Funtieleer, deel 1: Experimenten en hypotheses
1 Situering van psychologie als wetenschap en van functieleer als
basisdomein in de psychologie
Rorschach inktvlekkentest:
Persoonlijkheid testen a.d.h.v. inktvlekken
De betekenins in een betekenisloze prikkel moet van de persoon zelf komen en is dus een
projectie van diens persoonlijkheid.
! De vlekken zijn niet volledig vormeloos
Hawthorne onderzoek (1927-1933):
In Hawthorne (V.S.) fabriek van General Electric
o Werkomstandigheden verbeteren
productie stijgt
o Werkverbetering ongedaan maken
productie stijgt nog steeds lichtjes
o PRODUCTIEDTIJGING IS HET GEVOLG VAN DE AANDACHT DIE DE WERKNEMERS
KRIJGEN
Bertula studie:
Zweedse studie om de factoren te bepalen die ervoor zorgen of mensen al dan niet succesvol
ouder worden
F. C. Bartelett
vervromingen in de richt van een betere Gestalt
, Watson: Case study van Little Albert
Pavloviaanse conditionering: witte laborat + hels lawaai angst voor de rat
2 Waarneming
Kubovy &Wagemans (1998)
Onderzoek over groepering op basis van nabijheid
o Uitwerking v/e goeie stimulusset: basisparallelogram
FIGUUR
Polat & Sagi (1993)
Laterale maskering en colineaire facilitatie ~ alineëring
Field et al (1993)
Snake detection
o wir war van Gabor patches
o detechtie en zoektijd afhankelijk van association field (=proximiteit, simulariteit,
alineëring, het aantal elementen, complexiteit van de kromme, …)
Claessens & Wagemans (2005)
Gabor lattices
o Facilitatie van groepering indien nabijheid versterkt door similariteit en alineëring
o Inhibitie van groepering indien nabijheid tegengewerkt door similariteit en alineëring
Machilsen et al (2009)
Studie over de rol die symmetrie bovenop factoren als proximiteit, simulariteit, continuïteit
en geslotenheid, kan spelen bij figuur-achtergrond organisatie
o Gabor displays waarvan er enkele elementen een gesloten figuur vormen ingebed in
in achtergrondelementen
o Al dan niet smmetrische figuren
o Oriëntatieruis
Zhou et al (2000)
Onderzoek in de groep van Rüdiger von der Heyt
o Toonde aan dat V2 cellen in de cortex van een aap ook in staat zijn om te bepalen tot
welk deel van de configuratie de grens behoort door naar het totaalbeeld te kijken
von der Heyt et al (1984)
o Toonde aan dat V2 cellen in de cortex van een aap ook in reageren op illusoire
contouren
Bakin et al (2000)
o Toonde aan dat V2 cellen in de cortex van een aap ook in reageren op perceptuele
invulling van collineaire lijnfragmenten, vooral in het geval van occlusie
Kogo et al (2010)
Surface filling-in o.b.v. locale occlusion cues
Pomerantz en collega’s (1977)
Studie i.v.m. configural superiority effect
o Odd man out zoeken
, o Redundante context toevoegen aan het geheel met een mogelijk voordeel tot
gevolg
o ↔ configural inferiority
Kubilius et al (2011)
Onderzoek van de neurale basis in het licht van de corticalie hiërarchie
o Conditie ‘parts’ bleek steeds moeilijker dan de conditie ‘wholes’ voor de hogere
visuele gebieden
o Conditie ‘parts’ bleek steeds makkelijker dan de conditie ‘wholes’ voor de lagere
visuele gebieden
Fang et al (2008)
bistable diamond
o Lokale percepten ~ hoge activatie in V1 en V2 en lage activitie in LOC
o Globale percepten ~ hoge activatie in LOC en lage activatie in V1 en V2
o In tussenliggende gebieden (V3 en TOA) zag men de trend gelijdelijk aan omkeren
De Witt et al (2012)
o Het zien van de ruit bleek gepaard te gaan met een reductie van de activiteit in V1
die niet retinotropisch specifiek was, maar in heel V1 in gelijke mate voorkwam wat
tegen de verwachting ingaat.
M.a.w. men begrgijpt dit fenomeen nog niet helemaal
Demonstratie van Adelson
o Contexteffecten bij de disambiguering van helderheid: schaakbord
Demonstratie van Gregory
o Effect van oriëntatie bij de disambiguering van helderheidsgradiënten: De interactie
tussen lichtinterval en vormperceptie: waarneming van een hol masker
o Assumptie dat licht van boven komt
Demonstratie van Ramachandran
o Effect van oriëntatie bij de disambiguering van helderheidsgradiënten: rondjes met
helderheidsgradiënt in de verticale richting
o Assumptie dat licht van boven komt
Molyneux’ probleem
Wat zou er gebeuren als een aangebore blinde dooréén of andere miraculeuze ingreep plots
kon beschikken over zijn visueel zintuig?
o Meteen alles zien?
o Visuele prikkels koppelen aan ideëen over voorwerpen o.b.v. andere zintuigen
o Associatie
Zeigler & Leibowitch (1957)
Klassiek experiment over de rol van ervaring
o De grootte van voorwerpen schatten door volwassenen en kinderen
o Volwassenen schatten vrij goed de ware grootte
Kinderen schatten vrij goed voor voorwerpen op korte afstand, maar vanaf een
grotere kijkafstand volgden de schattingen meer de retinale grootte
o Kinderen hebben minder ervaring met grotere kijkafstanden
o Volwassenen zijn minder goed in het inschatten van verticale afstanden
1 Situering van psychologie als wetenschap en van functieleer als
basisdomein in de psychologie
Rorschach inktvlekkentest:
Persoonlijkheid testen a.d.h.v. inktvlekken
De betekenins in een betekenisloze prikkel moet van de persoon zelf komen en is dus een
projectie van diens persoonlijkheid.
