SAMENVATTING ONDERNEMINGSRECHT
College 1 – Introductie ondernemingsrecht
3 hoofdthema’s:
a. Intern: structuur, juridische organisatie, organen, onderlinge bevoegdheden
b. Extern: wie mogen voor onderneming transacties sluiten, rechtsverhoudingen met derden
(bevoegdheid tot vertegenwoordiging)
c. Hoe zijn de verantwoordelijkheid & aansprakelijkheid van de onderneming en belangrijke
functionarissen voor de gang van zaken in de onderneming uitgewerkt?
Onderneming: organisatorisch verband, gericht op duurzame deelneming aan het economische verkeer.
Onderscheid tussen: eenmanszaak, personenvennootschap (Maatschap, vof, CV) en rechtspersonen.
Maatschap:
• Beroep
• Maten zijn bevoegd voor zover ze een volmacht hebben
• Ieder voor gelijke delen
Vof:
• Bedrijf
• Iedere vennoot is bevoegd, tenzij uitgesloten
• Ieder hoofdelijk aansprakelijk
Bij een commanditaire vennootschap (cv) is er sprake van een openbare maatschap (bedrijf), met beherende
en stille vennoten.
Rechtssubject = drager van rechten en plichten = persoon.
Personenvennootschap:
• Maten/ vennoten wel persoonlijk aansprakelijk
• Geen verplichting tot opmaken, vaststellen en openbaar maken jaarrekening
• Maten/ vennoten kunnen personenvennootschap opzeggen
• Slechts een orgaan: maten/ vennoten besturen ook
Rechtspersoon:
• Aandeelhouders in beginsel niet aansprakelijk voor schulden vennootschap
• Verplichting tot opmaken, vaststellen en openbaar maken jaarrekening
• Aandeelhouder kan kapitaalvennootschap niet opzeggen
• Minimaal 2 organen: bestuur en AV
OR voor NV/ BV verplicht bij gelijk aan of meer dan 50 werknemers.
Structuurvennootschap: andere verplichtingen dan normale vennootschap.
➢ Geplaatst kapitaal + reserves > € 16 miljoen;
➢ > 100 werknemers bij BV/NV – afhankelijke maatschappij;
➢ OR krachtens wettelijke verplichting bij BV/NV – afhankelijke maatschappij.
Aan de ondernemingsraden komen belangrijke inspraakrechten toe, zie WOR.
,College 2 – Oprichting van een onderneming
Oprichting NV/BV: notariële akte
➢ Namen van de oprichters
➢ Oprichtingshandeling
➢ Statuten bevatten in ieder geval: naam – zetel – doel vennootschap, kapitaal/ nominale waarde
aandelen, belet of ontstentenisregeling bestuurders
Bestuurders hoofdelijk aansprakelijk naast BV/NV voor rechtshandelingen in tijdvak vóór eerste inschrijving in
handelsregister. NV ook indien niet voldaan aan kapitaalseisen, a) gestort kapitaal < minimumkapitaal en/of b)
min. ¼ geplaatst = gestort.
Informele vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid wordt opgericht door vormvrije, meerzijdige
rechtshandeling – geen notariële akte vereist. Kan geen registergoederen verkrijgen en kan geen erfgenaam
zijn, daarnaast bijzondere bestuurdersaansprakelijkheid. Een informele vereniging is wel een rechtspersoon,
zonder notariële akte.
Formele vereniging met volledige rechtsbevoegdheid wordt bij notariële akte opgericht.
Coöperatie: oprichting bij notariële akte. Statuten bevatten: naam, zetel, doel.
Statuten moeten ook bepalingen bevatten over de verplichtingen die de leden tegenover de coöperatie
hebben, over de wijze van bijeenroeping van de algemene vergadering en over de wijze van benoeming en
ontslag van de bestuurders. Inschrijving handelsregister.
Stichting: oprichting bij notariële akte of uiterste wilsbeschikking (testament).
Statuten bevatten: naam stichting, doel, wijze van benoeming en ontslag bestuurders, de wijze waarop na
vereffening bij ontbinding. Inschrijving handelsregister.
Wanneer niet is voldoen aan de vereiste notariële akte, bestaat de rechtspersoon niet. Bestuurder is dan
hoofdelijk aansprakelijk.
