jSamenvatting GGW: boekje
Beroemde patienten in de kijker p 9
Phineas gage
• 19 E
• Ijzeren staaf doorheen schedel en oogkas
• Geen gevolgen in spreken, redeneren of herinneren
• Gedroeg zich op andere manier: impulsiever, prikkelbaarder, ruwer
➔ Vermogen om zich te beheersen en gedrag aan te passen= aangetast
• Voorhoofdskwab= reguleren van menselijk gedrag
• Beschadiging aan de frontaalkwab van de hersenen → gedragsverandering in karakter en
ingesteldheid, zonder dat cognitieve functies werden aangetast = frontaalsyndroom
Henry Molaison
• 20 E
• Leefde voortdurend in heden, leed aan epileptische aanvallen → deel van hersenen aan
temporaalkwab werd verwijdert (onderaan hersenen) → niet meer in staat zaken te
onthouden → herinnerde zich zaken uit kindertijd, maar recent gebeurde activiteiten
werden niet meer opgeslagen in het langetermijngeheugen
• HIPPOCAMPUS: geheugenprocessen
• Diverse aspecten van het geheugen konden worden onderscheiden waarvoor verschillende
hersenstructuren verantwoordelijk zijn.
Anna O/ Bertha Pappenheim (patient)
• Gedeeltelijke verlammingsverschijnselen, hoofdpijnen, duizeligheid, hallucinaties of
ingebeelde waarnemingen
• Laten praten over ervaringen → symptomen verbeterden (‘wekelijkse praatkuur’)
• Haar arts= Joseph Breuer
Sigmund Freud
• Geinteresseerd id behandeling van Joseph Breuer op Anna O → studien uber hysterie →
begrijpen van lichamelijke symptomen waarvoor geen lichamelijke/fysiologische oorzaak
voor kon gevonden worden
, • Conversie: onverwerkte trauma’s en geestelijke conflicten zochten een uitweg via
lichamelijke ziektesymptomen zonder dat de patient zich daar zelf van bewust was.
• Hersenstructuren die betrokken zijn bij het controleren van gedachten en het onderdrukken
van ongewenst gedrag (oa frontaalkwab) en bij het geheugenmechanisme (hippocampus)
vertonen bij het oproepen van nare herinneringen tekens van andere activiteit bij mensen
die door psychoseksuele trauma’s een conversieneurose hebben ontwikkeld in vgl met
gelijkaardige personen die van een neurose gevrijwaard zijn gebleven.
Neurowetenschappers
• Nauwe wederkerige relatie tssn het centraal zenuwstelsel en het gedrag dat we vertonen
• Mentale activiteiten/lichamelijke aandoeningen → k impact hbn op mentaal functioneren
• 2 methodes: ideografische methode (1) // nomothetische of veralgemenende methode(2)
(1) Gevalstudie/ case study → begrijpen van menselijk gedrag via grondig bestuderen van
interessante gevallen
(2) Grotere groepen bestuderen in experimentele situaties waarbij men 1 of meerdere
invloedvariabelen kan controleren
statistiek
• Kanskapitalisatie: je doet veel mini-onderzoekjes, of je deelt groepen kunstmatig op in
subgroepjes, of je werkt met zoveel variabelen dat er wel iets opvallend significant zal
tussenzitten, en je rapporteert dan alleen dat wat je als significant hebt gevonden.
• nodig om mens te beoordelen zoals die zich in natuurlijke context gedraagt.
• Gemiddelden → gedrag in algemeen
Individuele gevallen → mogelijkheden van menselijk gedrag
• Bestudering van het afwijkende gedrag doet ons het normale gedrag beter begrijpen
Jill price
• Overmatig functioneren van een deel van het episodisch geheugen → veel details over haar
eigen leven herinneren= hyperthymesie of overmatig autobiografisch geheugen
• Alternatieve verklaringen: ze lijdt aan dwangneurose (onweerstaanbare neiging om
voortdurend bepaalde zaken te doen = dwanghandelingen)
/ obsessive compulsive disorder (onweerstaanbare neiging om aan bepaalde zaken te
denken (obsessies).
, =vergelijkbaar met Jim Peek
Jim Peek
• Alles in geheugen opslaan
• Savant= een persoon die eigenlijk intellectueel op een laag niveau functioneert of lijdt aan
een mentale of ontwikkelingsstoornis (in het geval van Jim was dit vermoedelijk een
genetische ontwikkelingsstoornis verwant aan autisme) maar die uitblinkt op een geisoleerde
begaafdheid of vermogen van de hersenen, zoals geheugen, muzikaliteit of rekenen.
• leed aan autismespectrumstoornissen= Zich systematisch en zelf obsessioneel toeleggen op
datgene waarin men goed is.
(autistische personen zijn meer gericht op detailwaarneming en hebben een overgevoelige
directe zintuigelijke waarneming.)
• afwezigheid van het corpus callosum: staat in voor dwarsverbindingen tussen de twee
hersenhelften → deze afwezigheid zorgde dat de hersenen eigenaardige verbindingen
aanlegden binnen de hersenhelft en dus ook binnen de regio die instaat voor het geheugen.
Hersenen
• corpus callosum= centrale structuur die beide hersenhelften verbindt.
