VTV week 5 Uitscheiding
Leerdoelen
1. De student ondersteunt in een gesimuleerde situatie een zorgvrager volgens de
richtlijnen bij zijn/haar uitscheiding.
2. De student signaleert en interpreteert afwijkingen, en voert hierop de juiste acties uit
bij observaties van urine en feces.
3. De student licht toe met welke principes er rekening gehouden wordt bij het geven
van een po en urinaal op bed.
4. De student benoemt verschillende redenen voor het onderzoeken van urine en feces
en geeft hier voorbeelden van.
5. De student licht toe welke belangrijke aandachtspunten er zijn bij het aanleggen van
een katheter (condoomkatheter).
6. De student beschrijft wat laxantia doet bij obstipatie en legt uit hoe dit uitgevoerd
wordt.
7. De student beschrijft wat manueel feces verwijderen inhoudt en wat de
bijbehorende werkwijze is.
8. De student beschrijft op welke wijze de ‘Bristol Scale’ ondersteunend kan zijn bij de
observatie van feces.
9. De student benoemt de verschillende vormen en oorzaken van urine-incontinentie.
10. De studente legt uit welke werkwijze je volgt en wat de observatiepunten zijn bij
braken en het opgeven van sputum.
Uitscheiding het afvoeren van afvalstoffen. Het lichaam verliest vocht en afvalstoffen via
het maag- darmkanaal (ontlasting, diarree en braken), via de nieren en urinewegen (urine),
transpiratievocht via de huid en eventueel sputum via de luchtwegen.
In een gesimuleerde situatie een zorgvrager volgens de richtlijnen ondersteunen bij
zijn/haar uitscheiding;
Als de patiënt incontinent is, moet je rekening houden met hygiëne: goede huidverzorging,
zonder geurtjes en passend incontinentiemateriaal. Als je in contact komt met
uitscheidingsproducten draag je een plastic overschot en niet-steriele handschoenen. (pas
ook altijd handhygiëne toe)
Bij mensen die langdurig incontinent zijn (mictie is verstoord/afwezig), kan een
verblijfskatheter/suprapubische katheter worden aangebracht. Mannen met een lichte
incontinentie kunnen gebruikmaken van een externe- of condoomkatheter.
De student signaleert en interpreteert afwijkingen, en voert hierop de juiste acties uit bij
observaties van urine en feces.
Observatiepunten urine:
Normaal Abnormaal
Hoeveelheid: hangt samen met de hoeveelheid Hoeveelheid: veel plassen komt voor bij diabetes
vocht (drinken/per os, per sonde) die iemand
binnenkrijgt. De hoeveelheid urine kun je het best
meten door 24-uursurine op te vangen en te meten.
Frequentie: normaal is 5 tot 7 keer per dag Frequentie: vaak plassen komt voor bij een
blaasontsteking en gebruik van plaspillen. Mannen met
een vergrote prostaat plassen eveneens vaker.
, Minder plassen komt voor bij nierfunctiestoornissen,
hartfalen en bij verlies aan vocht, zoals transpiraties en
braken
Samenstelling: normale urine is helder, met Samenstelling: bacteriën, pus, suiker of eiwitten maken
afvalstoffen de urine troebel, vaak met vlokjes erin. Het
beddengoed kan ook vies ruiken en vlekken hebben.
Kleur: normale urine is lichtgeel, al is de exacte kleur Kleur: bepaalde medicijnen of voedingstoffen geven de
afhankelijk van de concentratie van opgeloste urine een andere kleur
stoffen. Veel drinken geeft een lichte kleur, weinig
drinken (of vochtverlies) geeft geconcentreerde en
dus donkerder urine
Geur: normaal heeft urine een lichte ammoniakgeur Geur: observeer hoe de urine ruikt; scherp,
onaangenaam of zoetig (bij een cliënt met diabetes).
Urine van een diabeet kan zoetig (naar suiker) ruiken
Wijze van plassen: plassen hoort pijnloos te zijn en Wijze van plassen: een drukkend pijnlijk gevoel in buik
gemakkelijk in een doorlopende straal te gebeuren of onderrug kan wijzen op cystitis (blaasontsteking).