Bij oprichtingsgebrek, bestaat de vennootschap wel, maar is ontbinding op verzoek van belanghebbende/ OM
mogelijk. Oprichtingsgebrek:
➢ Geen deelname in kapitaal
➢ Statuten niet in overeenstemming met de wet
➢ Bankverklaring ontbreekt (NV)
➢ Niet voldaan aan minimumkapitaalvereiste (NV)
Oprichting maatschap, vof en CV is vormvrij. Bewijsvereiste bij vof en CV.
P45 boek – dierenartsenmaatschap
Arrest café ‘t brouwertje
College 3 – Het vermogen van een onderneming
Aan een aandeelhouder kunnen tegen zijn wil geen extra verplichtingen worden opgelegd boven de storting tot
het nominale bedrag van het aandeel.
Kapitaalbegrippen:
➢ Maatschappelijk kapitaal is het kapitaal van de vennootschap, maximaal, conform statuten
➢ Geplaats kapitaal is verkocht, daadwerkelijk uitgegeven kapitaal
➢ Gestort kapitaal is betaald door de aandeelhouders
➢ Opgevraagd kapitaal is het geplaatste kapitaal wat nog niet gestort is
➢ Aandelen die nog niet zijn geplaatst zijn in portefeuille
BV: geen vereisten
, NV:
- Maatschappelijk minimaal € 45.000
- Geplaatst minimaal een vijfde van maatschappelijk, doch minimaal € 45.000
- Gestort minimaal een vierde van geplaatst, doch minimaal € 45.000
Bij maatschappelijk kapitaal € 10.000.000, geplaatst € 2.000.000, gestort € 500.000.
Bij maatschappelijk kapitaal € 500.000, geplaatst € 100.000, gestort € 45.000.
Bij maatschappelijk kapitaal € 200.000, geplaatst € 45.000, gestort € 45.000.
Kapitaal is geen schuld, er bestaat geen vorderingsrecht tot terugbetaling.
Gebonden eigen vermogen:
- BV: wettelijke en statutaire reserves
- NV: geplaatst/ gestort/ opgevraagd kapitaal + wettelijke & statutaire reserves
Bijzondere regels kapitaalbescherming: a) bijeenbrengen kapitaal en b) bijeenhouden kapitaal (regels BV en NV
verschillen hierin).
NV:
Voor (bij) oprichting: bankverklaring
Na: koersverklaring bij storting in vreemde valuta (inbrengcontrole ziet op gehele stortingsplicht)
BV: geen formaliteiten.
Storting in natura bij of na oprichting: waarde van de inbreng is minimaal gelijk aan stortingsplicht (in geld).
NV: beschrijving inbreng + waarde + waarderingsmethode door oprichter(s)/ bestuurders en
accountantsverklaring over beschrijving waarde inbreng.
Bij BV enkel beschrijving oprichter(s)/bestuurders vereist.
Bij NV: Nachgründung: rechtshandeling is vernietigbaar wanneer:
➢ Rechtshandeling strekt tot het verkrijgen van goederen
➢ Die een jaar voor de oprichting toebehoorden aan de oprichter en
➢ De rechtshandeling is verricht binnen twee jaar na inschrijving in het handelsregister
Goed is ‘besmet’.
Financial assistance: verbod voor NV om met het oog op nemen of verkrijgen van aandelen door anderen
zekerheid te stellen/ garanties te geven. Gevolg: nietigheid. Leningen ook niet toegestaan, tenzij aan bepaalde
voorwaarden is voldaan.
Vermogen vereniging, coöperatie, stichting:
Vereniging: vermogen wordt gevormd door heffen van contributies en giften.
Coöperatie: vermogen wordt gevormd door winst behaald met drijven van onderneming.
Stichting: vermogen wordt gevormd door o.a. giften, subsidies.
Vermogen van personenvennootschappen:
Verplichting om iets in gemeenschap in te brengen, al hetgeen naar economische maatstaven kan worden
gewaardeerd is vatbaar voor inbreng (genot, geld, economische/ juridische eigendom goederen, arbeid).
Positie schuldeisers personenvennootschap: exclusief verhaalsrecht op gemeenschappelijk vermogen.
