Cursus psychiatrie: volwassenen en
ouderen
Examenvorm:
• Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding
o Proffen lezen schriftelijke voorbereiding en gaan daar vragen bij stellen
o Schriftelijke voorbereiding: wie klaar is zet naam en mag gaan!
o Proffen zijn heel vriendelijk!
• Bij Vandenbulcke of bij Demyttenaere
• 15/20 punten
o 3 vragen (1 vandenbulcke, 2 Demyttenaere)
o (kinderpsych: 5/20 schriftelijk MCQ 10-tal vragen met giscorrectie)
Inhoud cursus:
• Ppt
• Lesnotities
Tips
• Dit afdrukken in zwart-wit volstaat.
• Zorg dat je ALLES van de slides kent, soms kunnen 2 slides je hoofdvraag zijn terwijl ze
eigenlijk amper betekenis gehad hebben in de les. In de les wordt over sommige onderdelen
gevlogen, ken ook deze slides helemaal.
• Heel goede tip: De proffen stellen al jaren dezelfde vragen. Als je al deze vragen samenlegt
krijg je min of meer heel de cursus, maar zo kan je het wel goed leren. Ook de bijvragen die
gesteld worden zijn vaak hetzelfde.
• Tip voor het examen zelf: schrijf alles op wat je weet, als de prof een bijvraag wou stellen
maar je hebt het antwoord al opgeschreven stelt hij gewoon de bijvraag niet
Lessen: (= belangrijkste hoofdstukken)
1. Diagnose en classificatie (Demyttenaere)
2. Anamnese (Demyttenaere)
3. Voilence-suicide-deliberate self-harm (Demyttenaere)
4. Stressful experiences (Demyttenaere)
5. Mood (Demyttenaere): unipolaire en bipolaire stemmingsstoornissen
6. Anxiety en slaap (Demyttenaere)
7. Personality disorders (Demyttenaere)
8. Psychopathogenese en psychotherapie (Demyttenaere)
9. Dementie I en II (Vandenbulcke)
10. Psychose en schizofrenie (Vandenbulcke)
11. Eetstoornissen en seksuele stoornissen (Demyttenaere)
12. Verslavingen (Peuskens)
13. Klinieken NIET KENNEN VOOR HET EXAMEN
a. Eetstoornissen (Vrieze)
b. Ouderen (Bouckaert)
c. Psychose (Van Winkel) → GEANNULEERD
d. Stemmingsstoornissen (Sienaert)
Alles wat cursief staat is niet gezien in de les.
Er worden geen vragen gesteld uit H 1 en 2, maar wordt verwacht dat het algemene kennis is
1
,H1: Diagnose en classificatie
De Myttenaere
Inleiding
Definitie ziekte vs gezondheid
Gezondheid = een staat van complete fysieke, mentale en sociaal welbevinden en niet enkel de
afwezigheid van ziekte of zwakheid
• WHO 1948, is heel strenge definitie, niemand voldoet hier aan.
Well-being: een heelheid van lichaam, geest en ziel?
De aanwezigheid van een ziekte kan herkend worden, niet de aanwezigheid van gezondheid.
Wat is mental health
= afwezigheid van psychiatrische symptomen?
…capacity for love, absence of stereotyped patterns of problem solving, realistic acceptance of the
destiny imposed by one’s time and place in the world, appropriate expectations and goals for
oneself, and capacity for hope.
• Afwezigheid van stereotype problem solving: wanneer mensen vastlopen is het vaak omdat
ze het probleem niet kunnen oplossen, ze kunnen dat maar op 1 manier doen (en die lukt in
dat geval niet), en ze kunnen daarna niet veranderen om het probleem aan te pakken.
Definitie mental health: ‘Mental health is defined as a state of well-being in which every individual
ralizes his or her own potential, can cope with the normal stresses of life, can work productively and
fruitfully, and is able to make a contribution to her or his community’
Wat is happiness?
• Joy or unselfish love (agape)
• Self-control and self-efficacy
• Play and ‘flow’ (deep but effortless involvement)
• Coming from spiritual discipline and concentration, or from mature humor, or from being
relieved of narcissistic focus
• Achieving engagement and meaning,
• Positive emotions and positive relationships
Epidemiologie mentale gezondheid
Belang voor artsen: psychiatrische
problemen hebben op lichaam ook effect!
Kijk goed naar 2e kolom: heel veel van die
stoornissen begin op jonge leeftijd! Begin
volwassenheid.