Een vergrote prostaat zorgt ervoor dat mannen met
een moeizame straal plassen (druppelsgewijs en
langzaam)
Observatiepunten van ontlasting
Normaal Abnormaal
Hoeveelheid: de hoeveelheid ontlasting hangt
samen met de hoeveelheid voedsel die iemand
binnenkrijgt. Normaal voor een volwassene is 100
tot 200 gram per dag.
Frequentie: wisselend, voor een keer per dag tot een Frequentie: bij voldoende vezels, vocht en
keer per 3-4 dagen, afhankelijk van de leefwijze lichaamsbeweging en reageren op aandrang, zijn
laxantia vaak niet nodig
Samenstelling (dichtheid): normaal is gebonden Samenstelling (dichtheid): dunne (bij diarree) of zeer
harde ontlasting (bij obstipatie) is abnormaal.
Abnormaal is ook de aanwezigheid van parasieten
(lintwormen en aarsmaden) of per ongeluk ingeslikte
voorwerpen, zoals kleine kraaltjes
Kleur: de normale kleur van ontlasting is afhankelijk Kleur: zwarte ontlasting, stopverfkleurig ontlasting en
van de voeding, bijvoorbeeld kastanjebruin (bij bloed bij de ontlasting is abnormaal
vleesvoeding), bruingeel (bij plantaardig voedsel) en
goudgeel (moedermelk)
Geur: de geur van ontlasting is onaangenaam:
rottend, soms zurig. Dit hangt af van de voeding. een
baby heeft groengele zurige ontlasting, maar zodra
hij vast voedsel krijgt wordt de geur rottend.
Vorm: normaal worstvormig, zoals de vorm van de Vorm: lintvormig en brijige ontlasting is abnormaal
dikke darm (bij volwassenen)
Als er problemen zijn met het produceren van ontlasting en de cliënt dagen achter elkaar
geen ontlasting heeft, dan spreek je van obstipatie. Ze ervaren dan pijn en ook kunnen zij
Leerdoelen
1. De student ondersteunt in een gesimuleerde situatie een zorgvrager volgens de
richtlijnen bij zijn/haar uitscheiding.
2. De student signaleert en interpreteert afwijkingen, en voert hierop de juiste acties uit
bij observaties van urine en feces.
3. De student licht toe met welke principes er rekening gehouden wordt bij het geven
van een po en urinaal op bed.
4. De student benoemt verschillende redenen voor het onderzoeken van urine en feces
en geeft hier voorbeelden van.
5. De student licht toe welke belangrijke aandachtspunten er zijn bij het aanleggen van
een katheter (condoomkatheter).
6. De student beschrijft wat laxantia doet bij obstipatie en legt uit hoe dit uitgevoerd
wordt.
7. De student beschrijft wat manueel feces verwijderen inhoudt en wat de
bijbehorende werkwijze is.
8. De student beschrijft op welke wijze de ‘Bristol Scale’ ondersteunend kan zijn bij de
observatie van feces.
9. De student benoemt de verschillende vormen en oorzaken van urine-incontinentie.
10. De studente legt uit welke werkwijze je volgt en wat de observatiepunten zijn bij
braken en het opgeven van sputum.
Uitscheiding het afvoeren van afvalstoffen. Het lichaam verliest vocht en afvalstoffen via
het maag- darmkanaal (ontlasting, diarree en braken), via de nieren en urinewegen (urine),
transpiratievocht via de huid en eventueel sputum via de luchtwegen.
In een gesimuleerde situatie een zorgvrager volgens de richtlijnen ondersteunen bij
zijn/haar uitscheiding;
Als de patiënt incontinent is, moet je rekening houden met hygiëne: goede huidverzorging,
zonder geurtjes en passend incontinentiemateriaal. Als je in contact komt met
uitscheidingsproducten draag je een plastic overschot en niet-steriele handschoenen. (pas
ook altijd handhygiëne toe)
Bij mensen die langdurig incontinent zijn (mictie is verstoord/afwezig), kan een
verblijfskatheter/suprapubische katheter worden aangebracht. Mannen met een lichte
incontinentie kunnen gebruikmaken van een externe- of condoomkatheter.