P73 boek - Boekschoten/ Besier (inzake gebonden gemeenschap)
College 1 – Introductie ondernemingsrecht
3 hoofdthema’s:
a. Intern: structuur, juridische organisatie, organen, onderlinge bevoegdheden
b. Extern: wie mogen voor onderneming transacties sluiten, rechtsverhoudingen met derden
(bevoegdheid tot vertegenwoordiging)
c. Hoe zijn de verantwoordelijkheid & aansprakelijkheid van de onderneming en belangrijke
functionarissen voor de gang van zaken in de onderneming uitgewerkt?
Onderneming: organisatorisch verband, gericht op duurzame deelneming aan het economische verkeer.
Onderscheid tussen: eenmanszaak, personenvennootschap (Maatschap, vof, CV) en rechtspersonen.
Maatschap:
• Beroep
• Maten zijn bevoegd voor zover ze een volmacht hebben
• Ieder voor gelijke delen
Vof:
• Bedrijf
• Iedere vennoot is bevoegd, tenzij uitgesloten
• Ieder hoofdelijk aansprakelijk
Bij een commanditaire vennootschap (cv) is er sprake van een openbare maatschap (bedrijf), met beherende
en stille vennoten.
Rechtssubject = drager van rechten en plichten = persoon.
Personenvennootschap:
• Maten/ vennoten wel persoonlijk aansprakelijk
• Geen verplichting tot opmaken, vaststellen en openbaar maken jaarrekening
• Maten/ vennoten kunnen personenvennootschap opzeggen
• Slechts een orgaan: maten/ vennoten besturen ook
Rechtspersoon:
• Aandeelhouders in beginsel niet aansprakelijk voor schulden vennootschap
• Verplichting tot opmaken, vaststellen en openbaar maken jaarrekening
• Aandeelhouder kan kapitaalvennootschap niet opzeggen
• Minimaal 2 organen: bestuur en AV
OR voor NV/ BV verplicht bij gelijk aan of meer dan 50 werknemers.
Structuurvennootschap: andere verplichtingen dan normale vennootschap.
➢ Geplaatst kapitaal + reserves > € 16 miljoen;
➢ > 100 werknemers bij BV/NV – afhankelijke maatschappij;
➢ OR krachtens wettelijke verplichting bij BV/NV – afhankelijke maatschappij.
Aan de ondernemingsraden komen belangrijke inspraakrechten toe, zie WOR.
,College 2 – Oprichting van een onderneming
Oprichting NV/BV: notariële akte
➢ Namen van de oprichters
➢ Oprichtingshandeling
➢ Statuten bevatten in ieder geval: naam – zetel – doel vennootschap, kapitaal/ nominale waarde
aandelen, belet of ontstentenisregeling bestuurders
Bestuurders hoofdelijk aansprakelijk naast BV/NV voor rechtshandelingen in tijdvak vóór eerste inschrijving in
handelsregister. NV ook indien niet voldaan aan kapitaalseisen, a) gestort kapitaal < minimumkapitaal en/of b)
min. ¼ geplaatst = gestort.
Informele vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid wordt opgericht door vormvrije, meerzijdige
rechtshandeling – geen notariële akte vereist. Kan geen registergoederen verkrijgen en kan geen erfgenaam
zijn, daarnaast bijzondere bestuurdersaansprakelijkheid. Een informele vereniging is wel een rechtspersoon,
zonder notariële akte.
Formele vereniging met volledige rechtsbevoegdheid wordt bij notariële akte opgericht.
Coöperatie: oprichting bij notariële akte. Statuten bevatten: naam, zetel, doel.
Statuten moeten ook bepalingen bevatten over de verplichtingen die de leden tegenover de coöperatie
hebben, over de wijze van bijeenroeping van de algemene vergadering en over de wijze van benoeming en
ontslag van de bestuurders. Inschrijving handelsregister.
Stichting: oprichting bij notariële akte of uiterste wilsbeschikking (testament).
Statuten bevatten: naam stichting, doel, wijze van benoeming en ontslag bestuurders, de wijze waarop na
vereffening bij ontbinding. Inschrijving handelsregister.
Wanneer niet is voldoen aan de vereiste notariële akte, bestaat de rechtspersoon niet. Bestuurder is dan
hoofdelijk aansprakelijk.
