Klinisch Werkveld & Interventie-methoden
Hoorcollege 1: GGZ volwassenen zorg: Organisatie & Beleid
+ artikelen
Doel van de GGZ
= Meer budget zou fijn zijn maar kan niet ongelimiteerd zijn want de overheid heeft ook andere doelen die geld
kosten zoals het milieu, dus er is beperkt budget dus er zijn regels voor wie er terecht kan
Wie kan terecht bij de GGZ:
o Verwijzing arts gegeven bij vermoeden van een stoornis zoals omschreven in de DSM-5
o Dit gaat dan om 20-15% van de volwassen bevolking die een DSM stoornis hebben (2.4-3 miljoen
mensen)
o Ruim 1 miljoen patiënten per jaar zitten in de GGZ zorg (ruim een derde)
o 43% van alle Nederlanders tussen 18-64 jaar krijgt op een moment te maken met een psychische
aandoening. Jaarlijks worden hier meer dan 1 miljoen mensen voor behandeld.
GGZ is gericht op:
1. Preventie, behandeling en genezing
2. Leren omgaan met een aandoening & beter deelnemen in de samenleving
Domeinen van de GGZ
1. De curatieve (op herstel gerichte) zorg voor volwassen. Sinds 2015 onderdeel van Zorgverzekeringswet.
2. Patiënten die 3+ jaar aaneengesloten opgenomen zijn vanwege behandeling krijgen zorg vanuit de Wlz.
Binnen die wet valt nog een verplicht eigen risico.
3. Gemeentes zijn op het sociale domein verantwoordelijk voor de jeugd-GGZ, beschermd wonen en
begeleiding.
4. GGZ met een strafrechtelijke titel valt onder Justitie.
Organisatie van de GGZ
Lijnen in de zorg
1. Eerste lijn = algemene zorg (direct toegankelijk, geen kosten, bv huisarts)
2. Tweede lijn = specialistische zorg (bv ziekenhuizen, alleen toegang na verwijzing)
3. Derde lijn = super-gespecialiseerde zorg (bv centrum voor epilepsie, verwijzing nodig)
De drie echelons van de GGZ
1. Huisarts
Schrijven veel medicatie voor
Kunnen verwijzen naar 1e of 2e lijn (BGZZ of SGGZ)
Huisartsen kregen meer geld om een praktijkondersteuner aan te nemen voor psychische klachten
hulp
, Veel taken rondom preventie zijn bij de huisarts terecht gekomen
Officieel geen onderdeel van de GGZ, vrij toegankelijk, zonder kosten
Taken: preventie, begeleiding, ondersteuning en behandeling
Bedoelt voor:
o Patiënten zonder DSM diagnose (mag wel)
o Niet ernstig, complex of risicovol
2. Basis GGZ (geïntroduceerd in 2014)
Kortdurende hulp van max 750 minuten
Ingedeeld in 4 zorg producten
i. Kort: 300 min
ii. Middel: 500 min
iii. Intensief: 750 min (10 sessies ongeveer)
iv. Chronisch: 750 min (stabiel maar langdurig in zorg, bv 10x per jaar een gesprek, gericht op
verbetering functionering & kwaliteit van leven)
3. Gespecialiseerde GGZ
Geen preventie meer (is naar de huisarts gegaan)
Geen kortdurende behandeling meer (naar BGGZ)
Wel langdurende ambulante behandelingen (DBC, consulten)
Opname ziekenhuizen (wel minder bedden)
Doorgaans grote GGZ instellingen, ambulante zorg & opnames
Geen eigen bijdragen, wel eigen risico
Geen max. Duur of sessies
Voor:
o Patiënten met DSM diagnose
o Ernstige klachten, complex & risico-patiënten
Verdeling over de echelons
Crisis-GGZ
= bedoeld om in acute situaties direct in te grijpen. Hiervoor zijn bedden beschikbaar.
