Klinische psychologie
, Inleiding in de klinische psychologie
De term klinisch
- Is een subdiscipline
- Ongeveer 50+ is een klinisch psycholoog → er zijn vss soorten dus er is een verkeerde
indruk ‘klinisch = iemand dat op stoel zit”
Definitie
Klinische psychologie
- Houdt zich bezig met afwijkend, slecht aangepast gedrag
- Kern = psychische problemen en stoornissen
- Wat met problemen op somatisch vlak?
→ verschillende meningen
o Gezondheidsproblemen = klinische psychologie
o Gezondheidsproblemen = gezondheidspsychologie
Hoge gezondheidsraad definitie
De autonome ontwikkeling en toepassing van theorieën, methoden en technieken van de
psychologie als wetenschap in de bevordering van de gezondheid, de screening,
psychologische diagnose en assessement van gezondheidsproblemen en de preventie van en
interventie bij deze problemen bij mensen. (wetenschappelijkheid is belangrijk)
In handboek
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de
behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen
Probleem
Met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
- Verschillende op continiuüm (de pijl)
- Wanneer ‘complex’ wordt dit multidisciplinair aangepakt
Wat is afwijkend?
- In boek 3 gevalsbeschrijvingen
- Terrein psychopathalogie
- Wie komt er mee in aanraking?
o 1/5 maakt dit mee
- Wanneer is iets afwijkend?
o Opsomming van symptomen
o Diagnostische criteria
▪ Verschil tussen beide? Diagnostische criteria beschrijft symptomen die
aan bepaalde criteria voldoen
,Onderscheid
Nevid: 6 factoren om te kunnen spreken van een psychische stoornis/afwijkend gedrag
1. Uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag
2. Sociaal afwijkend: het overtreden van morele normen
3. Foute perceptie/interpretatie: irrationeel/onbegrijpelijk gedrag
a. Dingen zien die er niet zijn bijvoorbeeld
4. Aanzienlijk of emotioneel lijden
a. Bv. niet goed voelen in uw vel, kan ook bij de familie er van zijn (bv cliënt is
manipulatief)
5. Ongepast of contraproductief gedrag
a. Bv Niet meer kunnen werken, niet meer voor je kinderen kunnen zorgen
6. Gevaarlijk gedrag
a. Geen zelfzorg meer, suïcide gedachten
Het gaat altijd om een combinatie van factoren, waarbij…
1. Veroorzaakt lijden
2. Tast functioneren aan
3. Risico op dood, pijn, verlies vrijheid
Defintie DSM-5
Een psychische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen
op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie en het gedrag van een persoon
dat een uiting is van een disfuncties in psychologische, biologische of
ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren.
Ze gaan gepaard met een significant lijdensdruk en beperkingen in het functioneren.
Uitsluitende omstandigheden
1. Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis
2. Langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden
3. Uitvloeisel van conflict tussen individu en maatschappij
Bijvoorbeeld: Als dakloze willen leven door conflict met maatschappij, als dat een bewuste
keuze is, is dat geen afwijkend gedrag of oor afsnijden als reactie op maatschappij
→ CONTEXT IS ALLES
Culturele aspecten van afwijkend gedrag
- Abnormaal gedrag en psychische stoornissen kunnen in verschillend culturen anders
geuit worden
o Bijvoorbeeld angst in westerse (piekeren) versus afrikaanse cultuur (kinderen
later voor mij zorgen/geesten)
- Mogelijks andere termen voor of andere invulling (symptomen) van psychische
stoornissen
o Bijvoorbeeld depressie in westerse versus oosterse cultuur
- Symptomen zijn soms erg gelijkend, ondanks culturele verschillen
o schizofrenie
, modellen
statistisch model
- normaalverdeling menselijke eigenschappen
- abnormaliteit = extreem hoge of lage cijfers op
normaalverdeling
- continuüm = gemiddelde en standaardisaties
- problemen:
o grens??
o niet alles is normaalverdeeld
o geen onderscheid volgens wel - geen lijden
medisch model
- oorzaken van stoornissen:
o somatogeen (lichamelijk/medisch) of psychogeen (psychisch)
o medisch model zegt oorzaak somatogeen
▪ bv. afwijking in bloed = depressie’ → bestrijden medicatie
- onderliggende meschanismen bestrijden
- grens = aantoonbare ‘ziekte’ of niet
- kritiek:
o patiënt passief (weinig inbreng)
o vaak geen duidelijk onderliggend mechanisme
o stigmatisering (medisch aangetoond ‘label’ en wij gaan dat ‘oplossen’)
leermodel (reactie op medisch model)
- stoornissen zonder duidelijke organische stoornis (zonder medische verklaring)
- stoornissen ontstaan door verkeerd leerproces (opvoeding, trauma)
- schema:
o geen stigmatisering
o cliënt niet passief
o criterium = eigen
verantwoordelijkheid
- kritiek: niet altijd bruikbaar
o bijvoorbeeld: zware acute stoornis (dan kan je de verantwoordelijkheid niet
bij de patiënt leggen) (want patiënt moet het zelf doen)
populatie
epidemiologisch onderzoek
populatie:
kinderen, adolescenten, volwassenen, ouderen, gezinnen waarin abnormaal gedrag
voorkomt → niet enkel stoornissen maar ook chronisch terugkerend disfunctioneren
onderzoek:
gezondheidsenquête, België, 2018
, Inleiding in de klinische psychologie
De term klinisch
- Is een subdiscipline
- Ongeveer 50+ is een klinisch psycholoog → er zijn vss soorten dus er is een verkeerde
indruk ‘klinisch = iemand dat op stoel zit”
Definitie
Klinische psychologie
- Houdt zich bezig met afwijkend, slecht aangepast gedrag
- Kern = psychische problemen en stoornissen
- Wat met problemen op somatisch vlak?
