1
Samenvatting: Gelaatsgroei en
Orthodontie
Leeftijdsbepaling van patiënt aan de hand van tanden:
• Zie lessen gebitsontwikkeling
• Controleren van aanwezigheid melkgebit:
o Indien niet volledig en enkel melkgebit
▪ Jonger dan 6
o Indien volledig en enkel melkgebit
▪ Waarschijnlijk 6
o Indien niet volledig en mengeling van volwassen tanden en melkgebit
▪ Ouder dan 6
• Wortelformatie checken van blijvende kiemen
o Indien nog niet begonnen waarschijnlijk 4 à 4.5 jaar
Verschil orthopedie en orthodontie:
• Orthopedie:
o Hoeveelheid groei van de kaken beïnvloeden
▪ Wel verbonden aan leeftijd
▪ Moet uitgevoerd worden op moment dat kaken nog groeien
▪ Eens groei voorbij is:
• Orthognatische ingreep (niet voor 18 jaar)
• Orthodontie:
o Verplaatsen van de gebitselementen binnen de apical area
▪ Niet verbonden aan een leeftijd
• Mogelijk door het paradontaal ligament
• Mogelijk door aanmaak en afbraak van het bot
Prematuur verlies van melktanden:
• Normaal melkgebit is volgroeid vanaf 2.5 jaar
o Normaal verliezen begint vanaf 6 jaar (zie gebitontwikkeling)
▪ Vormende kiemen van blijvende gebitselementen bevinden zich ‘boven’ het
melkgebit
• Prematuur verlies is mogelijk bij:
o Trauma op jongere leeftijd
▪ Zelden in het molaargebied
o Bij cariës
▪ Vooral bij molaren (2de molaar prematuur kwijt leidt tot meer ongunstige
neveneffecten)
o Bij onvoldoende ontwikkeling van kaak (ruimtegebrek)
▪ Bijvoorbeeld resorptie van de wortel van de melkhoektand
Gelaatsgroei en Orthodontie
, 2
Zwarte tand:
• Ter hoogte van de apex is er een bloedvat en zenuw
o Toegang van de pulpa is via de apex
• Door slag op paradontaal ligament zal bloedvoorziening verstoord of volledig doorbroken
zijn
o Tand zal niet meer reageren op warmte, koude en andere prikkels
o Tand is dood
Avulsie:
• Tand is volledig uit zijn alveole
o Ze kan wel geïmplanteerd worden
o Enkel bij de definitieve, niet bij de melkelementen
Indicatie ruimtegebrek:
• Maxila moet nog groeien
o Dus er is een centraal diasteem aanwezig
o Bij afwezigheid kan dit indicatie zijn voor later ruimtegebrek
Bovenfront verlies:
• Vaak door trauma
o Verlies wordt niet behouden wanneer het trauma dicht bij de 1ste wisselfase is
Symmetrisch verlies:
• Leidt vaak tot ingenomen ruimte
• Geeft signaal voor verwijdering van latere definitieve tanden
Voorbeeld:
• Klasse 3 tendens wat leidt tot negatieve liptrap
o Ontbreken van de 21 (geen centrale snijtand)
• Trauma op 61 (melksnijtand) leidt tot ontbreken van definitieve snijtand
o De 22 mesialiseert en neemt plaats in van de centrale snijtand
• Op foto blijkt dat 21 aangelegd is maar zich horizontaal bevindt
o Mogelijk te controleren via orthopantonogram (2D en frontaal) of via T-lay (2D en
sagittaal)
• Oplossing:
o Chirurgisch vrijmaken van de 21
o Geleidelijk aan aanbrengen in de tandboog
▪ Over een periode van 1 of meerdere jaren
Ectopische positie:
• Weg van de normale
aanlegpositie
Gelaatsgroei en Orthodontie
, 3
Impactie:
• Ligging is geïmpacteerd
o Zo slecht aangelegd dat hij niet kan doorbreken
Dilaceratie:
• Er ontstaat een knik tussen de gevormde kiem en het deel dat nog
gevormd moet worden
o Kan zich voordoen in de kroon of de wortel
o Deel van de tand ontwikkelt zich verder in een andere richting
• Zeker foto van nemen om duidelijk te waarnemen
Waar opletten bij prematuur verlies:
• Welke klasse?
• Overeruptie mogelijk van antagonist?
• Welke zijn weg?