• Grote hersenen:
(1) Voorhoofds- of frontaalkwab
(2) Achterhoofds- of occipitaalkwab
(3) Slaap- of temporaalkwab
(4) Parietaalkwab
➔ Zijn in elk van de twee hersenhelften aanwezig
• Kleine hersenen (cerebellum)
➔ Onder de occipitaal- of temporaalkwab
• Achterste deel van de frontaalkwab → MOTORISCHE FUNCTIES
• Eerste deel van de parietaalkwab → SENSORISCHE ZONE
Beroemde patienten in de kijker p 9
Phineas gage
• 19 E
• Ijzeren staaf doorheen schedel en oogkas
• Geen gevolgen in spreken, redeneren of herinneren
• Gedroeg zich op andere manier: impulsiever, prikkelbaarder, ruwer
➔ Vermogen om zich te beheersen en gedrag aan te passen= aangetast
• Voorhoofdskwab= reguleren van menselijk gedrag
• Beschadiging aan de frontaalkwab van de hersenen → gedragsverandering in karakter en
ingesteldheid, zonder dat cognitieve functies werden aangetast = frontaalsyndroom
Henry Molaison
• 20 E
• Leefde voortdurend in heden, leed aan epileptische aanvallen → deel van hersenen aan
temporaalkwab werd verwijdert (onderaan hersenen) → niet meer in staat zaken te
onthouden → herinnerde zich zaken uit kindertijd, maar recent gebeurde activiteiten
werden niet meer opgeslagen in het langetermijngeheugen
• HIPPOCAMPUS: geheugenprocessen
• Diverse aspecten van het geheugen konden worden onderscheiden waarvoor verschillende
hersenstructuren verantwoordelijk zijn.
Anna O/ Bertha Pappenheim (patient)
• Gedeeltelijke verlammingsverschijnselen, hoofdpijnen, duizeligheid, hallucinaties of
ingebeelde waarnemingen
• Laten praten over ervaringen → symptomen verbeterden (‘wekelijkse praatkuur’)
• Haar arts= Joseph Breuer
Sigmund Freud
• Geinteresseerd id behandeling van Joseph Breuer op Anna O → studien uber hysterie →
begrijpen van lichamelijke symptomen waarvoor geen lichamelijke/fysiologische oorzaak
voor kon gevonden worden
, • Conversie: onverwerkte trauma’s en geestelijke conflicten zochten een uitweg via
lichamelijke ziektesymptomen zonder dat de patient zich daar zelf van bewust was.
• Hersenstructuren die betrokken zijn bij het controleren van gedachten en het onderdrukken
van ongewenst gedrag (oa frontaalkwab) en bij het geheugenmechanisme (hippocampus)
vertonen bij het oproepen van nare herinneringen tekens van andere activiteit bij mensen
die door psychoseksuele trauma’s een conversieneurose hebben ontwikkeld in vgl met
gelijkaardige personen die van een neurose gevrijwaard zijn gebleven.
Neurowetenschappers
• Nauwe wederkerige relatie tssn het centraal zenuwstelsel en het gedrag dat we vertonen
• Mentale activiteiten/lichamelijke aandoeningen → k impact hbn op mentaal functioneren
• 2 methodes: ideografische methode (1) // nomothetische of veralgemenende methode(2)
(1) Gevalstudie/ case study → begrijpen van menselijk gedrag via grondig bestuderen van
interessante gevallen
(2) Grotere groepen bestuderen in experimentele situaties waarbij men 1 of meerdere
invloedvariabelen kan controleren
statistiek
• Kanskapitalisatie: je doet veel mini-onderzoekjes, of je deelt groepen kunstmatig op in
subgroepjes, of je werkt met zoveel variabelen dat er wel iets opvallend significant zal
tussenzitten, en je rapporteert dan alleen dat wat je als significant hebt gevonden.
• nodig om mens te beoordelen zoals die zich in natuurlijke context gedraagt.
• Gemiddelden → gedrag in algemeen
Individuele gevallen → mogelijkheden van menselijk gedrag
• Bestudering van het afwijkende gedrag doet ons het normale gedrag beter begrijpen
Jill price
• Overmatig functioneren van een deel van het episodisch geheugen → veel details over haar
eigen leven herinneren= hyperthymesie of overmatig autobiografisch geheugen
• Alternatieve verklaringen: ze lijdt aan dwangneurose (onweerstaanbare neiging om
voortdurend bepaalde zaken te doen = dwanghandelingen)
/ obsessive compulsive disorder (onweerstaanbare neiging om aan bepaalde zaken te
denken (obsessies).
, =vergelijkbaar met Jim Peek
Jim Peek
• Alles in geheugen opslaan
• Savant= een persoon die eigenlijk intellectueel op een laag niveau functioneert of lijdt aan
een mentale of ontwikkelingsstoornis (in het geval van Jim was dit vermoedelijk een
genetische ontwikkelingsstoornis verwant aan autisme) maar die uitblinkt op een geisoleerde
begaafdheid of vermogen van de hersenen, zoals geheugen, muzikaliteit of rekenen.
• leed aan autismespectrumstoornissen= Zich systematisch en zelf obsessioneel toeleggen op
datgene waarin men goed is.
(autistische personen zijn meer gericht op detailwaarneming en hebben een overgevoelige
directe zintuigelijke waarneming.)
• afwezigheid van het corpus callosum: staat in voor dwarsverbindingen tussen de twee
hersenhelften → deze afwezigheid zorgde dat de hersenen eigenaardige verbindingen
aanlegden binnen de hersenhelft en dus ook binnen de regio die instaat voor het geheugen.
Hersenen
• corpus callosum= centrale structuur die beide hersenhelften verbindt.
• Grote hersenen:
(1) Voorhoofds- of frontaalkwab
(2) Achterhoofds- of occipitaalkwab
(3) Slaap- of temporaalkwab
(4) Parietaalkwab
➔ Zijn in elk van de twee hersenhelften aanwezig
• Kleine hersenen (cerebellum)
➔ Onder de occipitaal- of temporaalkwab
• Achterste deel van de frontaalkwab → MOTORISCHE FUNCTIES
• Eerste deel van de parietaalkwab → SENSORISCHE ZONE
