Hallo !
(geslaagd in eerste zit met 16/20 met deze sv!)
In deze samenvatting vind je alle te kennen leerstof voor het examen jeugdrecht met inleiding tot de jeugdbescherming. Deze samenvatting bevat alle te kennen leerstof uit zowel de cursus, als de lessen en de Powerpoints en is aangevuld me...
Jeugdbescherming met inleiding jeugdrecht
Bachelor in de orthopedagogie
Thyra Janssens
1
,2
,Inhoudsopgave
1. Inleiding rond het ontstaan van de jeugdbescherming in België .................................................... 10
1.1 evolutie van de socialisatie........................................................................................................ 10
1.1.1 Geen kindbeeld .................................................................................................................. 10
1.1.2 Een aanzet tot een kindbeeld ........................................................................................... 11
1.1.3 Het huidige kindbeeld ....................................................................................................... 13
1.2 Evolutie van de sociale controle ............................................................................................... 13
1.2.1 Vroege tijden tot verlichting ............................................................................................. 13
1.2.2 De verlichting ..................................................................................................................... 16
1.2.3 Tendensen vanaf de verlichting ............................................................................................ 18
1.2.3.1 De klassieke criminologische school : 18 e eeuw .................................................................. 18
1.2.3.2 Het positivisme : 19e eeuw .................................................................................................... 19
1.2.3.3 Crimineel antropologische school : 19 e – 20e eeuw ............................................................ 21
1.2.3.4 Crimineel-sociologische school : 19e – 20e eeuw ................................................................. 21
1.2.3.5 School van het sociaal verweer : Eind 19 e begin 20e eeuw ................................................. 22
2. Historisch overzicht van de jeugdbescherming in het Belgische recht ........................................... 26
2.1 Eerste kinderbeschermingswet van 15 mei 1912 .................................................................... 26
2.1.1 Bevoegdheden van de kinderrechtbank .......................................................................... 26
2.1.2 Maatregen van de kinderrechtbank ................................................................................. 27
2.1.3 Kritische noot bij de wet van 15 mei 1912 ....................................................................... 27
2.1.4 Herziening van de wet van 1912 ....................................................................................... 28
2.2 Wet op de jeugdbescherming van 8 april 1965 ....................................................................... 29
2.2.1 Basisprincipes van deze wet ............................................................................................. 29
2.2.2 Belangrijks vernieuwingen van de wet ............................................................................. 32
2.2.3 Kritiek op de wet van 1965 ............................................................................................... 32
2.3 Bijzondere jeugdbijstand en jeugdbescherming : de gecoördineerde decreten van 4 april 1990
inzake Bijzondere Jeugdbijstand en de Wet van 2 februari 1994 tot wijziging van de Wet van 8 April
1965 betreffende de jeugdbescherming .............................................................................................. 33
2.3.1 Wijziging in de terminologie..................................................................................................... 33
2.3.2 Filosofie van de gecoördineerde decreten van 1994 en de Wet van 2 februari 1994 .......... 34
2.3.3 Verdeling van de bevoegdheden ............................................................................................. 35
2.3.4 Belangrijkste vernieuwingen .................................................................................................... 36
2.3 De jeugdwet van 13 juni 2006 ................................................................................................... 37
2.3.1 Basisprincipes van deze wet ............................................................................................. 37
2.3.2 Filosofie van de wet van 13 juni 2006 .............................................................................. 37
2.3.3 Belangrijkste vernieuwingen ............................................................................................. 38
3
, 2.3.4 Maatregelen in het kader van verantwoordelijkheid en herstelgerichte aanpak ......... 38
Schema : alle wetten op een rij ............................................................................................................. 39
3. Wetgevend kader ............................................................................................................................... 46
3.1 Algemeen.................................................................................................................................... 46
3.1.1 Situatie na de 6e staatshervorming................................................................................... 46
3.1.2 Vlaanderen ......................................................................................................................... 47
3.2 Bijzondere wetgeving ................................................................................................................ 47
3.2.1 Decreet rechtspositie minderjarige .................................................................................. 47
3.2.2 IVRK : Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind ........................................ 48
4. Hoofdstuk 3 : rechtbanken die oordelen over aspecten van de minderjarige ............................... 50
4.1 De familierechtbank................................................................................................................... 50
4.1.1 De verschillende afdelingen .............................................................................................. 50
4.1.2 De materiële en territoriale bevoegdheid........................................................................ 50
4.1.3 openbaar ministerie binnen de familierechtbank ........................................................... 51
4.2 De jeugdrechtbank ..................................................................................................................... 51
