Module 5: Bijzondere overeenkomsten (koop-aanneming-bewaargeving (en
sekwester)-lastgeving)
Inleiding:
Elke bijzondere overeenkomst: eigen bijzondere rechtsregels
Indien aspect niet is geregeld: terugvallen op algemene rechtsregels van
verbintenissenrecht
Welke overeenkomst werd afgesloten ?
Afhankelijk van:
o Cfr. Interpretatie regels: gemeenschappelijke bedoelingen partijen
(art. 1156 BW)
o Verenigbaarheid contractuele bepalingen met wettelijke
toepassingsvoorwaarden van gekozen rechtsfiguur (= juridische
term met hieraan gekoppelde rechtsregels)
Eventueel meerdere rechtsfiguren vervat in de contractuele bepalingen,
dan:
o Ofwel gezamenlijke toepassing rechtsregels meerdere rechtsfiguren
o Ofwel voorrang van één rechtsfiguur (cf. regels van openbare orde /
dwingend recht / belangrijkste karakteristieken van de
overeenkomst)
o Ofwel een overeenkomst sui generis (met eigen rechtsregels)
Hoofdstuk 1: KOOP
1. Wettelijke kader, definitie en constitutieve bestanddelen
Boek 3 Burgerlijk Wetboek – wijzen van eigendomsverkrijging, Titel VI
KOOP
1.1Definitie en kenmerken
Definitie
Wilsovereenstemming tussen partijen omtrent:
- Eigendomsoverdracht van een zaak
- Betaling van een geldprijs
Kenmerken
- Onder bezwarende titel
- Wederkerig
- Consensueel ≠ zakelijk ≠ plechtig
o Koop onroerende goederen
Vereiste van authentieke akte enkel voor
tegenstelbaarheid van koop
Aantal verplichte vermeldingen in koopakte
- Een zaak (goed) ≠ een dienst
1.2Constitutieve bestanddelen
Eigendomsoverdracht
, - Principe: vanaf de totstandkoming koop ongeacht levering / betaling
- Uitzonderingen:
o Contractueel overeengekomen afwijking
o Omwille aard van de zaak (bv art. 1585 BW, art. 1587 BW)
o Alternatieve koop (vanaf keuze)
o Toekomstige zaak (vanaf bestaan)
- Ingeval van opschortende voorwaarde: koop bestaat, maar koop pas
uitvoerbaar als opschortende voorwaarde vervuld wordt
- Belang:
o Overdracht eigendom inclusief alle zakelijke rechten
o Overdracht risico
Behoudens andersluidende, contractuele afwijkingen (bv.
Eigendomsvoorbehoud)
Behoudens koop onder opschortende voorwaarde (risico pas over als
voorwaarde vervuld)
- Opgelet! Verkoper kan enkel eigen zaak verkopen (of opdracht krijgen
van eigenaar om zaak te verkopen), anders kan koper nietigheid van de
koop eisen
Betaling van de prijs:
- In geld
- Vrij overeen te komen
- Prijs bepaald of bepaalbaar
- Informatieplicht t.o.v. consumenten
- Ernstig (prijsbewimpeling)
- Soms prijsreglementering door overheid
Partijen kunnen andere voorwaarden toevoegen als bestanddelen voor
totstandkoming van de koop
2. Geldigheidsvoorwaarden
2.1Bekwaamheid
Principe: iedereen bekwaam als koper/verkoper
Uitzonderingen:
- Minderjarigen
- Onbekwaam verklaard door vrederechter
- Wettelijke uitzonderingen (art. 1596-1597 BW)
2.2Voorwerp
- Zaak moet (kunnen) bestaan
- Eventueel toekomstige zaak (uitzondering: nalatenschap)
- Zaak moet in handel zijn
- Zaak moet bepaald of bepaalbaar zijn
2.3Toestemming
- Over essentiële en substantiële elementen van de overeenkomst, dit
zijn eigendomsoverdracht van de zaak en betaling van de prijs, naast
eventuele andere elementen die partijen contractueel noodzakelijke
achten voor de totstandkoming
- Zonder wilsgebreken: dwaling, bedrog, geweld en benadeling
- Eventueel door een aanvaarding van een aanbod tot kopen/verkopen
, Eenzijdige verbintenis: aankoopoptie, verkoopoptie (= (ver)koopbelofte)
wilsovereenstemming als optie wordt gelicht door wederpartij
Verkooprecht: recht van voorrang om te kopen als verkoper
koopovereenkomst afsluit met een derde (koper)
Voorkeurrecht: recht van voorrang om te kopen van zodra verkoper de
beslissing neemt om goed te koop te stellen (wat geen effectieve verkoop
met een derde veronderstelt)
3. Vormvereisten en soorten koopovereenkomsten
3.1Vormvoorwaarden, bewijs en publiciteit
- Principe: vormvrij (louter consensualisme)
- Contractuele afwijkingen mogelijk
- Burgerlijk bewijs: geschrift nodig als waarde > €3500.00 (nieuwe
bewijsrecht boek 8 BW)
- In de relatie tussen ondernemers: vrij bewijs
Publiciteit ten aanzien van derden
- Voor onroerende goederen: door overschrijving van authentieke akte,
vonnis of onderhandse akte die is erkend in rechte of voor notaris
(Hyp.W.)
