Samenvatting probleem 3
LD 1: Welke theorieën, visies en behandelmodellen zijn er voor het behandelen van
gedragsproblemen? (Overeenkomsten, verschillen, kritiek)
Biopsychosociaal model
Transactioneel ontwikkelingsmodel (Sameroff)
- Verenigd het biomedische model, het belang van psychosociale factoren en het
ontwikkelingsaspect
- Multifinaliteit: eenzelfde risicofactor kan tot diverse uitkomsten leiden
- Equifinaliteit: meerdere verschillende risicofactoren kunnen tot eenzelfde uitkomst
leiden
- Overvloed aan risicofactoren en tekort aan beschermende factoren
multipathologie
- Een mens zal nooit worden gemaakt of gekraakt door enkelvoudige factoren
Leertheorie (Pavlov, Watson, Skinner, Bandura)
- Ongewenst gedrag kan worden aan- of afgeleerd
- Conditionering door belonen en straffen (Pavlov)
- Menselijk gedrag is gevolg van leerproces van bekrachtiging (Watson, Skinner)
o Grondleggers behaviorisme
o Beperkten zich tot observeerbaar gedrag later ook denken en
gevoelens
- Gedrags- en emotionele symptomen gevolg van bekrachtigende factoren in de
omgeving
- Bandura legde nadruk op leren door nadoen en observeren (modeling)
- Verstoorde of vervormde cognities oorsprong van afwijkend gedrag
- Belangrijkste oorzaken gedragsproblemen: het leren van onaangepaste reacties
of het niet leren van adaptieve reacties in de eerste plaats
- Behandelmethode: gedragstherapie of modificatie.
o Bijv. Systematische desensibilisatie-aversietherapie
- Geen onderscheid tussen symptomen en de gedragsstoornis
- Kritiek:
o Ontstaan uit de experimentele leerpsychologie die via dierexperimenten
aantoonde hoe gewenst en ongewenst gedrag kan worden aan/afgeleerd
o Alleen symptomen worden bestreden, niet de oorzaak achterhaald
o Volledig omgevingsgericht
Humanistische visie (Rogers, Maslow)
- Nadruk op uniciteit en gelijkwaardigheid van elk persoon
- Aangeboren neiging tot zelfrealisatie
o Elk individu beleeft eigen realiteit vanuit inwendig referentiekader en kan
zich slechts goed voelen wanneer hij/zij zich onvoorwaardelijk
gewaardeerd voelt
- Kind gaat problemen vertonen wanneer ouders eigen verwachtingen in het kind
projecteren
, - Ouders leggen voorwaarden op die niet stroken met de eigen aard van het kind
afwijkend gedrag
- Vrije keuze en inherente goedheid van elk persoon
- Subjectiviteit basis van deze theorie
- Zelfverwerkelijking & zelfconcept
- Belangrijkste oorzaken afwijkend gedrag: onvermogen om zijn ware aard te
accepteren en uit te drukken, om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen
daden en om authentieke keuzes te maken.
o Angst komt voort uit het ontkennen van een deel van het zelf
- Ontstaan probleemgedrag:
o Falende omgeving die het kind onvoldoende in de gelegenheid stelt zijn
positieve eigenschappen te ontwikkelen
o De mens vervreemdt van zijn oorspronkelijke zelfconcept
- Behandelmethode: cliëntgerichte therapie; inzichten komen van de cliënt,
aangezien de huidige ervaringen met de therapeut worden verkend
o Rogeriaanse therapie
Kind wordt aanvaard zoals het is met al zijn problemen
Herkennen wat er in het kind omgaat is essentieel
Gevoelens van kind moeten geaccepteerd worden
o Counseling
o Groepstherapie
o Gestalttherapie
- Kritiek: moeilijk objectief wetenschappelijk te toetsen, te veel gericht op
omgeving
Systeemtheorie
- Systeemdenken
- Gezinnen worden gezien als zelfregulerende systemen
o Wanneer systeem uit balans raakt zoekt het nieuw evenwicht
o Symptomen van een persoon kunnen tijdelijk oplossing zijn voor
disregulaties elders in systeem
o Als kind problemen vertoond heeft dat betrekking op het gezin als geheel
- Geïsoleerde focus op het kind of de jeugdige doet onrecht aan de
geïdentificeerde patiënt
o Wordt beïnvloed door pathogene communicatie- en
gezinsrelatiepatronen
Psychoanalytische theorie/ psychodynamische model (Freud)
- Mensen worden in hun voelen en handelen deels gedreven door onbewuste
driften en impulsen
- Rekening houden met de globale invloed van de context waarin een kind
opgroeit en de psychische denkprocessen die het opbouwt om zijn
belevingswereld te ordenen en emoties bij te sturen
- Meeste conflictsituaties ontstaan in relatie tot de directe opvoedingsfiguren
- Probleem ontstaat bij te lang gebruik van verdedigingsmechanismen
- Het opsporen van vroegere trauma’s als belangrijk uitgangspunt bij de
