Leerdoelen kennislijn OP8
Week 1
College geriatrie - geneeskunde
Uitleggen welke gezondheidsproblemen/ziekten vaak voorkomen bij ouderen (1)
o Gevolgen van arteriosclerose: coronairlijden, hartfalen, perifere arteriële
insufficiëntie, CVA
o Artrose van de wervelkolom, heupen en knieën met pijn, slechte mobiliteit, daardoor
spierzwakte en afhankelijkheid
o Osteoporose, vooral bij vrouwen, met verhoogde kans op fracturen, rugpijn en soms
verminderde longfunctie door ingezakte wervels met verkorting van de thorax
o Glucose-intolerantie/ DM type 2
o COPD
o Infecties van luchtwegen of urinewegen
o Afwijkingen van het maag-darmkanaal
o Slechte visus en gehoor (sociale handicap!)
o Neurologische aandoeningen: CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie,
evenwichtsstoornissen, VALLEN
o Delier, dementie en depressie
Toelichten welke aandachtspunten gelden bij de behandeling van kwetsbare ouderen met
veel voorkomende gezondheidsproblemen en psychiatrische aandoeningen (1)
o Voeding
o Lichamelijke achteruitgang
o Vallen
o Plotselinge verwardheid (delier)
College klinisch redeneren toelichting en diagnostisch en etiologisch redeneren - verpleegkunde
Een relatie leggen tussen de verschillende aspecten van het verpleegkundig proces en de
methodiek van het klinisch redeneren (verpleegkundig redeneren) (1,4)
o Het verpleegkundig proces is een systematische, creatieve benaderingswijze voor het
denken en doen van verpleegkundigen die gebruikt wordt om patiëntengegevens te
verkrijgen, te categoriseren en te analyseren en om acties te plannen om aan de
behoeften van patiënten te voldoen.
o Deze probleemoplossende methode vereist het kunnen nemen van besluiten,
klinisch inzicht en een aantal kritische cognitieve vaardigheden.
o Het biedt een kader voor het soort kritisch denken dat verpleegkundigen doen.
Aan de hand van een casus de verschillende stappen in het proces van klinisch redeneren
toelichten en uitschrijven (4)
o Stap 1: Oriënteren op de situatie
o Stap 2: (Klinische) probleemstelling
o Stap 3: Aanvullend onderzoek
o Stap 4: Beleid
o Stap 5: Verloop
o Stap 6: Evaluatie
1
, Klinisch redeneren door gebruik te maken van kennis uit diverse disciplines en voorafgaande
semesters (verpleegkunde, psychologie, geneeskunde, sociologie, recht, ethiek en economie)
(4)
o Stap 1: Oriënteren op de situatie
o Stap 2: (Klinische) probleemstelling
o Stap 3: Aanvullend onderzoek
o Stap 4: Beleid
o Stap 5: Verloop
o Stap 6: Evaluatie
College klinisch redeneren bij ouderen - verpleegkunde
Klinisch redeneren bij kwetsbare ouderen met centraal de aandacht voor de positie van de
patiënt/cliënt/bewoner; de patiënt in the lead inclusief Comprehensive Geriatric Assessment
(CGA) (8)
o CGA: comprehensive Geriatric Assessment, complexiteit en onvoorspelbaarheid als
gevolg van (deels gemaskeerde) multi-morbiditeit en multi-functie problematiek
i.c.m. mantelzorg/sociale context
Relevante meetinstrumenten en protocollen met betrekking tot kwetsbare ouderen
herkennen en toepassen; screening kwetsbaarheid TFI, Easy care, NHG-standaard, VMS
kwetsbare oudere, Delirium Observatie Screening Schaal (DOSS), Katz-ADL6 en valrisico (8)
o TFI: Tilburg Frailty Indicator, met behulp van de TFI kan worden bepaald of iemand
kwetsbaar is en in welke mate. De score voor kwetsbaarheid wordt bepaald door het
optellen van de antwoorden op de vragen. Met de TFI kan het integraal functioneren
van oudere mensen in kaart worden gebracht. Zowel problemen in het lichamelijke,