- Voor roerende goederen: door bezit te goeder trouw (art. 1141 BW en
2270 BW)
- Voor alle goederen: door verkrijgende verjaring
4. Verplichtingen van de verkoper
4.1Leveringsplicht
Levering = overdracht van de verkochte zaak in macht en bezit van de
koper
- In overeenstemming met de overeenkomst ( = conforme levering)
- Toebehoren en vruchten
- Specifieke regels voor oppervlakte van onroerende goederen (art. 1617
tot 1622 BW)
Hoe?
- Volledige inbezitstelling
- Volgens contractuele afspraken
- Aantal wettelijke bepalingen omtrent leveringswijze
Waar? Volgens contractuele afspraken, of bij gebreke hieraan:
- Bepaalde en zekere zaak: plaats waar goed zicht bevindt ten tijde van
de koop
- Anders: woonplaats verkoper
Wanneer ? Volgens contractuele afspraken, of bij gebreke hieraan:
- Bij het sluiten van de overeenkomst
- Tenzij dit niet mogelijk is omwille van de aard van het goed, dan:
redelijke termijn
sekwester)-lastgeving)
Inleiding:
Elke bijzondere overeenkomst: eigen bijzondere rechtsregels
Indien aspect niet is geregeld: terugvallen op algemene rechtsregels van
verbintenissenrecht
Welke overeenkomst werd afgesloten ?
Afhankelijk van:
o Cfr. Interpretatie regels: gemeenschappelijke bedoelingen partijen
(art. 1156 BW)
o Verenigbaarheid contractuele bepalingen met wettelijke
toepassingsvoorwaarden van gekozen rechtsfiguur (= juridische
term met hieraan gekoppelde rechtsregels)
Eventueel meerdere rechtsfiguren vervat in de contractuele bepalingen,
dan:
o Ofwel gezamenlijke toepassing rechtsregels meerdere rechtsfiguren
o Ofwel voorrang van één rechtsfiguur (cf. regels van openbare orde /
dwingend recht / belangrijkste karakteristieken van de
overeenkomst)
o Ofwel een overeenkomst sui generis (met eigen rechtsregels)
Hoofdstuk 1: KOOP
1. Wettelijke kader, definitie en constitutieve bestanddelen
Boek 3 Burgerlijk Wetboek – wijzen van eigendomsverkrijging, Titel VI
KOOP
1.1Definitie en kenmerken
Definitie
Wilsovereenstemming tussen partijen omtrent:
- Eigendomsoverdracht van een zaak
- Betaling van een geldprijs
Kenmerken
- Onder bezwarende titel
- Wederkerig
- Consensueel ≠ zakelijk ≠ plechtig
o Koop onroerende goederen
Vereiste van authentieke akte enkel voor
tegenstelbaarheid van koop
Aantal verplichte vermeldingen in koopakte
- Een zaak (goed) ≠ een dienst
1.2Constitutieve bestanddelen
Eigendomsoverdracht
, - Principe: vanaf de totstandkoming koop ongeacht levering / betaling
- Uitzonderingen:
o Contractueel overeengekomen afwijking
o Omwille aard van de zaak (bv art. 1585 BW, art. 1587 BW)
o Alternatieve koop (vanaf keuze)
o Toekomstige zaak (vanaf bestaan)
- Ingeval van opschortende voorwaarde: koop bestaat, maar koop pas
uitvoerbaar als opschortende voorwaarde vervuld wordt
- Belang:
o Overdracht eigendom inclusief alle zakelijke rechten
o Overdracht risico
Behoudens andersluidende, contractuele afwijkingen (bv.
