2002). Hij pleit dan
ook voor meer transparantie en verplichte prestatierapporten. Commented [SK6]: Goed – dit versterkt je
analyse!
2
Prestatie-indicatoren ter publieke verantwoording of als interne leerprocessen? Of beide?
Naam M. Luna van den Bergh
Studentnummer 584113mb
Vak Kritische Studies
Tutor Syb Kuijper
Deadline 06.06.2021
Woordenaantal 1645
Exclusief referenties tussen de
haakjes in de tekst (56)
1
, Inleiding
Goed management control is gericht op de doelen van de organisatie, efficiënt en kijkt naar de
toekomst (Hartmann & Bouwens, 2007). Een middel waar vaak aan wordt gedacht, is het inzetten
van prestatie-indicatoren om op een kwantitatieve manier het functioneren van mensen of een
organisatie uit te drukken en hiermee de output te reguleren (Wouters & Groen, 2019). In de zorg
worden de prestatie-indicatoren vaak gerelateerd aan de drie kerndoelen van het VWS: kwaliteit,
betaalbaarheid en doelmatigheid van zorg (Volksgezondheid en zorg, z.d). Zo kan een meting van de
wachttijd voor een behandeling een aanwijzing zijn voor de kwaliteit van zorg (Zijlstra, 2013). Deze
prestatie-indicatoren kunnen door managers worden ingezet voor interne of externe
verantwoording of voor interne leerprocessen (Freeman, 2002). In dit essay wordt kritisch gekeken Commented [SK1]: Goed – tot nu toe erg
naar de verschillende visies op het gebruik van prestatie-indicatoren in de zorg en naar de duidelijk!
aansluitende rol van het management. Tot slot wordt antwoord gegeven op de vraag of een
prestatie-indicator slechts een doel tegelijk kan dienen; enkel publieke verantwoording of enkel voor
organisatie-interne leerprocessen. Commented [SK2]: Helder – benieuwd naar je
analyse
Visies op het gebruik van indicatoren
Managers kunnen prestatie-indicatoren inzetten vanuit een functioneel en rationeel oogpunt,
meten is weten (Thomas, 2003). Zo kan bij de wachttijd van een behandeling alvorens doelen Commented [SK3]: Wat bedoel je hier mee?
gesteld worden en is de meting een representatie van een onderdeel van de kwaliteit van zorg. Met Werk uit..
de indicator kan geëvalueerd en geoptimaliseerd worden. Verzekerden kunnen ook van indicatoren
profiteren aangezien zij op basis hiervan weloverwogen keuzes maken in welk ziekenhuis zij
behandeld willen worden. Dit kan een patiëntenstroom naar ziekenhuizen die goed scoren op
indicatoren tot gevolg hebben (Siregar et al., 2012). Slechter scorende ziekenhuis ervaren daardoor
een van buitenaf gecreëerde dreiging waardoor de weerstand tegen verandering kleiner wordt en zij
meer geneigd zijn om te veranderen en te verbeteren. Berwick (2002) is positief over het gebruik Commented [SK4]: Oke helder
van indicatoren op deze manier en zegt dat dit bijdraagt aan transparantie en kwaliteitsverbetering.
Berwick (2002) benoemt de voordelen van het publiceren van prestatie-indicatoren; het kan een
push zijn voor verandering, het is een ethische plicht naar de consument om transparant te zijn en
het kan bijdragen aan het creëren van vertrouwen en support. Berwick (2002) is voor het gebruik Commented [SK5]: Dit is een belangrijk punt in
van prestatie-indicatoren, maar indien rapporteren vrijwillig blijft is hij van mening dat de waarde het artikel
van rapporteren sterk verminderd. Hij zegt hierover: “Biased dropout rates among poorer
performers falsely inflate the apparent performance of the HMO industry as a whole and deny
consumers reliable bases for comparison among health plans” (p.1523) (Berwick, 2002). Hij pleit dan
ook voor meer transparantie en verplichte prestatierapporten. Commented [SK6]: Goed – dit versterkt je
analyse!
2