behandeling
LD 1: Welke theorieën, visies en behandelmodellen zijn er voor het behandelen van
gedragsproblemen? (Overeenkomsten, verschillen, kritiek)
Biopsychosociaal model
Transactioneel ontwikkelingsmodel (Sameroff)
- Verenigd het biomedische model, het belang van psychosociale factoren en het
ontwikkelingsaspect
- Multifinaliteit: eenzelfde risicofactor kan tot diverse uitkomsten leiden
- Equifinaliteit: meerdere verschillende risicofactoren kunnen tot eenzelfde uitkomst
leiden
- Overvloed aan risicofactoren en tekort aan beschermende factoren
multipathologie
- Een mens zal nooit worden gemaakt of gekraakt door enkelvoudige factoren
Leertheorie (Pavlov, Watson, Skinner, Bandura)
- Ongewenst gedrag kan worden aan- of afgeleerd
- Conditionering door belonen en straffen (Pavlov)
- Menselijk gedrag is gevolg van leerproces van bekrachtiging (Watson, Skinner)
o Grondleggers behaviorisme
o Beperkten zich tot observeerbaar gedrag later ook denken en
gevoelens
- Gedrags- en emotionele symptomen gevolg van bekrachtigende factoren in de
omgeving
- Bandura legde nadruk op leren door nadoen en observeren (modeling)
- Verstoorde of vervormde cognities oorsprong van afwijkend gedrag
- Belangrijkste oorzaken gedragsproblemen: het leren van onaangepaste reacties
of het niet leren van adaptieve reacties in de eerste plaats
- Behandelmethode: gedragstherapie of modificatie.
o Bijv. Systematische desensibilisatie-aversietherapie
- Geen onderscheid tussen symptomen en de gedragsstoornis
- Kritiek:
o Ontstaan uit de experimentele leerpsychologie die via dierexperimenten
aantoonde hoe gewenst en ongewenst gedrag kan worden aan/afgeleerd
o Alleen symptomen worden bestreden, niet de oorzaak achterhaald
o Volledig omgevingsgericht
Humanistische visie (Rogers, Maslow)
- Nadruk op uniciteit en gelijkwaardigheid van elk persoon
- Aangeboren neiging tot zelfrealisatie
o Elk individu beleeft eigen realiteit vanuit inwendig referentiekader en kan
zich slechts goed voelen wanneer hij/zij zich onvoorwaardelijk
gewaardeerd voelt
- Kind gaat problemen vertonen wanneer ouders eigen verwachtingen in het kind
projecteren
, - Ouders leggen voorwaarden op die niet stroken met de eigen aard van het kind
afwijkend gedrag
- Vrije keuze en inherente goedheid van elk persoon
- Subjectiviteit basis van deze theorie
- Zelfverwerkelijking & zelfconcept
- Belangrijkste oorzaken afwijkend gedrag: onvermogen om zijn ware aard te
accepteren en uit te drukken, om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen
daden en om authentieke keuzes te maken.
o Angst komt voort uit het ontkennen van een deel van het zelf
- Ontstaan probleemgedrag:
o Falende omgeving die het kind onvoldoende in de gelegenheid stelt zijn
positieve eigenschappen te ontwikkelen
o De mens vervreemdt van zijn oorspronkelijke zelfconcept
- Behandelmethode: cliëntgerichte therapie; inzichten komen van de cliënt,
aangezien de huidige ervaringen met de therapeut worden verkend
o Rogeriaanse therapie
Kind wordt aanvaard zoals het is met al zijn problemen
Herkennen wat er in het kind omgaat is essentieel
Gevoelens van kind moeten geaccepteerd worden
o Counseling
o Groepstherapie
o Gestalttherapie
- Kritiek: moeilijk objectief wetenschappelijk te toetsen, te veel gericht op
omgeving
Systeemtheorie
- Systeemdenken
- Gezinnen worden gezien als zelfregulerende systemen
o Wanneer systeem uit balans raakt zoekt het nieuw evenwicht
o Symptomen van een persoon kunnen tijdelijk oplossing zijn voor
disregulaties elders in systeem
o Als kind problemen vertoond heeft dat betrekking op het gezin als geheel
- Geïsoleerde focus op het kind of de jeugdige doet onrecht aan de
geïdentificeerde patiënt
o Wordt beïnvloed door pathogene communicatie- en
gezinsrelatiepatronen
Psychoanalytische theorie/ psychodynamische model (Freud)
- Mensen worden in hun voelen en handelen deels gedreven door onbewuste
driften en impulsen
- Rekening houden met de globale invloed van de context waarin een kind
opgroeit en de psychische denkprocessen die het opbouwt om zijn
belevingswereld te ordenen en emoties bij te sturen
- Meeste conflictsituaties ontstaan in relatie tot de directe opvoedingsfiguren
- Probleem ontstaat bij te lang gebruik van verdedigingsmechanismen
- Het opsporen van vroegere trauma’s als belangrijk uitgangspunt bij de
behandeling
