Samenvatting Economie 1ste bachelor Rechten (t.e.m. H5)

Economie

H1. WELVAART EN MARKTEVENWICHT

1.1 Goed, maar niet goed genoeg

HOE GAAT HET MET ONZE ECONOMIE?

 “Goed, maar niet goed genoeg”
 Vele vacatures, knelpuntberoepen maar ook werkloosheid
 Economische groei (0,4% in afgelopen kwartaal), maar systematisch begrotingstekort en
hoge publieke schuld
 ‘Het gaat goed met onze economie als deze vandaag welvaart creëert en tevens investeert in
de toekomstige creatie van welvaart.’
 ‘Een goede economie zet haar potentieel optimaal om in hoge economische welvaart.’
 Moderne economie = Complex systeem van productie en consumptie
 Gezinnen investeren in de vorming van menselijk kapitaal en ondersteunen de toekomstige
economie.
 Onderscheid tss. bedrijfseconoom en econoom:
o Bedrijfseconoom: analyseert de operationele werking van organisaties, zoals bedrijven
en overheden
o Econoom: bestudeert het globale economische systeem of belangrijke delen van het
systeem
 Educational economics als recente discipline (brain power)



1.2 België in de Global Competitiveness Index (GCI)

PROBLEEM

België haar grootste grondstof is kennis, maar we scoren slecht op begrijpend lezen => geen goed
nieuws voor economisten + we hebben maar een kleine groep toppresteerders (wel grote groep
hoge presteerders)



WEF

= World Economic Forum

Negatieve economische evolutie in Vlaanderen van 2006-2016 en zakt systematisch ook op WEForum
in 2017-2018 (vooral voorbijgestoken door Aziatische landen)

 Kijken naar onze instanties zoals ons rechtssysteem en om onze economie te laten groeien
 Publiceert jaarlijks de World Competitiveness Report : 137 vergelijken o.b.v. 12 ruime
economische dimensies (150 indicatoren)
 3 ruime subindices:

, 1. Basisvereisten: WEF bestudeert hier de kwaliteit van de nationale instituties, de
infrastructuur, de macro-economische omgeving, de gezondheidszorg en het
basisonderwijs
2. Efficiëntiestimuli: de aandacht gaat hier naar een efficiënte werking van de markten,
de kwaliteit van het hogere onderwijs en de ruime technologische readiness
3. Innovatie en sofisticatie: bestudeert het gebruik van nieuwe technologieën in het
bedrijfsleven en het algemene innovatievermogen
 België zakt van 17 (2016-2017) naar 20 (2017-2018)
 Zwitserland, VS, Singapore, Nederland (1-4)... zijn wel goede scorers
 ! We doen het nog steeds goed, maar we mogen niet nog verder zakken !
 Komt ook door ons grote begrotingstekort (Ned. heeft begrotingsoverschot van 12
miljoen euro) én door de arbeidsmarkt die niet optimaal werkt
 Wat kunnen we leren van die andere landen? Want onze trend is niet positief



1.3 Welvaart: een interdisciplinaire zoektocht

‘De economie’ = over wat onze bedrijven doen

Welvaart = interdisciplinaire zoektocht

 Welvaartsanalyses zijn niet beperkt tot fysieke productie van materiële goederen en
diensten, maar zijn dikwijls interdisciplinair van opzet
 Inclusieve maatschappij, welzijn, niet-discriminerende toegang tot onderwijs, arbeidsmarkt,
huisvesting, gezondheidszorg,…
 Bv. gemiddelde huurprijzen volgen evolutie inkomens maar laagste huurprijzen (voor slechte
panden) stijgen veel sterker terwijl hoogste huurprijzen dalen -> huursubsidies, selectieve
inkomenssteun?
 Efficiënte werking private bedrijven en publieke systemen (bvb. rechtssysteem, systeem
gezondheidszorg, onderwijs,…)