De student signaleert en interpreteert afwijkingen, en voert hierop de juiste acties uit bij
observaties van urine en feces.
Observatiepunten urine:
Normaal Abnormaal
Hoeveelheid: hangt samen met de hoeveelheid Hoeveelheid: veel plassen komt voor bij diabetes
vocht (drinken/per os, per sonde) die iemand
binnenkrijgt. De hoeveelheid urine kun je het best
meten door 24-uursurine op te vangen en te meten.
Frequentie: normaal is 5 tot 7 keer per dag Frequentie: vaak plassen komt voor bij een
blaasontsteking en gebruik van plaspillen. Mannen met
een vergrote prostaat plassen eveneens vaker.
, Minder plassen komt voor bij nierfunctiestoornissen,
hartfalen en bij verlies aan vocht, zoals transpiraties en
braken
Samenstelling: normale urine is helder, met Samenstelling: bacteriën, pus, suiker of eiwitten maken
afvalstoffen de urine troebel, vaak met vlokjes erin. Het
beddengoed kan ook vies ruiken en vlekken hebben.
Kleur: normale urine is lichtgeel, al is de exacte kleur Kleur: bepaalde medicijnen of voedingstoffen geven de
afhankelijk van de concentratie van opgeloste urine een andere kleur
stoffen. Veel drinken geeft een lichte kleur, weinig
drinken (of vochtverlies) geeft geconcentreerde en
dus donkerder urine
Geur: normaal heeft urine een lichte ammoniakgeur Geur: observeer hoe de urine ruikt; scherp,
onaangenaam of zoetig (bij een cliënt met diabetes).
Urine van een diabeet kan zoetig (naar suiker) ruiken
Wijze van plassen: plassen hoort pijnloos te zijn en Wijze van plassen: een drukkend pijnlijk gevoel in buik
gemakkelijk in een doorlopende straal te gebeuren of onderrug kan wijzen op cystitis (blaasontsteking).
Een vergrote prostaat zorgt ervoor dat mannen met
een moeizame straal plassen (druppelsgewijs en
langzaam)
Observatiepunten van ontlasting
Normaal Abnormaal
Hoeveelheid: de hoeveelheid ontlasting hangt
samen met de hoeveelheid voedsel die iemand
binnenkrijgt. Normaal voor een volwassene is 100
tot 200 gram per dag.
Frequentie: wisselend, voor een keer per dag tot een Frequentie: bij voldoende vezels, vocht en
keer per 3-4 dagen, afhankelijk van de leefwijze lichaamsbeweging en reageren op aandrang, zijn
laxantia vaak niet nodig
Samenstelling (dichtheid): normaal is gebonden Samenstelling (dichtheid): dunne (bij diarree) of zeer
harde ontlasting (bij obstipatie) is abnormaal.
Abnormaal is ook de aanwezigheid van parasieten
(lintwormen en aarsmaden) of per ongeluk ingeslikte
voorwerpen, zoals kleine kraaltjes
Kleur: de normale kleur van ontlasting is afhankelijk Kleur: zwarte ontlasting, stopverfkleurig ontlasting en
van de voeding, bijvoorbeeld kastanjebruin (bij bloed bij de ontlasting is abnormaal
vleesvoeding), bruingeel (bij plantaardig voedsel) en
goudgeel (moedermelk)
Geur: de geur van ontlasting is onaangenaam:
rottend, soms zurig. Dit hangt af van de voeding. een
baby heeft groengele zurige ontlasting, maar zodra
hij vast voedsel krijgt wordt de geur rottend.
Vorm: normaal worstvormig, zoals de vorm van de Vorm: lintvormig en brijige ontlasting is abnormaal
dikke darm (bij volwassenen)
Als er problemen zijn met het produceren van ontlasting en de cliënt dagen achter elkaar
geen ontlasting heeft, dan spreek je van obstipatie. Ze ervaren dan pijn en ook kunnen zij