als in het psychische en sociale domein kunnen ermee worden vastgesteld
o VMS: richt zich op vier geriatrische problemen die geassocieerd zijn met
functieverlies: ADL-beperkingen (beperkingen bij activiteiten in het dagelijks leven),
ondervoeding, vallen en delier. Ouderen met een verhoogd risico op functieverlies
krijgen een rode vlag
o Easy care: een meetinstrument waarmee de gezondheidssituatie van kwetsbare
ouderen op een gestandaardiseerde wijze in kaart wordt gebracht. Met de
informatie kan een analyse worden gemaakt van de situatie van de oudere, een
diagnose worden gesteld en zo nodig een zorg-, welzijns- of behandelplan worden
geschreven. Wordt gebruikt door huisartsen
o NHG-standaard: richtlijnen waarnaar een Nederlandse huisarts zou kunnen handelen
als hij of zij geconfronteerd wordt met een bepaald gezondheidsprobleem of een
bepaalde klacht
o DOSS: Delirium Observatie Screening Schaal, meetinstrument om de aanwezigheid
en het ontstaan van een delier door de verpleegkundige te monitoren; kan ook
worden ingezet om het beloop te monitoren indien er al een delier aanwezig is
o Katz-ADL6: wordt gebruikt om iemands vermogen om ADL- activiteiten uit te voeren
te beoordelen. De schaal bestaat uit 6 gebieden, waarop iemand afhankelijk of
onafhankelijk functioneert. Daarnaast wordt de schaal gebruikt om de verandering in
ADL ten gevolge van een behandeling te evalueren
o ISAR-PC: Identification of Seniors at Risk Primary Care
2
, o ISAR-HP: Identification of seniors at risk-hospitalized patients, een gevalideerd
instrument om oudere ziekenhuispatiënten met een verhoogd risico op
functieverlies al bij opname te identificeren
De sociale, etnische en culturele achtergrond van (kwetsbare) ouderen die van belang zijn in
de zorgverlening benoemen (6)
o Het is belangrijk om tijdens de zorg rekening te houden met iemands cultuur.
Culturen hebben verschillende gewoontes, dus het is fijn voor de zorgvrager als deze
gewoontes kunnen blijven
Interdisciplinaire zorgprocessen binnen de organisatie van zorg voor kwetsbare ouderen met
meervoudige problematiek in kaart brengen (7)
o Verpleegkundig proces, klinisch redeneren en intervention mapping
Visie, actuele standaarden en handreikingen/hulpmiddelen op interdisciplinair samenwerken
benoemen en beargumenteren (7)
o Interdisciplinair Interventieplan
o Interdisciplinaire Evaluatie
o Bijstelling (PM: Frequentie?)
College ondervoeding - verpleegkunde
Professionele richtlijnen, instrumenten en protocollen met betrekking tot ondervoeding en
vochttekort bij ouderen herkennen en toepassen (Short Nutritional Assessment
Questionnaire: SNAQ) (8)
o SNAQRC: ouderen in verpleeghuizen
o SNAQ65+: ouderen in eerstelijnszorg en thuiszorg
Gewichtsverlies bepalen
Bovenarmomtrek meten
Vragen naar eetlust en functionaliteit
Behandelbeleid bepalen
o MUST: ziekenhuizen
Werkgroep geneeskunde
Uitleggen welke gezondheidsproblemen/ziekten vaak voorkomen bij ouderen (1)
o Gevolgen van arteriosclerose: coronair lijden, hartfalen, perifere arteriële
insufficiëntie, CVA
o Artrose van de wervelkolom, heupen en knieën met pijn, slechte mobiliteit, daardoor
spierzwakte en afhankelijkheid
o Osteoporose, vooral bij vrouwen, met verhoogde kans op fracturen, rugpijn en soms
verminderde longfunctie door ingezakte wervels met verkorting van de thorax
o Glucose-intolerantie/ DM type 2
o COPD
o Infecties van luchtwegen of urinewegen
o Afwijkingen van het maag-darmkanaal
o Slechte visus en gehoor (sociale handicap!)