Bij oprichtingsgebrek, bestaat de vennootschap wel, maar is ontbinding op verzoek van belanghebbende/ OM
mogelijk. Oprichtingsgebrek:
➢ Geen deelname in kapitaal
➢ Statuten niet in overeenstemming met de wet
➢ Bankverklaring ontbreekt (NV)
➢ Niet voldaan aan minimumkapitaalvereiste (NV)
Oprichting maatschap, vof en CV is vormvrij. Bewijsvereiste bij vof en CV.
P45 boek – dierenartsenmaatschap
Arrest café ‘t brouwertje
College 3 – Het vermogen van een onderneming
Aan een aandeelhouder kunnen tegen zijn wil geen extra verplichtingen worden opgelegd boven de storting tot
het nominale bedrag van het aandeel.
Kapitaalbegrippen:
➢ Maatschappelijk kapitaal is het kapitaal van de vennootschap, maximaal, conform statuten
➢ Geplaats kapitaal is verkocht, daadwerkelijk uitgegeven kapitaal
➢ Gestort kapitaal is betaald door de aandeelhouders
➢ Opgevraagd kapitaal is het geplaatste kapitaal wat nog niet gestort is
➢ Aandelen die nog niet zijn geplaatst zijn in portefeuille
BV: geen vereisten
, NV:
- Maatschappelijk minimaal € 45.000
- Geplaatst minimaal een vijfde van maatschappelijk, doch minimaal € 45.000
- Gestort minimaal een vierde van geplaatst, doch minimaal € 45.000
Bij maatschappelijk kapitaal € 10.000.000, geplaatst € 2.000.000, gestort € 500.000.
Bij maatschappelijk kapitaal € 500.000, geplaatst € 100.000, gestort € 45.000.
Bij maatschappelijk kapitaal € 200.000, geplaatst € 45.000, gestort € 45.000.
Kapitaal is geen schuld, er bestaat geen vorderingsrecht tot terugbetaling.
Gebonden eigen vermogen:
- BV: wettelijke en statutaire reserves
- NV: geplaatst/ gestort/ opgevraagd kapitaal + wettelijke & statutaire reserves
Bijzondere regels kapitaalbescherming: a) bijeenbrengen kapitaal en b) bijeenhouden kapitaal (regels BV en NV
verschillen hierin).
NV:
Voor (bij) oprichting: bankverklaring
Na: koersverklaring bij storting in vreemde valuta (inbrengcontrole ziet op gehele stortingsplicht)
BV: geen formaliteiten.
Storting in natura bij of na oprichting: waarde van de inbreng is minimaal gelijk aan stortingsplicht (in geld).
NV: beschrijving inbreng + waarde + waarderingsmethode door oprichter(s)/ bestuurders en
accountantsverklaring over beschrijving waarde inbreng.
Bij BV enkel beschrijving oprichter(s)/bestuurders vereist.
Bij NV: Nachgründung: rechtshandeling is vernietigbaar wanneer:
➢ Rechtshandeling strekt tot het verkrijgen van goederen
➢ Die een jaar voor de oprichting toebehoorden aan de oprichter en
➢ De rechtshandeling is verricht binnen twee jaar na inschrijving in het handelsregister
Goed is ‘besmet’.
Financial assistance: verbod voor NV om met het oog op nemen of verkrijgen van aandelen door anderen
zekerheid te stellen/ garanties te geven. Gevolg: nietigheid. Leningen ook niet toegestaan, tenzij aan bepaalde
voorwaarden is voldaan.
Vermogen vereniging, coöperatie, stichting:
Vereniging: vermogen wordt gevormd door heffen van contributies en giften.
Coöperatie: vermogen wordt gevormd door winst behaald met drijven van onderneming.
Stichting: vermogen wordt gevormd door o.a. giften, subsidies.
Vermogen van personenvennootschappen:
Verplichting om iets in gemeenschap in te brengen, al hetgeen naar economische maatstaven kan worden
gewaardeerd is vatbaar voor inbreng (genot, geld, economische/ juridische eigendom goederen, arbeid).
Positie schuldeisers personenvennootschap: exclusief verhaalsrecht op gemeenschappelijk vermogen.
P73 boek - Boekschoten/ Besier (inzake gebonden gemeenschap)