4.2.1 De sociale dienst van de jeugdrechtbank ......................................................................... 52
4.2.2 Het openbaar ministerie bij de jeugdrechtbank .............................................................. 52
4.2.3 De jeugdrechter en de jeugdrechtbank............................................................................ 52
5. Hoofdstuk 4 : het jeugddelinquentierecht ....................................................................................... 55
5.1 Inleiding ...................................................................................................................................... 55
5.2 Inleidende begrippen uit het jeugddelinquentierecht ................................................................... 56
5.2 Basisprincipes van het jeugddelinquentierecht ....................................................................... 57
5.3 Het toepassingsgebied van het jeugddelinquentierecht ......................................................... 59
5.3.1 Jeugddelicten ............................................................................................................................ 59
5.3.2 Uitzonderingen .................................................................................................................. 59
5.3.3 Maximumleeftijd ............................................................................................................... 59
5.4 De actoren in het jeugddelinquentierecht ............................................................................... 60
5.4.1 De politie ................................................................................................................................... 60
5.4.2 Het Openbaar Ministerie (OM) = Het Parket ................................................................... 60
4.2.3 De onderzoeksrechter ....................................................................................................... 61
4.2.4 De jeugdgerechten ............................................................................................................ 61
4.2.5 De sociale diensten voor gerechtelijke jeugdhulpverlening................................................... 62
4.2.6 De advocatuur ........................................................................................................................... 62
4.2.7 Schema : alle actoren op een rij ............................................................................................... 63
5.5 Het verloop van de procedure .................................................................................................. 65
5.5.1 De onderzoeksfase : het onderzoek naar de feiten ................................................................ 65
4
, 5.5.2 De onderzoeksfase : het onderzoek naar de persoon en de leefomgeving ................... 65
5.5.3 De afhandeling op het niveau van het Openbaar Ministerie .......................................... 66
5.5.4 De afhandeling op niveau van de jeugdrechter – de voorbereidende fase ....................... 71
5.5.4.1 JR doet aan minderjarige verdachte een herstelrechtelijk aanbod van bemiddeling of
HERGO (herstelgericht groepsoverleg) ............................................................................................. 71
5.5.4.2 de minderjarige maatregelen opleggen om een positief project uit te werken ............ 73
5.5.4.3 De minderjarige een ambulante maatregel opleggen..................................................... 73
5.5.4.4 De jeugdrechter kan voorwaarden opleggen .................................................................. 74
5.5.4.5 De jeugdrechter kan kiezen om de minderjarige toe te vertrouwen aan een
gemeenschapsinstelling ..................................................................................................................... 74
5.5.4.6 De jeugdrechter kan kiezen voor een gesloten begeleiding in een afdeling van een
gemeenschapsinstelling (3-6-9) maand ............................................................................................ 75
Schema : alle mogelijkheden van een afhandeling op niveau van de jeugdrechter –
voorbereidende fase .......................................................................................................................... 76
5.5.5 De afhandeling op het niveau van de jeugdrechtbank : de rechtspleging ten gronde ...... 78
5.6 De gemeenschapsinstellingen ................................................................................................... 82
5.7 Kenmerken van de reacties in het jeugddelinquentierecht .................................................... 84
5.7.1 De beslissingscriteria ................................................................................................................ 84
5.7.2 Subsidiariteitsprincipe ....................................................................................................... 84
5.7.3 Herziening van de maatregelen ........................................................................................ 84
5.7.4 Betrokkenheid van de ouders ........................................................................................... 84
5.8 Uitzonderingen op de bevoegdheid van de jeugdrechtbank in het jeugddelinquentierecht 86
5.8.1 Toepassingsgebied .................................................................................................................... 86
5.8.2 Procedure ........................................................................................................................... 86
5.8.3 Gevolgen uithandengeving ............................................................................................... 87
5.9 Interventie bij verkeersmisdrijven ............................................................................................ 88
5.9.1 Toepassingsgebied .................................................................................................................... 88
5.9.2 Gevolgen ............................................................................................................................ 88
5.9.3 Uitzonderingen .................................................................................................................. 89
5.10 Administratieve sancties voor de minderjarige ....................................................................... 89
5.10.1 GAS : Gemeentelijke Administratieve Sancties ..................................................................... 89
5.10.2 Andere administratieve sancties ...................................................................................... 90
6. Hoofdstuk 5 : Jeugdhulpverlening in Vlaanderen ............................................................................ 92
6.1 inleidende begrippen uit de jeugdhulpverlening ........................................................................... 92
