Samenvatting kinderen leren schrijven - Vakdidactiek Nederlands

Kinderen leren schrijven



Waarom leren kinderen schrijven op school?



De bedoeling


 voorbereid op een leven in de maatschappij  we leren ze communiceren
 persoonlijkheid verder kunnen ontwikkelen dankzij taal
o conceptualiseren
o gevoelens onder woorden brengen: taal werkt therapeutisch

 Verschillende didactiek voorschrijven voor jezelf en schrijven naar een ander




Wat leren kinderen op school?


Eindtermen:

- situaties uit het werkelijke leven in en buiten de school zijn uitvoeren
- Vermelden telkens:
o de tekstsoorten
o het publiek waarvoor de teksten bestemd zijn
o het verwerkingsniveau




Op welke principes kunnen we onze schrijfdidactiek baseren?


Normaal-functioneel versus school)functioneel
Ten Brinke (’70): wat een kind leert moeten normaal zijn; het moet kunnen voorkomen in het
dagelijks leven  leerder wordt gemotiveerd door functionaliteit en zinvolheid van het geleerde



Normale functionaliteit: leerlingen iets leren dat ze naar hun eigen oordeel op korte of lange termijn
kunnen gebruiken en of boeiend is



1

,Drie hoofdargumenten voor normaal functionaliteit:

1) Lln. die verplicht worden onderwijs te volgen, hebben recht op onderwijs dat ze zinvol vinden
2) verhoogt de motivatie bij leerlingen
3) werkt voor de leraar sterk motiverend: doordat je leerlingen het onderwijs als zinvol gaan
ervaren, krijg je ook zelf het gevoel met iets waardevols bezig te zijn




Taakgericht werken (= taaltaken): motiveren kinderen om te lezen, schrijven, luisteren en spreken
omdat ze de vaardigheden nodig hebben om de taal uit te voeren

 Ondersteunende taalactiviteiten organiseren




Autonomie versus heteronomie
Griffioen en Damsma voegen het principe van de autonomie toe: onderwijs moet volgens hen er toe
leiden dat kinderen zelfstandig (= voor zichzelf denkend) worden

 Emancipatorisch onderwijs



het schrijfonderwijs kan daarbij ook tot meer autonomie bijdragen:

- leerlingen laten mee oordelen over zin en onzin van een activiteit
- motiveren voor wat ze niet spontaan zinvol vinden
- nooit dwingen iets zinvol te vinden wat ze niet zijn voor vinden
- duidelijk maken wat de bedoeling is
- mee laten beslissen over hoe het doel bereikt kan worden
- duidelijk maken hoe geëvalueerd zal worden
- rekening houden met verschillen tussen de leerlingen



3 voedingsstoffen die de groei van kinderen stimuleren

1) Autonomie: kinderen mogen zichzelf zijn en leren daardoor hun talenten en interesses
kennen, ze nemen hun leerproces in eigen handen
2) Verbondenheid: ervaren een hechte band met ouders en omgeving, ze hebben een
emotioneel vangnet, een veilige haven
3) Competentie: krijgen vertrouwen in hun capaciteiten en durven uitdagingen aangaan




2

, Expliciet versus impliciet taalgebruik / schooltaal versus thuistaal

Een groot voordeel van het schrijven op school is dus dat de leerlingen hun taal zorgvuldiger,
bewuster, ingewikkelder, genuanceerder en preciezer leren ze gebruiken

 als leerlingen schrijven oefenen ze dus expliciet taalgebruik



Schooltaal is de variant die men op school hanteert  gericht op leren

- Kinderen van wie thuistaal te veel verschilt van schooltaal, presteren op school veel slechter
- leren over andere onderwerpen en fenomenen dan thuis: klimaat, welzijn…
o dit zijn vaak moeilijk waarneembare onderwerpen
o om te praten over die onderwerpen, gebruiken lkr. abstracte begrippen en vaktaal
- schooltaal is gericht op het leren, op het verwerven van competenties
o gevolgen voor woordkeuze (schrijftaal), zinsbouw en interactiepatronen
o leunt dicht aan bij onze algemene standaardtaal



thuistaal is de moedertaal die kinderen thuis verwerven  gericht op communicatie




Creativiteit
= Het vermogen om uit ervaringen nieuwe combinaties, ideeën of producten te vormen


 Meer van het leven genieten, dingen anders bekijken..



creativiteit bevorderen op school

- vragen behandelen met respect
- oprechte waardering voor fantasierijke en ongewone ideeën tonen
- leerlingen laten zien dat hun ideeën waarde hebben
- veel laten doen of proberen zonder dat het beoordeeld wordt
- eigen initiatief aanmoedigen op het gebied van leren
- oorzaak en gevolg opbouwen en beoordelingen
- terugtrekken en de kinderen tegenover iets nieuws plaatsen
- leerlingen motiveren
- zelf het voorbeeld van creatief, non-conformistisch gedrag
- veel ‘andere’ dingen aanbieden: poëzie, verhalen…



3