samenvatting deeltest rechtsmethodiek

Rechtsmethodiek
II: het objectieve recht:
A: het objectieve en subjectieve recht
1. Het objectieve recht
= hert geheel van rechtsregels dat op een bepaald moment op een bepaalde plaats
van toepassing is.
=gedragsregels + institutionele regels
 Gedragsregels: abstract geformuleerd, in algemeen van toepassing (draagwijdte),
van toepassing op alle gelijke gevallen. (Normatief= zeggen hoe je je moet gedragen)
Dwingend karakter verschilt:
 Imperatief-dwingend: geen afwijking mogelijk, van toepassing op regels van
openbare orde of goede zedenzaken. (Op straffe van nietigheid) (als een regel van
het dwingend recht niet wordt nageleefd wordt het nietig verklaar) (vb: door het
rood rijden doe je dat niet moet je niet met een excuus afkomen.
 suppletief-aanvullend: afwijkingen zijn toegestaan, als er in een bepaalde situatie
geen specifieke regels gemaakt zijn kan men de regels van het wetboek volgen (vb:
trouwen, trouw je zonder contract dan volgt men de wettelijke regel, maat men mag
dus wel van die regels afwijken)
 Bijkomende regels: een institutionele kader met institutionele regels: voor
toepassing en afwinging van gedragsregels:
 Procedureregels: als regels niet worden gevolgd moet er iets zijn dat de
mensen kan bestraffen
 Bedoeling: ordening van de maatschappij door rechtszekerheid te bieden en
rechtvaardigheid te waarborgen
 Afdwingbaar door maatschappelijk gezag.
2. Het subjectieve recht
= Concrete aanspraak die men aan een rechtsregel uit het objectieve recht ontneemt.
(Kijken hoe het voor jou van toepassing is en het gebruiken)
°op individueel niveau
Leert hoe een rechtsregel werkt
 Rechtsregel is hypothetisch geformuleerd
 Als  dan VB: wet over schadevergoeding: zoeken naar als-> dan
Eerst onderzoeken:
ALS
 Heeft iemand een fout begaan, heeft iemand schuld?
 Is er schade?
 Tussen fout en schade moet er een oorzakelijk verband bestaan. Is het er niet dan
is er geen verplichting tot schadevergoeding.
 Voorwaarden die moeten gelden
DAN
 Dan moet de schuldige partij de schade vergoeden
Dus:
 Diegene die schade lijdt heeft een aanspraak op schadevergoeding (= concrete
aanspraak= subjectieve recht)
 Diegene die schade heeft veroorzaakt is gehouden tot de vergoeding van de
schade

, Elementen van een rechtsregel:
1) Rechtssubject: (wie)
 Iedereen die houder is van rechten
 Fysieke persoon
 Rechtspersonen: juridische ficties: vennootschap, stichtingen, verenigingen (vzw).
Je kan er contracten mee sluiten, maar het is geen fysiek persoon.
2) Rechtsfeit: die feiten waarvan de wetgever zegt dat als ze zich voordoen er
juridische gevolgen zijn.
3 types:
1: natuurlijke gebeurtenissen: vb: overstroming, geboorte
2: feitelijke menselijke gedragingen: feitelijke handeling die mensen stellen
3: rechtshandelingen: handelingen die een persoon stelt, met de bedoeling de
juridische gevolgen te genereren. Vb: computer kopen (koopcontract tot stand
laten komen)

3) Rechtsgevolg: gevolgen die rechtsregels aan rechtsfeiten verbindt.
 Ontstaan, wijzigen of uitdoven van subjectieve rechten
 Ontstaan, wijzigen of uitdieven van rechtsplichten en de sanctionering Evan bij
overtreding
 Wijziging in de rechtstoestand van een rechtssubject.

Subjectieve recht geeft een persoon een bepaalde juridische bekrachtig ten
aanzien van een bepaalde zaak of afspraak tegen bepaalde personen die
afdwingbaar zijn. (Geeft men de mogelijkheid bepaalde rechten af te dwingen of
bepaalde personen te bestraffen)

Subjecte rechten zoeken in het objectieve recht.
B: overzicht van het subjectieve recht.
1. Opdeling in rechtstakken of rechtsgebieden
= rechtsdogmatiek of juridische doctrine
= bestudeert het recht zoals het is en het, het beste wordt toegepast binnen het
rechtssysteem zelf
 Versus de sociale wetenschappen en metajuridica (rechts doctrine kijkt niet naar
wat de gevolgen zijn van de rechtsregels)
 Bestuderen het recht als een maatschappelijk fenomeen
 Toegepast op het recht:
 Rechtsfilosofie
 Rechtssociologie
 Rechtseconomie
 Rechtsgeschiedenis
 Structureert het recht in rechtstakken
 Coddificatie in wetsboeken
 Structuur van rechtsbanken

, Onderscheidt tussen privaat en publiek recht




 Privaatrecht:
Regelt verhoudingen tussen rechtssubjecten onderling in een private
context en de status van het rechtssubject.
 Rechtssubjecten staan op voet van gelijkheid en vrijheid.
 Hebben de mogelijkheid om af te wijken
 Wettelijke regeling is aanvullend
 Kunnen ook een dwingende werking hebben: bij regels van openbare
orde (wet is van openbare orde wanneer ze de essentiële belangen van de
staat of gemeenschap raakt) of goede zeden, deze regels zijn dan relatief:
de beschermde partij kan deze regels inroepen.
 Publiekrecht:
Beheerst uitoefening van het staatgezag.
 Organisatie van overheidsinstellingen
 Werking onderling en tegenover rechtsonderhorige
 Verbonden met uitoefening staatsgezag
 Ondergeschiktheid van burger aan overheid
 Regels zijn dwingend (imperatief): overheid zal de overtreding ervan
sanctioneren




Onderscheid tussen privaat en publiekrecht is niet meer absoluut
Door:
 Moderne welvaartstaat en grote rol van overheid in private
aangelegenheden
 Dubbel gebruik door overheid
 Nieuwe rechtsdomeinen bevatten regels uit beide domeinen