Samenvatting a.d.h.v. leerdoelen gedragswetenschappen periode 2 jaar 1 HBO verpleegkunde (1.2)

Samenvatting Gedragswetenschappen periode 2
Lesweek 1: Cognitieve ontwikkeling
Civiliseren Inburgeren
Tabula Rasa Kinderen komen als ongeschreven blad te wereld.
Ontwikkelingspsychologie De wetenschappelijke studie naar de patronen van
groei, verandering en stabiliteit die zich voordoen bij
toenemende leeftijd.
Cohort Een groep mensen die rond dezelfde tijd op dezelfde
plek is geboren.
Normatieve gebeurtenissen Gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen
binnen een groep hetzelfde zijn.
Cohorteffecten Zijn omgevingseffecten die optreden als gevolg van
een normatieve gebeurtenis.
Niet-normatieve Specifieke gebeurtenis die plaatsvindt in het leven
gebeurtenissen van één persoon op een tijdstip dat dit niet overkomt
bij andere individuen.
Normatieve invloeden Invloeden die leiden tot conformiteit, omdat iemand
voor de gevolgen van afwijkend gedrag vreest.
- Hele klas kiest A, jij had B, maar kiest nu ook A,
omdat je bang bent dat je afwijkt.
Assimilatie Het proces waarin nieuwe ervaringen worden
geïnterpreteerd op basis van de bestaande schema’s.
Gebruikt bestaande kennis en wordt niet slimmer.
- Een vis past niet in de pan, je knipt een stukje
van de vis af en nu past het wel.
Accommodatie Het proces waarin onder invloed van nieuwe
ervaringen onze schema’s worden veranderd. We zijn
aan het differentiëren en leren dus.
- Een vis past niet in de pan, dit keer pak je een
grotere pan en past het wel.
Adaptatie Adaptatie heeft als doel een staat van evenwicht te
handhaven of te herstellen. Dit gebeurt door middel
van assimilatie of accommodatie.
Sensomotorische fase (0-2 Taalverwerking = De eerste woorden die een kind
jaar) leert, verwijzen in de meeste gevallen naar een
 Taalverwerking concreet object dat deel uitmaakt van de leefwereld
 Fantasiespel van het kind.
 Indirecte imitatie
 Objectpermanentie Fantasiespel = Een willekeurig object of gebaar kan
tijdelijk de functie krijgen van een ander object of
handeling.

Indirecte imitatie = Ze doen iets na wat ze eerder
gezien hebben. Ze hebben het waargenomen gedrag
vastgelegd om later te reproduceren, ze gebruiken
dus hun geheugen.

Objectpermanentie = Wanneer een kind hierover
beschikt weet hij/zij dat een object niet verdwijnt als

, het bijvoorbeeld onder een doek verstopt ligt.

Pre-operationele fase (0-6 Egocentrisme = Het houdt in dat ze alleen vanuit
jaar) zichzelf kunnen kijken. Ik (Jan) heeft een broer Bas.
 Egocentrisme Heeft Bas een broertje? Nee.
 Centratie
Centratie = Dit wil zeggen dat een kind zijn
Beide nemen af gedurende redeneringen en conclusies laat leiden door het meest
deze fase. opvallende aspect van een probleem. Ze letten op de
toestand en niet op het proces wat er vooraf is
gegaan.
Concreet operationele fase Reversibiliteit = Een uitgevoerde handeling kan
(6-12 jaar) weer teruggedraaid worden naar de oorspronkelijke
 Reversibiliteit uitgangssituatie
 Organisatie
 Compensatie Organisatie = Meerdere aspecten van een probleem
 Identificatie worden meegenomen en gezamenlijk leiden ze tot
een slotconclusie.