o Neurologische aandoeningen: CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie,
evenwichtsstoornissen, VALLEN
3
Week 1
College geriatrie - geneeskunde
Uitleggen welke gezondheidsproblemen/ziekten vaak voorkomen bij ouderen (1)
o Gevolgen van arteriosclerose: coronairlijden, hartfalen, perifere arteriële
insufficiëntie, CVA
o Artrose van de wervelkolom, heupen en knieën met pijn, slechte mobiliteit, daardoor
spierzwakte en afhankelijkheid
o Osteoporose, vooral bij vrouwen, met verhoogde kans op fracturen, rugpijn en soms
verminderde longfunctie door ingezakte wervels met verkorting van de thorax
o Glucose-intolerantie/ DM type 2
o COPD
o Infecties van luchtwegen of urinewegen
o Afwijkingen van het maag-darmkanaal
o Slechte visus en gehoor (sociale handicap!)
o Neurologische aandoeningen: CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie,
evenwichtsstoornissen, VALLEN
o Delier, dementie en depressie
Toelichten welke aandachtspunten gelden bij de behandeling van kwetsbare ouderen met
veel voorkomende gezondheidsproblemen en psychiatrische aandoeningen (1)
o Voeding
o Lichamelijke achteruitgang
o Vallen
o Plotselinge verwardheid (delier)
College klinisch redeneren toelichting en diagnostisch en etiologisch redeneren - verpleegkunde
Een relatie leggen tussen de verschillende aspecten van het verpleegkundig proces en de
methodiek van het klinisch redeneren (verpleegkundig redeneren) (1,4)
o Het verpleegkundig proces is een systematische, creatieve benaderingswijze voor het
denken en doen van verpleegkundigen die gebruikt wordt om patiëntengegevens te
verkrijgen, te categoriseren en te analyseren en om acties te plannen om aan de
behoeften van patiënten te voldoen.
o Deze probleemoplossende methode vereist het kunnen nemen van besluiten,
klinisch inzicht en een aantal kritische cognitieve vaardigheden.
o Het biedt een kader voor het soort kritisch denken dat verpleegkundigen doen.
Aan de hand van een casus de verschillende stappen in het proces van klinisch redeneren
toelichten en uitschrijven (4)
o Stap 1: Oriënteren op de situatie
o Stap 2: (Klinische) probleemstelling
o Stap 3: Aanvullend onderzoek
o Stap 4: Beleid
o Stap 5: Verloop
o Stap 6: Evaluatie
1
, Klinisch redeneren door gebruik te maken van kennis uit diverse disciplines en voorafgaande
semesters (verpleegkunde, psychologie, geneeskunde, sociologie, recht, ethiek en economie)
(4)
o Stap 1: Oriënteren op de situatie
o Stap 2: (Klinische) probleemstelling
o Stap 3: Aanvullend onderzoek
o Stap 4: Beleid
o Stap 5: Verloop
o Stap 6: Evaluatie
College klinisch redeneren bij ouderen - verpleegkunde
Klinisch redeneren bij kwetsbare ouderen met centraal de aandacht voor de positie van de
patiënt/cliënt/bewoner; de patiënt in the lead inclusief Comprehensive Geriatric Assessment
(CGA) (8)
o CGA: comprehensive Geriatric Assessment, complexiteit en onvoorspelbaarheid als
gevolg van (deels gemaskeerde) multi-morbiditeit en multi-functie problematiek
i.c.m. mantelzorg/sociale context
Relevante meetinstrumenten en protocollen met betrekking tot kwetsbare ouderen
herkennen en toepassen; screening kwetsbaarheid TFI, Easy care, NHG-standaard, VMS
kwetsbare oudere, Delirium Observatie Screening Schaal (DOSS), Katz-ADL6 en valrisico (8)
o TFI: Tilburg Frailty Indicator, met behulp van de TFI kan worden bepaald of iemand
kwetsbaar is en in welke mate. De score voor kwetsbaarheid wordt bepaald door het
optellen van de antwoorden op de vragen. Met de TFI kan het integraal functioneren
van oudere mensen in kaart worden gebracht. Zowel problemen in het lichamelijke,