Gemiddeld verblijven mensen 1.3 dagen
Er worden meer meldingen gedaan van verwarde mensen op straat maar er is geen 1-op-1 relatie
tussen de crisis-GGZ en verward gedrag. Het aantal crisis-
Duur van behandeling
In de basis GGZ zijn er 4 producten, afhankelijk van de zorgvraag: Kort, middel, intensief & chronisch. Chronisch
& intensief zijn 10-11.5 uur en het product kort is 4 uur. Mensen met een product chronisch hebben vaak
meerdere diagnoses.
H geven ook info over de duur van een behandeling. Een vervolg dbc wordt geopend
als een patiënt na afloop van een dbc (die max 365 dagen mag duren) nog verdere zorg voor dezelfde
aandoening nodig heeft. 10% van de patiënten is binnen 2 jaar opnieuw in zorg voor dezelfde diagnose
Situatie 2014 tot 2021
Waarom was er in 2014 stelselwijziging?
, Ontevreden cliënten
Lange wachtlijsten
Cliënten buiten maatschappij bij lange opnames
Kosten namen toe
Meer kortdurende ambulante zorg & minder langdurende ambulante zorg
Kortere behandelduur in het algemeen
Algemene Trends in de GGZ door de beleidswijzigingen in 2014
Daling van de kosten (vooral in gespecialiseerde GGZ)
Aantal volwassen patiënten stijgt ligt (van 1 tot 1.1 miljoen).
o Dit wordt veroorzaakt door een sterke stijging mensen bij de POH-GGZ
Aantal patiënten in de gespecialiseerde GGZ is sterk gedaald
Dit komt door de introductie van de generalistische basis GGZ
Patiënten worden dus vaker behandeld in lichtere GGZ en door POH-GGZ, minder gespecialiseerde
Echter worden de meeste patiënten nog altijd behandeld in de gespecialiseerde GGZ
Er stromen meer mensen door naar een zwaarder ggz-product wanneer zij een jaar eerder meer
consulten bij de POH-GGZS hadden. Mogelijk komt dit door wachtlijsten.
Minder patiënten opgenomen (minder bedden) en minder kosten
De ambulante zorg (= zorg waarbij je niet opgenomen wordt) neemt dit over. Hierdoor zijn de
Het totaal aantal bedden (en dus de kosten) neemt af maar de duurdere bedden nemen toe
waardoor de totale gemiddelde kosten per verblijfsdag wel stijgt.
Opname duur is van 34 naar 17 dagen gegaan
Er is betere crisis & intensieve thuiszorg waardoor mensen minder vaak of niet opgenomen hoeven
te worden. Voordelen van mensen niet opnemen:
1. Mensen zijn blij dat ze thuis kunnen herstellen
2. Dat geeft zelfvertrouwen
3. Als een opname niet nodig is lopen patiënten minder schade op
4. Levert minder dwangbehandelingen op als mensen niet worden opgenomen
Het aantal verblijfsdagen bij een opname per behandeling neemt bij veel diagnoses wel af.
De situatie vanaf 2022
Waarom een verandering? Doel:
o Eenvoudiger en minder registratie
o Betere bekostiging
Nu wordt een hele behandeling in 1x vergoed achteraf (probleem voor instellingen en
patiënten hun eigen risico) dbc in de SGGZ & Zorgprestatie in de BGGZ
Toekomst: Bekostiging voor prestaties (bv per consult of nacht in ziekenhuis)
o Maar er is nog veel onduidelijk
Huidige bekostiging vz zorg-prestatie-model (vanaf 2022)
Bekostiging in de verschillende secties:
Basis-
Gespecialiseerde GGZ: Betaald via diagnose-
Lage
Forensische zorg: Diagnose-behandel-beveiligingcombinaties
Knelpunten van deze bekostigingen:
1. Veel administratie
, 2. Bekostiging sluit vaak niet aan bij de zorg die iemand werkelijk krijgt.
3. Zorgverleners moeten hun behandeltijd vastleggen en dat kost tijd die zij niet aan zorg kunnen besteden
4.
patiënten achteraf nog eigen risico moeten betalen. Dit zorgt ook bij problemen bij jaarrekeningen.