Eigendomsvoorbehoud)
Behoudens koop onder opschortende voorwaarde (risico pas over als
voorwaarde vervuld)
- Opgelet! Verkoper kan enkel eigen zaak verkopen (of opdracht krijgen
van eigenaar om zaak te verkopen), anders kan koper nietigheid van de
koop eisen
Betaling van de prijs:
- In geld
- Vrij overeen te komen
- Prijs bepaald of bepaalbaar
- Informatieplicht t.o.v. consumenten
- Ernstig (prijsbewimpeling)
- Soms prijsreglementering door overheid
Partijen kunnen andere voorwaarden toevoegen als bestanddelen voor
totstandkoming van de koop
2. Geldigheidsvoorwaarden
2.1Bekwaamheid
Principe: iedereen bekwaam als koper/verkoper
Uitzonderingen:
- Minderjarigen
- Onbekwaam verklaard door vrederechter
- Wettelijke uitzonderingen (art. 1596-1597 BW)
2.2Voorwerp
- Zaak moet (kunnen) bestaan
- Eventueel toekomstige zaak (uitzondering: nalatenschap)
- Zaak moet in handel zijn
- Zaak moet bepaald of bepaalbaar zijn
2.3Toestemming
- Over essentiële en substantiële elementen van de overeenkomst, dit
zijn eigendomsoverdracht van de zaak en betaling van de prijs, naast
eventuele andere elementen die partijen contractueel noodzakelijke
achten voor de totstandkoming
- Zonder wilsgebreken: dwaling, bedrog, geweld en benadeling
- Eventueel door een aanvaarding van een aanbod tot kopen/verkopen
, Eenzijdige verbintenis: aankoopoptie, verkoopoptie (= (ver)koopbelofte)
wilsovereenstemming als optie wordt gelicht door wederpartij
Verkooprecht: recht van voorrang om te kopen als verkoper
koopovereenkomst afsluit met een derde (koper)
Voorkeurrecht: recht van voorrang om te kopen van zodra verkoper de
beslissing neemt om goed te koop te stellen (wat geen effectieve verkoop
met een derde veronderstelt)
3. Vormvereisten en soorten koopovereenkomsten
3.1Vormvoorwaarden, bewijs en publiciteit
- Principe: vormvrij (louter consensualisme)
- Contractuele afwijkingen mogelijk
- Burgerlijk bewijs: geschrift nodig als waarde > €3500.00 (nieuwe
bewijsrecht boek 8 BW)
- In de relatie tussen ondernemers: vrij bewijs
Publiciteit ten aanzien van derden
- Voor onroerende goederen: door overschrijving van authentieke akte,
vonnis of onderhandse akte die is erkend in rechte of voor notaris
(Hyp.W.)
- Voor roerende goederen: door bezit te goeder trouw (art. 1141 BW en
2270 BW)
- Voor alle goederen: door verkrijgende verjaring
4. Verplichtingen van de verkoper
4.1Leveringsplicht
Levering = overdracht van de verkochte zaak in macht en bezit van de
koper
- In overeenstemming met de overeenkomst ( = conforme levering)
- Toebehoren en vruchten
- Specifieke regels voor oppervlakte van onroerende goederen (art. 1617
tot 1622 BW)
Hoe?
- Volledige inbezitstelling
- Volgens contractuele afspraken
- Aantal wettelijke bepalingen omtrent leveringswijze
Waar? Volgens contractuele afspraken, of bij gebreke hieraan:
- Bepaalde en zekere zaak: plaats waar goed zicht bevindt ten tijde van
de koop
- Anders: woonplaats verkoper
Wanneer ? Volgens contractuele afspraken, of bij gebreke hieraan:
- Bij het sluiten van de overeenkomst
- Tenzij dit niet mogelijk is omwille van de aard van het goed, dan:
redelijke termijn