→ verschillende meningen
o Gezondheidsproblemen = klinische psychologie
o Gezondheidsproblemen = gezondheidspsychologie
Hoge gezondheidsraad definitie
De autonome ontwikkeling en toepassing van theorieën, methoden en technieken van de
psychologie als wetenschap in de bevordering van de gezondheid, de screening,
psychologische diagnose en assessement van gezondheidsproblemen en de preventie van en
interventie bij deze problemen bij mensen. (wetenschappelijkheid is belangrijk)
In handboek
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de
behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen
Probleem
Met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
- Verschillende op continiuüm (de pijl)
- Wanneer ‘complex’ wordt dit multidisciplinair aangepakt
Wat is afwijkend?
- In boek 3 gevalsbeschrijvingen
- Terrein psychopathalogie
- Wie komt er mee in aanraking?
o 1/5 maakt dit mee
- Wanneer is iets afwijkend?
o Opsomming van symptomen
o Diagnostische criteria
▪ Verschil tussen beide? Diagnostische criteria beschrijft symptomen die
aan bepaalde criteria voldoen
,Onderscheid
Nevid: 6 factoren om te kunnen spreken van een psychische stoornis/afwijkend gedrag
1. Uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag
2. Sociaal afwijkend: het overtreden van morele normen
3. Foute perceptie/interpretatie: irrationeel/onbegrijpelijk gedrag
a. Dingen zien die er niet zijn bijvoorbeeld
4. Aanzienlijk of emotioneel lijden
a. Bv. niet goed voelen in uw vel, kan ook bij de familie er van zijn (bv cliënt is
manipulatief)
5. Ongepast of contraproductief gedrag
a. Bv Niet meer kunnen werken, niet meer voor je kinderen kunnen zorgen
6. Gevaarlijk gedrag
a. Geen zelfzorg meer, suïcide gedachten
Het gaat altijd om een combinatie van factoren, waarbij…
1. Veroorzaakt lijden
2. Tast functioneren aan
3. Risico op dood, pijn, verlies vrijheid
Defintie DSM-5
Een psychische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen
op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie en het gedrag van een persoon
dat een uiting is van een disfuncties in psychologische, biologische of
ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren.
Ze gaan gepaard met een significant lijdensdruk en beperkingen in het functioneren.
Uitsluitende omstandigheden
1. Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis
2. Langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden
3. Uitvloeisel van conflict tussen individu en maatschappij
Bijvoorbeeld: Als dakloze willen leven door conflict met maatschappij, als dat een bewuste
keuze is, is dat geen afwijkend gedrag of oor afsnijden als reactie op maatschappij
→ CONTEXT IS ALLES
Culturele aspecten van afwijkend gedrag
- Abnormaal gedrag en psychische stoornissen kunnen in verschillend culturen anders
geuit worden
o Bijvoorbeeld angst in westerse (piekeren) versus afrikaanse cultuur (kinderen
later voor mij zorgen/geesten)
- Mogelijks andere termen voor of andere invulling (symptomen) van psychische
stoornissen
o Bijvoorbeeld depressie in westerse versus oosterse cultuur
- Symptomen zijn soms erg gelijkend, ondanks culturele verschillen
o schizofrenie
, modellen
statistisch model
- normaalverdeling menselijke eigenschappen
- abnormaliteit = extreem hoge of lage cijfers op
normaalverdeling
- continuüm = gemiddelde en standaardisaties
- problemen:
o grens??
o niet alles is normaalverdeeld
o geen onderscheid volgens wel - geen lijden
medisch model
- oorzaken van stoornissen:
o somatogeen (lichamelijk/medisch) of psychogeen (psychisch)
o medisch model zegt oorzaak somatogeen
▪ bv. afwijking in bloed = depressie’ → bestrijden medicatie
- onderliggende meschanismen bestrijden
- grens = aantoonbare ‘ziekte’ of niet
- kritiek:
o patiënt passief (weinig inbreng)
o vaak geen duidelijk onderliggend mechanisme
o stigmatisering (medisch aangetoond ‘label’ en wij gaan dat ‘oplossen’)
leermodel (reactie op medisch model)
- stoornissen zonder duidelijke organische stoornis (zonder medische verklaring)
- stoornissen ontstaan door verkeerd leerproces (opvoeding, trauma)
- schema:
o geen stigmatisering
o cliënt niet passief
o criterium = eigen
verantwoordelijkheid
- kritiek: niet altijd bruikbaar
o bijvoorbeeld: zware acute stoornis (dan kan je de verantwoordelijkheid niet
bij de patiënt leggen) (want patiënt moet het zelf doen)
populatie
epidemiologisch onderzoek
populatie:
kinderen, adolescenten, volwassenen, ouderen, gezinnen waarin abnormaal gedrag
voorkomt → niet enkel stoornissen maar ook chronisch terugkerend disfunctioneren
onderzoek:
gezondheidsenquête, België, 2018