als in het psychische en sociale domein kunnen ermee worden vastgesteld
o VMS: richt zich op vier geriatrische problemen die geassocieerd zijn met
functieverlies: ADL-beperkingen (beperkingen bij activiteiten in het dagelijks leven),
ondervoeding, vallen en delier. Ouderen met een verhoogd risico op functieverlies
krijgen een rode vlag
o Easy care: een meetinstrument waarmee de gezondheidssituatie van kwetsbare
ouderen op een gestandaardiseerde wijze in kaart wordt gebracht. Met de
informatie kan een analyse worden gemaakt van de situatie van de oudere, een
diagnose worden gesteld en zo nodig een zorg-, welzijns- of behandelplan worden
geschreven. Wordt gebruikt door huisartsen
o NHG-standaard: richtlijnen waarnaar een Nederlandse huisarts zou kunnen handelen
als hij of zij geconfronteerd wordt met een bepaald gezondheidsprobleem of een
bepaalde klacht
o DOSS: Delirium Observatie Screening Schaal, meetinstrument om de aanwezigheid
en het ontstaan van een delier door de verpleegkundige te monitoren; kan ook
worden ingezet om het beloop te monitoren indien er al een delier aanwezig is
o Katz-ADL6: wordt gebruikt om iemands vermogen om ADL- activiteiten uit te voeren
te beoordelen. De schaal bestaat uit 6 gebieden, waarop iemand afhankelijk of
onafhankelijk functioneert. Daarnaast wordt de schaal gebruikt om de verandering in
ADL ten gevolge van een behandeling te evalueren
o ISAR-PC: Identification of Seniors at Risk Primary Care
2
, o ISAR-HP: Identification of seniors at risk-hospitalized patients, een gevalideerd
instrument om oudere ziekenhuispatiënten met een verhoogd risico op
functieverlies al bij opname te identificeren
De sociale, etnische en culturele achtergrond van (kwetsbare) ouderen die van belang zijn in
de zorgverlening benoemen (6)
o Het is belangrijk om tijdens de zorg rekening te houden met iemands cultuur.
Culturen hebben verschillende gewoontes, dus het is fijn voor de zorgvrager als deze
gewoontes kunnen blijven
Interdisciplinaire zorgprocessen binnen de organisatie van zorg voor kwetsbare ouderen met
meervoudige problematiek in kaart brengen (7)
o Verpleegkundig proces, klinisch redeneren en intervention mapping
Visie, actuele standaarden en handreikingen/hulpmiddelen op interdisciplinair samenwerken
benoemen en beargumenteren (7)
o Interdisciplinair Interventieplan
o Interdisciplinaire Evaluatie
o Bijstelling (PM: Frequentie?)
College ondervoeding - verpleegkunde
Professionele richtlijnen, instrumenten en protocollen met betrekking tot ondervoeding en
vochttekort bij ouderen herkennen en toepassen (Short Nutritional Assessment
Questionnaire: SNAQ) (8)
o SNAQRC: ouderen in verpleeghuizen
o SNAQ65+: ouderen in eerstelijnszorg en thuiszorg
Gewichtsverlies bepalen
Bovenarmomtrek meten
Vragen naar eetlust en functionaliteit
Behandelbeleid bepalen
o MUST: ziekenhuizen
Werkgroep geneeskunde
Uitleggen welke gezondheidsproblemen/ziekten vaak voorkomen bij ouderen (1)
o Gevolgen van arteriosclerose: coronair lijden, hartfalen, perifere arteriële
insufficiëntie, CVA
o Artrose van de wervelkolom, heupen en knieën met pijn, slechte mobiliteit, daardoor
spierzwakte en afhankelijkheid
o Osteoporose, vooral bij vrouwen, met verhoogde kans op fracturen, rugpijn en soms
verminderde longfunctie door ingezakte wervels met verkorting van de thorax
o Glucose-intolerantie/ DM type 2
o COPD
o Infecties van luchtwegen of urinewegen
o Afwijkingen van het maag-darmkanaal
o Slechte visus en gehoor (sociale handicap!)
o Neurologische aandoeningen: CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie,
evenwichtsstoornissen, VALLEN
3