2
,Oorzaken van beperkingen wereldwijd: fysiek + mentaal
1. Hearing loss
2. Refractive errors
3. Depression
4. Cataracts In top 20 zitten wel veel psychiatrische
5. Unintentional injuries stoornissen → grote impact op functioneren!
6. Osteoarthritis
7. Alcohol dependence and problem use • Arbeidsongeschiktheid
8. Infertility due to unsafe abortion/sepsis • Kostprijs
9. Macular degeneration • Impact op somatische gezondheid
10. Chronic obstructive pulmonary disease
11. Ischemic heart disease
12. Bipolar disorder
13. Asthma
14. Schizophrenia
15. Glaucoma
16. Alzheimer’s disease
17. Panic disorder
18. Cerebrovascular disease
19. Rheumatoid arthritis
20. Drug dependence and problem use
Afb: effect van depressie op levensverwachting.
Er is nog geen verbetering in
gekomen van 1985-2005!
• LE stijgt tov 1985
• >10j minder lang leven
indien je depressief bent
• Effect groter bij mannen
dan bij vrouwen
Waarom verkorte levensverwachting? → we denken spontaan aan suïcide.
MAAR ook gestegen niet-suïcidale mortaliteit! (fig)
De HR zijn gecorrigeerd voor LT, socio-eco
status, BMI, bloeddruk, IQ.
Dood door suïcide is geëxcludeerd!
Hoe dan wel:
• Psychiatrie = systeemziekte:
rechtstreekse impact op lichaam
• Klein stukje suïcidaliteit
• Risicogedrag is veel prevalenter in
psychiatrie: obesitas, roken, …
• Conclusie: grote impact van mentale problematiek op beperking, levensverwachting,… Niet
alleen via suïcide maar ook impact op fysieke gezondheid.
• We bekijken psychiatrische aandoeningen als SYSTEEMAANDOENING
3
, Diagnose
Betekenis: DIA-GNOSE
• Diagnose = kennis van het verschil
• Onderscheid tussen normaal en pathologisch
• Onderscheid tussen verschillende categorieën
Diagnose bepaalt etiopathogenese, behandeling en prognose.
Diagnostiek in psychiatrie is moeilijk. Je kan pt hebben met 5/9 DSM symptomen en die heeft
depressie, je kan iemand hebben met diezelfde 5/9 klachten die niet depressief is.
• Je moet dat wat “aanvoelen” als arts.
Syndroomdiagnose Etiopathogenese (pathofysiologie)
• Kernsymptomen Neurobiologisch / Psychologisch
• Facultatieve symptomen (bijkomend) • Predisponerende factoren
• Aantal symptomen, duur o Bv familiale VG
• Beperking in functioneren of distress • Luxurerende (uitlokkende) factoren
• Onderhoudende factoren
Risico dat je gewoon wat vakjes af gaat vinken! Hier gaan we wat dieper op de pt persoonlijk in:
Je moet nog steeds je pt aanvoelen. een criteria voor een diagnose gaat bv niet zijn
Deze puntjes is typisch hoe een DSM-V definitie “mishandeling in het verleden” ,maar dit kan wel
wordt opgesteld! Dit is hoe we psychiatrische een rol spelen in de ontwikkeling van het
syndromen gaan diagnosticeren. syndroom.
Biologisch standpunt:
Er zit biologie gelinkt aan psychiatrie en aan vss syndromen.
Psychologisch standpunt:
Maar zelfs als er veel biologie zit in de aandoening → er is een heel grote belevingskant.
• Mens w ziek met heel je belevingswereld en persoonlijke geschiedenis.
• Ook als er biologisch bepaalde factoren achter liggen of als die persoon met medische
methoden moet behandeld worden.
• We komen live events tegen in ons leven: deze laten sporen na, maar bij iedereen anders.
o Persoon A kan anders omgaan met mishandeling als kind dan persoon B.
o Het kan dat A hierdoor geen stoornis ontwikkelt en B wel.
o Ook al hebben ze hetzelfde meegemaakt.
o → het is ook belangrijk hoe de persoon er mee om gaat. Het is niet enkel belangrijk
dat het is gebeurd, maar ook de omgang.
Vanaf ons eerste levensjaar ontwikkelen wij
• Een innerlijk referentiekader of een cognitieve kaart
o Kennis over jezelf, over anderen, over de wereld
o Deze bepalen ook de keuzes die je maakt
• Een biografische roman = narratieve kader
o Persoonlijke, familiale, transgenerationele bouwstenen
En zo schrijven we ons eigen verhaal. Er gebeuren 1000 dingen op een dag en we gaan selectief
onthouden wat past in ons kader. Als die kaders te strikt zijn, dan loop je vast. Dan ben je blind
gedetermineerd.