ONS SYSTEEM VAN GEZONDHEIDSZORG IS STERK MAAR…

 We maken veel medische fouten (ook zoals in VS), maar we houden die informatie niet bij.
 Oplossing volgens bedrijfseconomen: Informatiesysteem transparant maken
 ‘Lifestyle diseases’ zijn goed voor 352% van den gezondheidszorguitgaven
 Mensen met een chronische aandoening zijn minder lang economisch actief (vroeger pension
etc.)
 Slechts 2 tot 3% gaat naar preventiebeleid => middelen voor activerende preventie moeten
verhoogd worden => kost voor chronische ziekten zal verminderen
 Niet 1 oplossing voor opmars chronische ziekten, interdisciplinaire aanpak nodig: gezonde
levensstijl promoten en belonen, ongezonde voeding duurder maken, inzet via onderwijs,
inzet voor psychologische gezondheidszorg (‘mens sana in copore sano’ => optimale
levenskwaliteit)…

,1.4 Welvaart uit markttransacties

 Markt = Ontmoetingsplaats tss. kopers en verkopers
 Aanbieders = Producenten, telers…
 Vraagzijde = Consumenten

 Iedereen die formuleert te betalen voor een product, formuleert een vraag.
 Surplus = Uitgespaarde beloning wanneer de prijs meevalt (wanneer je bereidt bent meer te
betalen)
 Economische motief = Consumenten kopen omdat ze een duidelijke baat of voordeel zien in
de transactie => een surplus of welvaart
 Vraag- en aanbodschema: aggregatie voor alle individuele economische agenten in markt



INDIVIDUEEL CONSUMENTENSURPLUS UIT EEN MARKTTRANSACTIE

 Bereidheid tot betalen is afhankelijk van: grensnut of het nu per bijkomende eenheid, de
waardering van het product
 Vraagrechte: Als we voor alle potentiële consumenten hun individuele bereidheid tot
betalen per product rangschikken van hoog naar laag, bekomen we de dalende
vraagrechte voor een product
 Vraagrechte = Voorstelling wat je bereidt bent te betalen en die dus hun bereidheid
uitspreken
 Potentiële betalers vinden we op de groene vraagrechte
 Vragers: spreken een bereidheid uit hoger dan 0
 ‘Wet van de vraag’ = de gevraagde hoeveelheid in een markt zal toenemen indien de prijs
daalt, stijgt de prijs, dan daalt de gevraagde hoeveelheid
 Verschil tss. nut en marktprijs is het individuele consumentensurplus of de economische
welvaart uit de transactie voor deze consument
 De bereidheid is ook afh. van de capaciteit om te kunnen betalen: niet alleen cash, ook met
een lening
 Zonder productie is consumptie onmogelijk
 Productie moet wel efficiënt verlopen, want anders dreigt de kostprijs problematisch
hoog te zijn

, BOX 1.1 MET WELKE KOST GAAT DE AANBIEDER NAAR DE MARKT?

3D-printer (kapitaalkost, €5000) was sanc-kost en is dus niet meer te recupereren

 Je kan er 1000 objecten mee printen = €5 per object = kapitaalkost
 €4 materiaalkosten = marginale kost
 Totale kost per prijs = €9
 Je moet dus zoveel mogelijk vraag aanvaarden ook als ze minder geven dan de vraagprijs
 €7 per stuk mag je aanvaarden, want een gedeeltelijke recuperatie is beter dan niets te
recupereren
 €3 mag je wel nooit aanvaarden, anders maak je marginaal verlies (wel bij €4 en meer)
 Fundamenteel: je gaat dus naar de markt met je marginale productiekost!



INDIVIDUEEL PRODUCENTENSURPLUS UIT EEN MARKTTRANSACTIE

 U bent bereidt een lage prijs aan te bieden als uw marginale productie kost ook laag is.
 Vb. ppt: 40 euro is de marginale productiekost
o Markt biedt 60 euro => surplus van 20 euro waarbij je een deel van je
recuperatiekost kan betalen
 ! Je gaat niet verkopen aan < 40 euro, want dan maak je een marginaal verlies
 Als iemand bereid is €100 te betalen, dan heb je een producentensurplus van €20 en
consumentensurplus van €40. De surpluscreatie samen opgeteld is de totale welvaart
gecreëerd door deze markt
 Economische welvaart uit de markt = Consumentensurplus (CS) + Producentensurplus
(PS)




1.5 Vraag, aanbod en marktevenwicht
MAXIMALE EFFICIËNTIE?

 Veel potentiële consumenten die een lage tot zeer lage prijs willen betalen, veel minder die
een zeer hoge prijs willen betalen