6.2 Algemene principes ................................................................................................................... 93
6.3 Niet-rechtstreeks toegankelijke hulp........................................................................................ 97
6.3.1 Aanmelden bij de intersectorale toegangspoort ............................................................. 97
5
, 6.3.2 Twee teams bij de intersectorale toegangspoort ............................................................ 97
6.4 Vrijwillige en gerechtelijke jeugdhulpverlening ....................................................................... 98
6.4.1 De vrijwillige jeugdhulpverlening ..................................................................................... 98
6.4.2 De gerechtelijke jeugdhulpverlening ................................................................................ 99
6.5 De gerechtelijke maatregelen ................................................................................................. 101
7. De rechtspositie van de minderjarige in de jeugdhulp – decreet rechtspositie minderj. ............ 105
7.1 De verschillende rechten van de minderjarige in de jeugdhulp ........................................... 105
7.1.1 recht op jeugdhulp ................................................................................................................. 105
7.1.2 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke hulp ....................... 105
7.1.3 Recht op informatie en duidelijke communicatie.......................................................... 106
7.1.4 Recht op respect voor het gezinsleven .......................................................................... 106
7.1.5 Recht op inspraak en participatie ................................................................................... 106
7.1.6 Recht op respect voor de persoonlijke levenssfeer ....................................................... 106
7.1.7 Recht op toegang tot dossiergegevens .......................................................................... 107
7.1.8 Recht op zakgeld in de residentiële hulpverlening ........................................................ 108
7.1.9 Recht op een menswaardige behandeling – in het bijzonder betreft de sancties
vanwege de jeugdhulpaanbieders .................................................................................................. 109
7.1.10 Recht op beklag ............................................................................................................... 109
7.1.11 Recht op bijstand door een vertrouwenspersoon ......................................................... 109
7.2 De uitoefening van rechten van de minderjarige in de integrale jeugdhulp........................ 110
7.2.1 Principe : zelfstandige uitoefening door de minderjarige van rechten ........................ 110
7.2.2 Bijkomende voorwaarden voor de zelfstandige uitoefening door de minderjarige van
drie rechten uit het decreet rechtspositie minderjarige ............................................................... 110
7.3 De eerbiediging van de rechten uit het Decreet rechtspositie minderjarige ....................... 111
7.3.1 Het optreden van jeugdhulpaanbieders ........................................................................ 111
7.3.2 De grenzen van de rechten in het DRM ......................................................................... 111
Schema : de rechten van de minderjarige .......................................................................................... 112
8 De burgerlijke aansprakelijkheid voor de daden van minderjarigen ............................................ 114
7.1 Algemeen.................................................................................................................................. 114
7.2 Aansprakelijkheid van de minderjarige voor zijn daden........................................................ 115
7.3 Aansprakelijkheid van de ouders voor de daden van de minderjarige ................................ 116
7.3.1 Het weerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid ..................................................... 116
7.3.2 Verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (privé-leven) ............................................... 116
7.4 Aansprakelijkheid van de onderwijzers en de onderwijsinstelling ....................................... 120
7.4.1 De onderwijzer................................................................................................................. 120
7.4.2 De onderwijsinstelling ..................................................................................................... 120
6
,7.5 De aansprakelijkheid van opvoeders en de jeugdinstelling .................................................. 121
7.5.1 De opvoeder..................................................................................................................... 121
7.5.2 De jeugdinstelling ............................................................................................................ 121
7
,8
, Inleiding rond het
ontstaan van de
jeugdbescherming in
België
Hoofdstuk 1
9
, 1. Inleiding rond het ontstaan van de
jeugdbescherming in België
1.1 evolutie van de socialisatie
Algemeen
• NU: rechten van Kinderen/Jongeren zijn gewaarborgd.
• Geen evidente zaak want eerste beschermingswet pas in 1912
• Categoriaal beleid is recent
• Proces van socialisatie: opvoeding door verinnerlijken van waarden en normen
• Proces van sociale controle zowel formeel als informeel
• Processen zorgen voor evolutie dis ook wat betreft ons onderwerp
• Belang van Verlichting met opkomst van wetenschappen zoals criminologie,
penologie, psychologie
Opvattingen over socialisatie zijn een recente sociale constructie
• Hoe wij nu naar kinderen kijken : geëvolueerd op basis van inzichten in geschiedenis
→ Kindbeeld en het apart behandelen van kinderen zijn historische maaksels
Evolutie van de socialisatie
• Kinderen worden eeuwen beschouwd als een ‘volwassene’ met uitzonderingen
→ Recente sociale constructie door ons gemaakt
• Verlichting is bepalend voor het categoriaal beleid,
- Nog-niet positie: nog-niet verantwoordelijk, nog-niet zelfstandig…
- Weten nog niet het verschil tussen goed en kwaad
- Toekomst, vooruitgang, ratio staan centraal
• 2 mensbeelden in Verlichting:
- Volwassene: kent zijn lot
- Kind: kneedbaar, maakbaar, evolueerbaar
1.1.1 Geen kindbeeld
Kinderen waren een ding
• Tot 7 jaar beschouwd als een last, ding
→ Ze waren er, gingen dood of overleefden
• Voor 7j : kind had geen belang
→ Vanaf 7j : volwassen en ingeschakeld in leefwereld van volwassene
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thyrajanssens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.12. You're not tied to anything after your purchase.