4
ouderen
Examenvorm:
• Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding
o Proffen lezen schriftelijke voorbereiding en gaan daar vragen bij stellen
o Schriftelijke voorbereiding: wie klaar is zet naam en mag gaan!
o Proffen zijn heel vriendelijk!
• Bij Vandenbulcke of bij Demyttenaere
• 15/20 punten
o 3 vragen (1 vandenbulcke, 2 Demyttenaere)
o (kinderpsych: 5/20 schriftelijk MCQ 10-tal vragen met giscorrectie)
Inhoud cursus:
• Ppt
• Lesnotities
Tips
• Dit afdrukken in zwart-wit volstaat.
• Zorg dat je ALLES van de slides kent, soms kunnen 2 slides je hoofdvraag zijn terwijl ze
eigenlijk amper betekenis gehad hebben in de les. In de les wordt over sommige onderdelen
gevlogen, ken ook deze slides helemaal.
• Heel goede tip: De proffen stellen al jaren dezelfde vragen. Als je al deze vragen samenlegt
krijg je min of meer heel de cursus, maar zo kan je het wel goed leren. Ook de bijvragen die
gesteld worden zijn vaak hetzelfde.
• Tip voor het examen zelf: schrijf alles op wat je weet, als de prof een bijvraag wou stellen
maar je hebt het antwoord al opgeschreven stelt hij gewoon de bijvraag niet
Lessen: (= belangrijkste hoofdstukken)
1. Diagnose en classificatie (Demyttenaere)
2. Anamnese (Demyttenaere)
3. Voilence-suicide-deliberate self-harm (Demyttenaere)
4. Stressful experiences (Demyttenaere)
5. Mood (Demyttenaere): unipolaire en bipolaire stemmingsstoornissen
6. Anxiety en slaap (Demyttenaere)
7. Personality disorders (Demyttenaere)
8. Psychopathogenese en psychotherapie (Demyttenaere)
9. Dementie I en II (Vandenbulcke)
10. Psychose en schizofrenie (Vandenbulcke)
11. Eetstoornissen en seksuele stoornissen (Demyttenaere)
12. Verslavingen (Peuskens)
13. Klinieken NIET KENNEN VOOR HET EXAMEN
a. Eetstoornissen (Vrieze)
b. Ouderen (Bouckaert)
c. Psychose (Van Winkel) → GEANNULEERD
d. Stemmingsstoornissen (Sienaert)
Alles wat cursief staat is niet gezien in de les.
Er worden geen vragen gesteld uit H 1 en 2, maar wordt verwacht dat het algemene kennis is
1
,H1: Diagnose en classificatie
De Myttenaere
Inleiding
Definitie ziekte vs gezondheid
Gezondheid = een staat van complete fysieke, mentale en sociaal welbevinden en niet enkel de
afwezigheid van ziekte of zwakheid
• WHO 1948, is heel strenge definitie, niemand voldoet hier aan.
Well-being: een heelheid van lichaam, geest en ziel?
De aanwezigheid van een ziekte kan herkend worden, niet de aanwezigheid van gezondheid.
Wat is mental health
= afwezigheid van psychiatrische symptomen?
…capacity for love, absence of stereotyped patterns of problem solving, realistic acceptance of the
destiny imposed by one’s time and place in the world, appropriate expectations and goals for
oneself, and capacity for hope.
• Afwezigheid van stereotype problem solving: wanneer mensen vastlopen is het vaak omdat
ze het probleem niet kunnen oplossen, ze kunnen dat maar op 1 manier doen (en die lukt in
dat geval niet), en ze kunnen daarna niet veranderen om het probleem aan te pakken.
Definitie mental health: ‘Mental health is defined as a state of well-being in which every individual
ralizes his or her own potential, can cope with the normal stresses of life, can work productively and
fruitfully, and is able to make a contribution to her or his community’
Wat is happiness?
• Joy or unselfish love (agape)
• Self-control and self-efficacy
• Play and ‘flow’ (deep but effortless involvement)
• Coming from spiritual discipline and concentration, or from mature humor, or from being
relieved of narcissistic focus
• Achieving engagement and meaning,
• Positive emotions and positive relationships
Epidemiologie mentale gezondheid
Belang voor artsen: psychiatrische
problemen hebben op lichaam ook effect!
Kijk goed naar 2e kolom: heel veel van die
stoornissen begin op jonge leeftijd! Begin
volwassenheid.
