College aantekeningen Nier 2 (2005GENGE1)

NIER 2

INLEIDING
EX: Enkel vragen over ppt en HS elektrolytenstoornissen in HB!

DE NIERFUNCTIE WORDT BEPAALD DOOR HET METEN
VAN GFR




 GFR wordt gebruikt voor
1. Meten van de nierfunctie
2. Opvolgen van renale ziekte
3. Aanpassen van GM-dosis




METEN VAN GFR
Exogene stoffen toedienen = gouden standaard voor bepaling van GFR
 Vaak creatinine, cystatine C geeft betere inschatting maar is veel duurder

CREATININE

 = Afbraakproduct van spieren
 Constante productie afhankelijk van spiermassa (20 mg/kg/dag)
 Vrij gefilterd
 Tubulaire secretie van 10-20%  overschatting van GFR met 10-20%
 Serum creatinine
- Mannen: 0,7-1,2 mg/dl
1

, - Vrouwen 0,5 -1,0 mg/dl

CREATININEKLARING EN SERUM CREATININE

Urine verzamelen adhv 24u urinecollectie: omslachtig en patiënten maken fouten 
opvolging via serum creatinine
 Bovenste deel van formule = dagelijkse creatinine uitscheiding  is een constante!
 creatinineklaring is omgekeerd evenredig aan serum creatinine!  ipv te meten,
berekenen adhv serum creatinine!

Spreiding van creatinine en GFR  verschillende GFR voor zelfde serum
creatinine  serum creatinine hangt af van 2 factoren:
1. GFR
2. Spiermassa
Bij grote spiermassa: hoger creatinine voor zelfde GFR

NORMAAL CREATININE ≠ NORMALE CREATININEKLARING

Altijd afvragen of patiënt gemiddelde is voor gewicht en spiermassa om creatinineklaring als
maat voor GFR te gebruiken
Serumcreatinine naar eGFR
 Belangrijke parameters voor schatting renale creatinine uitscheiding
Leeftijd, geslacht, ras
 Cockroft-Gault
NK
 CKD EPI: geeft geschatte eGFR in ml/min/1,73m2  op basis van leeftijd, geslacht en
serum creatinine!
 Normaal = 100-120 ml/min/1,73m2

CATEGORIEËN WAAR DE GESCHATTE GFR EN DE
GEMETEN GFR MEEST VERSCHILLEN
1. Extremen van leeftijd en grootte
2. Ernstige obesitas of malnutritie
3. Skeletale spierziekte
4. Paraplegie of quadriplegie
5. Amputatie
6. Vegetarisch dieet
Eten geen proteïnen (precursor voor creatinine)
7. Gerookt vlees eten
Niet enzymatische omzetting van creatine naar creatinine

BESLUIT OMTRENT EGFR

 eGFR geeft een goede schatting vd nierfunctie op bevolkingsniveau
 Slechte predictor van nierfunctie op individueel niveau
 Beter dan serum creatinine alleen



2

,METEN VAN GFR
 Exogene stoffen
 Creatinineklaring (24u urinecollectie)
Nuttig bij de eerste evaluatie om te vergelijken met eGFR en altijd bij ongewone
morfologie als validatie van eGFR
 eGFR op basis van serum creatinine
Enkel aanvaardbaar bij normaal morfotype! Anders creatinineklaring gecorreleerd
aan lichaamsoppervlakte
 Serum creatinine
Gebruik in de dagdagelijkse praktijk  controle bij gekende GFR

CHRONISCHE NIERZIEKTEN IN DAGELIJKSE PRAKTIJK
Bij nierziekten daalt eGFR
 In totaal 10% vd bevolking met abnormaal lage GFR



Gradaties nierinsufficiëntie:
 G3 en G4
GFR < 60 = chronische nierinsufficiëntie
- Filtratie is niet hoog genoeg om afvalstoffen te klaren
- Chronisch: duurt ten minste 3m
 G5
GFR < 15 = nierfalen
- Verschillende complicaties
Anemie, arteriële hypertensie, elektrolytenstoornissen, …




GEVOLGEN VAN CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE

Risico op overlijden en CV-event verhoogt
 Hoger bij ernstiger nierfalen




3

, PROTEÏNURIE EN HEMATURIE
PROTEÏNURIE
 Fysiologisch = < 0,15 g/24u
 180 L ultrafiltraat x 70 g/L (proteïnen in plasma) = 12600 g/dag  nooit zo veel
proteïne excretie  barrière voor proteïnen
 Bevat vnl albumine en uromoduline
 Meten door verhouding: g proteïne / g creatinine
Normaal < 0,2

FILTRATIEBARRIÈRE

1. Glomerulaire basaal membraan is negatief geladen
 Repulsie
2. Slit diafragma
- = Gaten tussen podocyten  houden eiwitten tegen
- Kan betrokken zijn bij glomerulaire ziekte (nefrotisch syndroom)  verlies van
eiwit


VERSCHILLENDE VORMEN

1. Glomerulaire proteïnurie
Vooral albumine te zien in elektroforese
2. Tubulaire proteïnurie
Chronische interstitiële nefritis: weinig albumine (glomeruli zijn intact), veel
proteïnen die niet worden gereabsorbeerd door proximale tubulus (alfa1-µglobuline,
b2-µglobuline)
3. Overflow proteïnurie
Teveel aan proteïnen in het bloed (bijv. multipel myelomen)  veel light chain
globulines op elektroforese
 CAVE: dipsticks herkennen geen lichteketen globulines  vals negatief

VAN PROTEÏNURIE TOT ALBUMINURIE

Rangschikking beste meetmethode:
1. Urine albumine/creatinine ratio (ACR)
2. Urine proteïne/creatinine ratio (PCR)
3. Strip analyse voor totaal proteïne

Waarom deze volgorde?
 Proteïne vaststellingen zijn gestandaardiseerd en vnl sensitief voor albumine
 Slechte precisie bij lage concentratie
 Dipsticks zijn ongevoelig
Kunnen maar proteïnen detecteren > 300 mg/L

CATEGORIEËN ALBUMINURIE IN CKD


4