Wat is het zorgprestatiemodel?
voor de zorg. Vergoeding vind plaats op basis van beroepscategorie hulpverlener, type consult, duur van
directe tijd & setting. Zorgprestatie model bevat: BGGZ, SGGZ, langdurige GGZ,
forensische zorg
Voordelen:
1. Eenvoud: Prestaties op de rekening worden duidelijk herkenbaar en zijn dan makkelijk te controleren
2. Minder administratie omdat de minuten-registratie verdwijnt
3. Meer ruimte voor innovatie
4. De prestaties weerspiegelen de daadwerkelijke geleverde zorg en de tarieven sluiten aan bij de
behandeling die de zorgverlener geeft
5. Doordat prestaties straks gekoppeld zijn aan een dag en niet meer aan een traject zijn de totale
zorguitgaven veel sneller duidelijk
6.
Overige wijzigingen vanaf 2022
Willen binnen 2 jaar niet meer op basis van DSM werken (slecht voorspellend van hoeveel zorg nodig is)
maar op basis van zorgzwaarte (gemeten met de HONOS+, hoopt dat dit samenhang met benodigd volume
aan zorg)
Geen limiet aantal sessies, geen minuten meer schrijven (direct of indirect), in de nieuwe tarieven hebben ze
een schatting gemaakt (maar niet te krap berekend?)
Geen onderscheid directe en indirecte tijd
Onderscheid basis en specialistische ggz vervalt (nog 2 jaar een label)
Intensive Home Treatment (IHT) team
= een psychiater, een psycholoog, een arts-assistent & (sociaal-psychiatrische) verpleegkundigen. Zij staan
24/7 voor de patiënt klaar.
o Team heeft een poortwachtersfunctie: beslissen of een patiënt wel of niet opgenomen moet
worden. Ze spelen ook een rol bij het beslissen een opname te beëindigen.
Hierdoor kan niet iedere psychiater of klinisch psycholoog alleen een opname opleggen
o Doelgroep: Mensen in zeer ernstige crisis.
Hoorcollege 1: GGZ volwassenen zorg: Organisatie & Beleid
+ artikelen
Doel van de GGZ
= Meer budget zou fijn zijn maar kan niet ongelimiteerd zijn want de overheid heeft ook andere doelen die geld
kosten zoals het milieu, dus er is beperkt budget dus er zijn regels voor wie er terecht kan
Wie kan terecht bij de GGZ:
o Verwijzing arts gegeven bij vermoeden van een stoornis zoals omschreven in de DSM-5
o Dit gaat dan om 20-15% van de volwassen bevolking die een DSM stoornis hebben (2.4-3 miljoen
mensen)
o Ruim 1 miljoen patiënten per jaar zitten in de GGZ zorg (ruim een derde)
o 43% van alle Nederlanders tussen 18-64 jaar krijgt op een moment te maken met een psychische
aandoening. Jaarlijks worden hier meer dan 1 miljoen mensen voor behandeld.
GGZ is gericht op:
1. Preventie, behandeling en genezing
2. Leren omgaan met een aandoening & beter deelnemen in de samenleving
Domeinen van de GGZ
1. De curatieve (op herstel gerichte) zorg voor volwassen. Sinds 2015 onderdeel van Zorgverzekeringswet.
2. Patiënten die 3+ jaar aaneengesloten opgenomen zijn vanwege behandeling krijgen zorg vanuit de Wlz.
Binnen die wet valt nog een verplicht eigen risico.
3. Gemeentes zijn op het sociale domein verantwoordelijk voor de jeugd-GGZ, beschermd wonen en
begeleiding.