Prematuur verlies en de middellijn:
• Normale situatie:
o Middellijn komt overeen met midden van sagittaal vlak
• Bij symmetrisch prematuur verlies:
o Middellijn zal niet verschuiven
• Bij unilateraal verlies in het onderfront:
o Leiden tot migratie van tanden naar de tandloze ruimte
▪ Middellijn zal verschuiven in het onderfront
▪ Middellijn boven en onder zullen niet meer overeen komen
o Geldt ook voor unilateraal verlies in het bovenfront (verschuiven van boven
middellijn)
• Bij unilateraal verlies van 1 tand in 5de en 1 tand in het 8ste kwadrant:
o Volledige middellijn zal verschuiven naar 5de en 8ste kwadrant
▪ Ze komt dus niet meer overeen met het mid-sagittaal vlak
o Geldt ook voor tand in 6de en 7de
▪ Middellijn zal verschuiven naar kant van 6de en 7de kwadrant
• Bij verlies van 63 en 83:
o Boven zal de middellijn verschuiven naar links
o Onder zal de middellijn verschuiven naar rechts
o Oplossing kan zijn om te anticiperen
▪ 53 en 73 preventief wegnemen
▪ Later wel verder aanpakken
Gelaatsgroei en Orthodontie
, 4
Prematuur verlies van de 85 (klasse 1):
• Vooral verloren door carieuze redenen
• Gevolg:
o Of de ruimte wordt ingenomen door de 1ste
molaar (mesialiseren)
o Of de 55 zal overerupteren (supra-occlusie)
▪ Dit zal de mesialisatie van de 46 verhinderen
▪ Neutro-occlusie zal verdwijnen en veranderen naar een disto-
occlusie van 1 pb (premolaarkroonbreedte)
Prematuur verlies van de 55 (klasse 1):
• Geen overeruptie van 85 mogelijk door contact met 54
o 1ste molaar boven zal mesialiseren en roteren (mesio-palatale
rotatie)
▪ Rotatie mogelijk door spongieus karakter van bot
▪ Rotatie zal zorgen voor:
• Impactie van 15
• Ruimte voor de 15 zal ingenomen worden
o Leidt tot secundaire crowding
▪ Achterste apical area zal toenemen
▪ Middelste apical area zal afnemen
• Oplossing:
o Plaatje inbouwen zorgt er voor dat er geen migratie zal zijn van de 16
▪ Het is een ruimtehouder
Prematuur verlies van de 55 en 85 (klasse 1):
• Geen overeruptie want beide tanden zijn weg
• Beide molaren zullen dus mesialiseren
o Onderste maakt een kiepende mesiale beweging
o Bovenste maakt een mesio-palatale rotatie
• Opnieuw aanwezigheid van secundaire crowding
• Oplossing:
o Plaatje in beide tandbogen
Prematuur verlies van de 85 (klasse 2):
• Klasse 2 zorgt voor distaal afsluittingsvlak
• Geen overeruptie van de 55
o Dus onderste molaar kan mesialiseren
▪ Leidt tot een occlusie verschuiving van 1 pb naar ½ pb
o Wel nog steeds secundaire crowding
▪ Kans dat 45 zal doorbreken zal verminderen
Gelaatsgroei en Orthodontie
Samenvatting: Gelaatsgroei en
Orthodontie
Leeftijdsbepaling van patiënt aan de hand van tanden:
• Zie lessen gebitsontwikkeling
• Controleren van aanwezigheid melkgebit:
o Indien niet volledig en enkel melkgebit
▪ Jonger dan 6
o Indien volledig en enkel melkgebit
▪ Waarschijnlijk 6
o Indien niet volledig en mengeling van volwassen tanden en melkgebit
▪ Ouder dan 6
• Wortelformatie checken van blijvende kiemen
o Indien nog niet begonnen waarschijnlijk 4 à 4.5 jaar
Verschil orthopedie en orthodontie:
• Orthopedie:
o Hoeveelheid groei van de kaken beïnvloeden
▪ Wel verbonden aan leeftijd
▪ Moet uitgevoerd worden op moment dat kaken nog groeien
▪ Eens groei voorbij is:
• Orthognatische ingreep (niet voor 18 jaar)
• Orthodontie:
o Verplaatsen van de gebitselementen binnen de apical area
▪ Niet verbonden aan een leeftijd
• Mogelijk door het paradontaal ligament
• Mogelijk door aanmaak en afbraak van het bot
Prematuur verlies van melktanden:
• Normaal melkgebit is volgroeid vanaf 2.5 jaar
o Normaal verliezen begint vanaf 6 jaar (zie gebitontwikkeling)
▪ Vormende kiemen van blijvende gebitselementen bevinden zich ‘boven’ het
melkgebit
• Prematuur verlies is mogelijk bij:
o Trauma op jongere leeftijd
▪ Zelden in het molaargebied
o Bij cariës
▪ Vooral bij molaren (2de molaar prematuur kwijt leidt tot meer ongunstige
neveneffecten)
o Bij onvoldoende ontwikkeling van kaak (ruimtegebrek)
▪ Bijvoorbeeld resorptie van de wortel van de melkhoektand
Gelaatsgroei en Orthodontie
, 2
Zwarte tand:
• Ter hoogte van de apex is er een bloedvat en zenuw
o Toegang van de pulpa is via de apex
• Door slag op paradontaal ligament zal bloedvoorziening verstoord of volledig doorbroken
zijn