2
,Oorzaken van beperkingen wereldwijd: fysiek + mentaal
1. Hearing loss
2. Refractive errors
3. Depression
4. Cataracts In top 20 zitten wel veel psychiatrische
5. Unintentional injuries stoornissen → grote impact op functioneren!
6. Osteoarthritis
7. Alcohol dependence and problem use • Arbeidsongeschiktheid
8. Infertility due to unsafe abortion/sepsis • Kostprijs
9. Macular degeneration • Impact op somatische gezondheid
10. Chronic obstructive pulmonary disease
11. Ischemic heart disease
12. Bipolar disorder
13. Asthma
14. Schizophrenia
15. Glaucoma
16. Alzheimer’s disease
17. Panic disorder
18. Cerebrovascular disease
19. Rheumatoid arthritis
20. Drug dependence and problem use
Afb: effect van depressie op levensverwachting.
Er is nog geen verbetering in
gekomen van 1985-2005!
• LE stijgt tov 1985
• >10j minder lang leven
indien je depressief bent
• Effect groter bij mannen
dan bij vrouwen
Waarom verkorte levensverwachting? → we denken spontaan aan suïcide.
MAAR ook gestegen niet-suïcidale mortaliteit! (fig)
De HR zijn gecorrigeerd voor LT, socio-eco
status, BMI, bloeddruk, IQ.
Dood door suïcide is geëxcludeerd!
Hoe dan wel:
• Psychiatrie = systeemziekte:
rechtstreekse impact op lichaam
• Klein stukje suïcidaliteit
• Risicogedrag is veel prevalenter in
psychiatrie: obesitas, roken, …
• Conclusie: grote impact van mentale problematiek op beperking, levensverwachting,… Niet
alleen via suïcide maar ook impact op fysieke gezondheid.
• We bekijken psychiatrische aandoeningen als SYSTEEMAANDOENING
3
, Diagnose
Betekenis: DIA-GNOSE
• Diagnose = kennis van het verschil
• Onderscheid tussen normaal en pathologisch
• Onderscheid tussen verschillende categorieën
Diagnose bepaalt etiopathogenese, behandeling en prognose.
Diagnostiek in psychiatrie is moeilijk. Je kan pt hebben met 5/9 DSM symptomen en die heeft
depressie, je kan iemand hebben met diezelfde 5/9 klachten die niet depressief is.
• Je moet dat wat “aanvoelen” als arts.
Syndroomdiagnose Etiopathogenese (pathofysiologie)
• Kernsymptomen Neurobiologisch / Psychologisch
• Facultatieve symptomen (bijkomend) • Predisponerende factoren
• Aantal symptomen, duur o Bv familiale VG
• Beperking in functioneren of distress • Luxurerende (uitlokkende) factoren
• Onderhoudende factoren
Risico dat je gewoon wat vakjes af gaat vinken! Hier gaan we wat dieper op de pt persoonlijk in:
Je moet nog steeds je pt aanvoelen. een criteria voor een diagnose gaat bv niet zijn
Deze puntjes is typisch hoe een DSM-V definitie “mishandeling in het verleden” ,maar dit kan wel
wordt opgesteld! Dit is hoe we psychiatrische een rol spelen in de ontwikkeling van het
syndromen gaan diagnosticeren. syndroom.
Biologisch standpunt:
Er zit biologie gelinkt aan psychiatrie en aan vss syndromen.
Psychologisch standpunt:
Maar zelfs als er veel biologie zit in de aandoening → er is een heel grote belevingskant.
• Mens w ziek met heel je belevingswereld en persoonlijke geschiedenis.
• Ook als er biologisch bepaalde factoren achter liggen of als die persoon met medische
methoden moet behandeld worden.
• We komen live events tegen in ons leven: deze laten sporen na, maar bij iedereen anders.
o Persoon A kan anders omgaan met mishandeling als kind dan persoon B.
o Het kan dat A hierdoor geen stoornis ontwikkelt en B wel.
o Ook al hebben ze hetzelfde meegemaakt.
o → het is ook belangrijk hoe de persoon er mee om gaat. Het is niet enkel belangrijk
dat het is gebeurd, maar ook de omgang.
Vanaf ons eerste levensjaar ontwikkelen wij
• Een innerlijk referentiekader of een cognitieve kaart
o Kennis over jezelf, over anderen, over de wereld
o Deze bepalen ook de keuzes die je maakt
• Een biografische roman = narratieve kader
o Persoonlijke, familiale, transgenerationele bouwstenen
En zo schrijven we ons eigen verhaal. Er gebeuren 1000 dingen op een dag en we gaan selectief
onthouden wat past in ons kader. Als die kaders te strikt zijn, dan loop je vast. Dan ben je blind
gedetermineerd.
4