4. GGZ met een strafrechtelijke titel valt onder Justitie.
Organisatie van de GGZ
Lijnen in de zorg
1. Eerste lijn = algemene zorg (direct toegankelijk, geen kosten, bv huisarts)
2. Tweede lijn = specialistische zorg (bv ziekenhuizen, alleen toegang na verwijzing)
3. Derde lijn = super-gespecialiseerde zorg (bv centrum voor epilepsie, verwijzing nodig)
De drie echelons van de GGZ
1. Huisarts
Schrijven veel medicatie voor
Kunnen verwijzen naar 1e of 2e lijn (BGZZ of SGGZ)
Huisartsen kregen meer geld om een praktijkondersteuner aan te nemen voor psychische klachten
hulp
, Veel taken rondom preventie zijn bij de huisarts terecht gekomen
Officieel geen onderdeel van de GGZ, vrij toegankelijk, zonder kosten
Taken: preventie, begeleiding, ondersteuning en behandeling
Bedoelt voor:
o Patiënten zonder DSM diagnose (mag wel)
o Niet ernstig, complex of risicovol
2. Basis GGZ (geïntroduceerd in 2014)
Kortdurende hulp van max 750 minuten
Ingedeeld in 4 zorg producten
i. Kort: 300 min
ii. Middel: 500 min
iii. Intensief: 750 min (10 sessies ongeveer)
iv. Chronisch: 750 min (stabiel maar langdurig in zorg, bv 10x per jaar een gesprek, gericht op
verbetering functionering & kwaliteit van leven)
3. Gespecialiseerde GGZ
Geen preventie meer (is naar de huisarts gegaan)
Geen kortdurende behandeling meer (naar BGGZ)
Wel langdurende ambulante behandelingen (DBC, consulten)
Opname ziekenhuizen (wel minder bedden)
Doorgaans grote GGZ instellingen, ambulante zorg & opnames
Geen eigen bijdragen, wel eigen risico
Geen max. Duur of sessies
Voor:
o Patiënten met DSM diagnose
o Ernstige klachten, complex & risico-patiënten
Verdeling over de echelons
Crisis-GGZ
= bedoeld om in acute situaties direct in te grijpen. Hiervoor zijn bedden beschikbaar.
Gemiddeld verblijven mensen 1.3 dagen
Er worden meer meldingen gedaan van verwarde mensen op straat maar er is geen 1-op-1 relatie
tussen de crisis-GGZ en verward gedrag. Het aantal crisis-
Duur van behandeling
In de basis GGZ zijn er 4 producten, afhankelijk van de zorgvraag: Kort, middel, intensief & chronisch. Chronisch
& intensief zijn 10-11.5 uur en het product kort is 4 uur. Mensen met een product chronisch hebben vaak
meerdere diagnoses.
H geven ook info over de duur van een behandeling. Een vervolg dbc wordt geopend
als een patiënt na afloop van een dbc (die max 365 dagen mag duren) nog verdere zorg voor dezelfde
aandoening nodig heeft. 10% van de patiënten is binnen 2 jaar opnieuw in zorg voor dezelfde diagnose
Situatie 2014 tot 2021
Waarom was er in 2014 stelselwijziging?
, Ontevreden cliënten
Lange wachtlijsten
Cliënten buiten maatschappij bij lange opnames
Kosten namen toe
Meer kortdurende ambulante zorg & minder langdurende ambulante zorg
Kortere behandelduur in het algemeen
Algemene Trends in de GGZ door de beleidswijzigingen in 2014
Daling van de kosten (vooral in gespecialiseerde GGZ)
Aantal volwassen patiënten stijgt ligt (van 1 tot 1.1 miljoen).
o Dit wordt veroorzaakt door een sterke stijging mensen bij de POH-GGZ
Aantal patiënten in de gespecialiseerde GGZ is sterk gedaald
Dit komt door de introductie van de generalistische basis GGZ
Patiënten worden dus vaker behandeld in lichtere GGZ en door POH-GGZ, minder gespecialiseerde
Echter worden de meeste patiënten nog altijd behandeld in de gespecialiseerde GGZ
Er stromen meer mensen door naar een zwaarder ggz-product wanneer zij een jaar eerder meer
consulten bij de POH-GGZS hadden. Mogelijk komt dit door wachtlijsten.