! De vlekken zijn niet volledig vormeloos
Hawthorne onderzoek (1927-1933):
In Hawthorne (V.S.) fabriek van General Electric
o Werkomstandigheden verbeteren
productie stijgt
o Werkverbetering ongedaan maken
productie stijgt nog steeds lichtjes
o PRODUCTIEDTIJGING IS HET GEVOLG VAN DE AANDACHT DIE DE WERKNEMERS
KRIJGEN
Bertula studie:
Zweedse studie om de factoren te bepalen die ervoor zorgen of mensen al dan niet succesvol
ouder worden
F. C. Bartelett
vervromingen in de richt van een betere Gestalt
, Watson: Case study van Little Albert
Pavloviaanse conditionering: witte laborat + hels lawaai angst voor de rat
2 Waarneming
Kubovy &Wagemans (1998)
Onderzoek over groepering op basis van nabijheid
o Uitwerking v/e goeie stimulusset: basisparallelogram
FIGUUR
Polat & Sagi (1993)
Laterale maskering en colineaire facilitatie ~ alineëring
Field et al (1993)
Snake detection
o wir war van Gabor patches
o detechtie en zoektijd afhankelijk van association field (=proximiteit, simulariteit,
alineëring, het aantal elementen, complexiteit van de kromme, …)
Claessens & Wagemans (2005)
Gabor lattices
o Facilitatie van groepering indien nabijheid versterkt door similariteit en alineëring
o Inhibitie van groepering indien nabijheid tegengewerkt door similariteit en alineëring
Machilsen et al (2009)
Studie over de rol die symmetrie bovenop factoren als proximiteit, simulariteit, continuïteit
en geslotenheid, kan spelen bij figuur-achtergrond organisatie
o Gabor displays waarvan er enkele elementen een gesloten figuur vormen ingebed in
in achtergrondelementen
o Al dan niet smmetrische figuren
o Oriëntatieruis
Zhou et al (2000)
Onderzoek in de groep van Rüdiger von der Heyt
o Toonde aan dat V2 cellen in de cortex van een aap ook in staat zijn om te bepalen tot
welk deel van de configuratie de grens behoort door naar het totaalbeeld te kijken
von der Heyt et al (1984)
o Toonde aan dat V2 cellen in de cortex van een aap ook in reageren op illusoire
contouren
Bakin et al (2000)
o Toonde aan dat V2 cellen in de cortex van een aap ook in reageren op perceptuele
invulling van collineaire lijnfragmenten, vooral in het geval van occlusie
Kogo et al (2010)
Surface filling-in o.b.v. locale occlusion cues
Pomerantz en collega’s (1977)
Studie i.v.m. configural superiority effect
o Odd man out zoeken
, o Redundante context toevoegen aan het geheel met een mogelijk voordeel tot
gevolg
o ↔ configural inferiority
Kubilius et al (2011)
Onderzoek van de neurale basis in het licht van de corticalie hiërarchie
o Conditie ‘parts’ bleek steeds moeilijker dan de conditie ‘wholes’ voor de hogere
visuele gebieden
o Conditie ‘parts’ bleek steeds makkelijker dan de conditie ‘wholes’ voor de lagere
visuele gebieden
Fang et al (2008)
bistable diamond
o Lokale percepten ~ hoge activatie in V1 en V2 en lage activitie in LOC
o Globale percepten ~ hoge activatie in LOC en lage activatie in V1 en V2
o In tussenliggende gebieden (V3 en TOA) zag men de trend gelijdelijk aan omkeren
De Witt et al (2012)
o Het zien van de ruit bleek gepaard te gaan met een reductie van de activiteit in V1
die niet retinotropisch specifiek was, maar in heel V1 in gelijke mate voorkwam wat
tegen de verwachting ingaat.
M.a.w. men begrgijpt dit fenomeen nog niet helemaal
Demonstratie van Adelson
o Contexteffecten bij de disambiguering van helderheid: schaakbord
Demonstratie van Gregory
o Effect van oriëntatie bij de disambiguering van helderheidsgradiënten: De interactie
tussen lichtinterval en vormperceptie: waarneming van een hol masker
o Assumptie dat licht van boven komt
Demonstratie van Ramachandran
o Effect van oriëntatie bij de disambiguering van helderheidsgradiënten: rondjes met
helderheidsgradiënt in de verticale richting
o Assumptie dat licht van boven komt
Molyneux’ probleem
Wat zou er gebeuren als een aangebore blinde dooréén of andere miraculeuze ingreep plots
kon beschikken over zijn visueel zintuig?
o Meteen alles zien?
o Visuele prikkels koppelen aan ideëen over voorwerpen o.b.v. andere zintuigen
o Associatie
Zeigler & Leibowitch (1957)
Klassiek experiment over de rol van ervaring
o De grootte van voorwerpen schatten door volwassenen en kinderen
o Volwassenen schatten vrij goed de ware grootte
Kinderen schatten vrij goed voor voorwerpen op korte afstand, maar vanaf een
grotere kijkafstand volgden de schattingen meer de retinale grootte
o Kinderen hebben minder ervaring met grotere kijkafstanden
o Volwassenen zijn minder goed in het inschatten van verticale afstanden