o Tand zal niet meer reageren op warmte, koude en andere prikkels
o Tand is dood
Avulsie:
• Tand is volledig uit zijn alveole
o Ze kan wel geïmplanteerd worden
o Enkel bij de definitieve, niet bij de melkelementen
Indicatie ruimtegebrek:
• Maxila moet nog groeien
o Dus er is een centraal diasteem aanwezig
o Bij afwezigheid kan dit indicatie zijn voor later ruimtegebrek
Bovenfront verlies:
• Vaak door trauma
o Verlies wordt niet behouden wanneer het trauma dicht bij de 1ste wisselfase is
Symmetrisch verlies:
• Leidt vaak tot ingenomen ruimte
• Geeft signaal voor verwijdering van latere definitieve tanden
Voorbeeld:
• Klasse 3 tendens wat leidt tot negatieve liptrap
o Ontbreken van de 21 (geen centrale snijtand)
• Trauma op 61 (melksnijtand) leidt tot ontbreken van definitieve snijtand
o De 22 mesialiseert en neemt plaats in van de centrale snijtand
• Op foto blijkt dat 21 aangelegd is maar zich horizontaal bevindt
o Mogelijk te controleren via orthopantonogram (2D en frontaal) of via T-lay (2D en
sagittaal)
• Oplossing:
o Chirurgisch vrijmaken van de 21
o Geleidelijk aan aanbrengen in de tandboog
▪ Over een periode van 1 of meerdere jaren
Ectopische positie:
• Weg van de normale
aanlegpositie
Gelaatsgroei en Orthodontie
, 3
Impactie:
• Ligging is geïmpacteerd
o Zo slecht aangelegd dat hij niet kan doorbreken
Dilaceratie:
• Er ontstaat een knik tussen de gevormde kiem en het deel dat nog
gevormd moet worden
o Kan zich voordoen in de kroon of de wortel
o Deel van de tand ontwikkelt zich verder in een andere richting
• Zeker foto van nemen om duidelijk te waarnemen
Waar opletten bij prematuur verlies:
• Welke klasse?
• Overeruptie mogelijk van antagonist?
• Welke zijn weg?
Prematuur verlies en de middellijn:
• Normale situatie:
o Middellijn komt overeen met midden van sagittaal vlak
• Bij symmetrisch prematuur verlies:
o Middellijn zal niet verschuiven
• Bij unilateraal verlies in het onderfront:
o Leiden tot migratie van tanden naar de tandloze ruimte
▪ Middellijn zal verschuiven in het onderfront
▪ Middellijn boven en onder zullen niet meer overeen komen
o Geldt ook voor unilateraal verlies in het bovenfront (verschuiven van boven
middellijn)
• Bij unilateraal verlies van 1 tand in 5de en 1 tand in het 8ste kwadrant:
o Volledige middellijn zal verschuiven naar 5de en 8ste kwadrant
▪ Ze komt dus niet meer overeen met het mid-sagittaal vlak
o Geldt ook voor tand in 6de en 7de
▪ Middellijn zal verschuiven naar kant van 6de en 7de kwadrant
• Bij verlies van 63 en 83:
o Boven zal de middellijn verschuiven naar links
o Onder zal de middellijn verschuiven naar rechts
o Oplossing kan zijn om te anticiperen
▪ 53 en 73 preventief wegnemen
▪ Later wel verder aanpakken
Gelaatsgroei en Orthodontie
, 4
Prematuur verlies van de 85 (klasse 1):
• Vooral verloren door carieuze redenen
• Gevolg:
o Of de ruimte wordt ingenomen door de 1ste
molaar (mesialiseren)
o Of de 55 zal overerupteren (supra-occlusie)
▪ Dit zal de mesialisatie van de 46 verhinderen
▪ Neutro-occlusie zal verdwijnen en veranderen naar een disto-
occlusie van 1 pb (premolaarkroonbreedte)
Prematuur verlies van de 55 (klasse 1):
• Geen overeruptie van 85 mogelijk door contact met 54
o 1ste molaar boven zal mesialiseren en roteren (mesio-palatale
rotatie)
▪ Rotatie mogelijk door spongieus karakter van bot
▪ Rotatie zal zorgen voor:
• Impactie van 15
• Ruimte voor de 15 zal ingenomen worden
o Leidt tot secundaire crowding
▪ Achterste apical area zal toenemen
▪ Middelste apical area zal afnemen
• Oplossing:
o Plaatje inbouwen zorgt er voor dat er geen migratie zal zijn van de 16
▪ Het is een ruimtehouder
Prematuur verlies van de 55 en 85 (klasse 1):
• Geen overeruptie want beide tanden zijn weg
• Beide molaren zullen dus mesialiseren
o Onderste maakt een kiepende mesiale beweging
o Bovenste maakt een mesio-palatale rotatie
• Opnieuw aanwezigheid van secundaire crowding
• Oplossing:
o Plaatje in beide tandbogen
Prematuur verlies van de 85 (klasse 2):
• Klasse 2 zorgt voor distaal afsluittingsvlak
• Geen overeruptie van de 55
o Dus onderste molaar kan mesialiseren
▪ Leidt tot een occlusie verschuiving van 1 pb naar ½ pb
o Wel nog steeds secundaire crowding
▪ Kans dat 45 zal doorbreken zal verminderen
Gelaatsgroei en Orthodontie