Minder patiënten opgenomen (minder bedden) en minder kosten
De ambulante zorg (= zorg waarbij je niet opgenomen wordt) neemt dit over. Hierdoor zijn de
Het totaal aantal bedden (en dus de kosten) neemt af maar de duurdere bedden nemen toe
waardoor de totale gemiddelde kosten per verblijfsdag wel stijgt.
Opname duur is van 34 naar 17 dagen gegaan
Er is betere crisis & intensieve thuiszorg waardoor mensen minder vaak of niet opgenomen hoeven
te worden. Voordelen van mensen niet opnemen:
1. Mensen zijn blij dat ze thuis kunnen herstellen
2. Dat geeft zelfvertrouwen
3. Als een opname niet nodig is lopen patiënten minder schade op
4. Levert minder dwangbehandelingen op als mensen niet worden opgenomen
Het aantal verblijfsdagen bij een opname per behandeling neemt bij veel diagnoses wel af.
De situatie vanaf 2022
Waarom een verandering? Doel:
o Eenvoudiger en minder registratie
o Betere bekostiging
Nu wordt een hele behandeling in 1x vergoed achteraf (probleem voor instellingen en
patiënten hun eigen risico) dbc in de SGGZ & Zorgprestatie in de BGGZ
Toekomst: Bekostiging voor prestaties (bv per consult of nacht in ziekenhuis)
o Maar er is nog veel onduidelijk
Huidige bekostiging vz zorg-prestatie-model (vanaf 2022)
Bekostiging in de verschillende secties:
Basis-
Gespecialiseerde GGZ: Betaald via diagnose-
Lage
Forensische zorg: Diagnose-behandel-beveiligingcombinaties
Knelpunten van deze bekostigingen:
1. Veel administratie
, 2. Bekostiging sluit vaak niet aan bij de zorg die iemand werkelijk krijgt.
3. Zorgverleners moeten hun behandeltijd vastleggen en dat kost tijd die zij niet aan zorg kunnen besteden
4.
patiënten achteraf nog eigen risico moeten betalen. Dit zorgt ook bij problemen bij jaarrekeningen.
Wat is het zorgprestatiemodel?
voor de zorg. Vergoeding vind plaats op basis van beroepscategorie hulpverlener, type consult, duur van
directe tijd & setting. Zorgprestatie model bevat: BGGZ, SGGZ, langdurige GGZ,
forensische zorg
Voordelen:
1. Eenvoud: Prestaties op de rekening worden duidelijk herkenbaar en zijn dan makkelijk te controleren
2. Minder administratie omdat de minuten-registratie verdwijnt
3. Meer ruimte voor innovatie
4. De prestaties weerspiegelen de daadwerkelijke geleverde zorg en de tarieven sluiten aan bij de
behandeling die de zorgverlener geeft
5. Doordat prestaties straks gekoppeld zijn aan een dag en niet meer aan een traject zijn de totale
zorguitgaven veel sneller duidelijk
6.
Overige wijzigingen vanaf 2022
Willen binnen 2 jaar niet meer op basis van DSM werken (slecht voorspellend van hoeveel zorg nodig is)
maar op basis van zorgzwaarte (gemeten met de HONOS+, hoopt dat dit samenhang met benodigd volume
aan zorg)
Geen limiet aantal sessies, geen minuten meer schrijven (direct of indirect), in de nieuwe tarieven hebben ze
een schatting gemaakt (maar niet te krap berekend?)
Geen onderscheid directe en indirecte tijd
Onderscheid basis en specialistische ggz vervalt (nog 2 jaar een label)
Intensive Home Treatment (IHT) team
= een psychiater, een psycholoog, een arts-assistent & (sociaal-psychiatrische) verpleegkundigen. Zij staan
24/7 voor de patiënt klaar.
o Team heeft een poortwachtersfunctie: beslissen of een patiënt wel of niet opgenomen moet
worden. Ze spelen ook een rol bij het beslissen een opname te beëindigen.
Hierdoor kan niet iedere psychiater of klinisch psycholoog alleen een opname opleggen
o Doelgroep: Mensen in zeer ernstige crisis.