Compensatie = Deze staaf is wel langer, maar hij is
ook dunner.
Identificatie = Ik heb er niets bijgedaan of niet
afgehaald, dus het moet nog hetzelfde zijn.
Formeel operationele fase Alle honden bijten als ze boos zijn, een boterbloem is
(vanaf 12 jaar) een hond. Wat doet een boterbloem als hij boos is?
Een 9-jarige zou zeggen: een boterbloem is geen
hond. Maar vanaf 12 jaar of ouder zal het logische
antwoord ‘bijten’ gegeven worden. We kunnen ons
dan distantiëren van het inhoudelijke aspect van een
probleem en door logisch redeneren tot een
eindconclusie komen.

Lesweek 2: Sociaal-emotionele ontwikkeling en hechting
Temperament Iemand in aanleg gegeven reactiewijze
Non-verbale decodering Het begrijpen van emoties
Social referencing Andere zoeken om iets te begrijpen. Baby’s zoeken bij
ouders naar informatie om situaties te kunnen duiden
(wordt voornamelijk toegepast bij
onduidelijke/dubbelzinnige gebeurtenissen). Social
referencing zorgt ervoor dat jij voelt wat andere ook
voelen en helpt het geven van een geschikte reactie
in een situatie waarin je niet zo goed weet wat je
moet doen.
Theory of mind Het menselijk vermogen om zich een beeld te vormen
van het perspectief van een ander en indirect ook van
zichzelf. Naar mate de leeftijd vordert zijn de in staat
om onderscheid te maken tussen hun eigen vader en
een knuffelbeer bijvoorbeeld. Je vader kan je vragen
om een boterham te smeren en je knuffelbeer niet.

, Empathie Een emotionele respons die correspondeert met de
gevoelens van een ander persoon.
De indeling van Bowlby Bowlby ontwikkelde 5 ontwikkelingsfase in de leeftijd
van 0 tot 4 jaar hoe de gehechtheid tussen ouder en
kind zich ontwikkelde.
 0 – 5 maanden = geen verschil tussen vreemd
en vertrouwd
 5 – 7 maanden = Voorkeur voor een of
meerdere vertrouwde personen, voelt zich
sneller op zijn gemak bij diegene en kan sneller
getroost worden.
 7 – 12 maanden = sterke voorkeur. Angst voor
vreemden: terughoudendheid tot hevige afweer
en angst. Ook scheidingsangst.
 1 tot 4 jaar = scheidingsangst neemt af. Kunnen
afwezigheid van ouders beter verdragen.
 Vanaf 4 jaar = hechtingsgedrag neemt af.
Werkmodel waarin meerdere
gehechtheidsrelaties passen.
Scheidingsangst Het wekt angst op als de vertrouwde persoon uit het
zicht van de baby is.
Vreemdenangst Baby’s die goed gehecht zijn, hebben angst voor
vreemde mensen.
Hechting Het proces van interactie tussen ouder/verzorger en
kind dat leidt tot een duurzame affectieve relatie.
Hierdoor voelt het kind zich veilig.
Kwaliteit van hechting - E.v.t. problematiek bij ouder
bepaald door: - Opvoedingsverleden ouder
- 1 van de ouders weg uit de thuissituatie
- Goodness of fit (goede pasvorm), met name bij
‘moeilijke temperament’ kind
- Moment van hervatting werk van de moeder en
de sensitiviteit van andere opvoeders (oma,
kinderopvang)
Type B Veilig gehechte kinderen
- Kind van streek als moeder weggaat
- Kind exploreert door te onderzoeken
- Kind gaat terug naar moeder als ze terugkomt
en kan makkelijk gerustgesteld worden door
haar
Type A Onveilig gehechte kinderen (vermijdend)
- Kinderen zoeken niet de nabijheid van hun
moeder op. Ouders/moeder is insensitief
- Kinderen voelen stress bij tijdelijk vertrekkende
moeder
Type C Onveilig gehechte kinderen (ambivalent)
- Combinatie van positieve en negatieve reacties
- Bij vertrek van moeder zijn ze gestrest, maar als
ze terugkomt vertonen ze ambivalente reacties: