Praktijklessen module 1.2
Inhoudsopgave
Week 1.......................................................................................................................................................... 2
Week 1, les 1........................................................................................................................................................2
Schoudergordel................................................................................................................................................3
Clavicula...........................................................................................................................................................3
Sternum...........................................................................................................................................................4
Week 1, les 2........................................................................................................................................................5
Verschillende onderzoeken.............................................................................................................................5
Palpatiepunten................................................................................................................................................6
Week 1, les 3......................................................................................................................................................10
Weerstandtesten...........................................................................................................................................10
Specifieke rotator cuff kracht testen.............................................................................................................12
Specifieke testen retractoren scapula:..........................................................................................................13
Spierlengtetesten...........................................................................................................................................13
Week 2........................................................................................................................................................ 14
Week 2, les 1......................................................................................................................................................14
Palpatiepunten:.............................................................................................................................................14
Palpatiespieren..............................................................................................................................................15
Casus:.............................................................................................................................................................16
Isometrische weerstandstesten....................................................................................................................17
Spierlengtetesten...........................................................................................................................................17
Week 2, les 2......................................................................................................................................................17
Bewegingsonderzoeken pols.........................................................................................................................20
Week 2, les 3......................................................................................................................................................21
Week 3........................................................................................................................................................ 23
Week 3, les 1......................................................................................................................................................23
,Week 1
Week 1, les 1
Spina scapulae Botrand wat overgaat in de acromion aan de achterkant
boven het schouderblad.
Margo medialis scapulae Rand aan de binnenzijde van het schouderblad
Margo lateralis scapulae Rand aan de buitenzijde van het schouderblad
Angulus inferior scapulae Het punt aan de onderkant van de rand van het
schouderblad.
Angulus superior scapulae Het punt aan de bovenkant van de rand van het
schouderblad
Processus coracoideus Dit is een uitstekend punt. Bij dunne mensen kan dit door
een passieve retroflexie worden gezien. Als je hem niet kan
voelen kan je proberen grote rondjes te maken.
Acromion Het dakje van de schouder. Zit aan het einde van de spina
scapulae.
,Schoudergordel
De schoudergordel bestaat uit twee systemen:
Het glenohumerale systeem:
- Art. Humeri
- Junctura subacromialis
- Bicipitale glijmechanisme
Het scapulothoracale systeem:
- Primair:
Art. Acromioclavicularis (AC-gewricht)
Art. Sternoclavicularis (SC-gewricht)
Junctura scapulothoracalis
- Secundair:
Artt. Costovertebrales Th1 t/m Th9
Artt. Costotransversarae Th1 t/m Th9
Artt. Intervertebrales C4 t/m Th9
Clavicula
- Extremitas sternalis: het mediale eind van het sleutelbeen.
- Art. Sternoclavicularis: mediaal aan het uiteinde van het sleutelbeen. Het gewricht
wat je voelt bewegen wanneer horizontale adductie wordt gedaan.
- Extremitas acromialis: het deel aan het einde van het sleutelbeen wat articuleert
met de acromialis.
- Art. Acromioclavicularis: clavicula volgen tot je bij de gewrichtsspleet uitkomt. Deze
gewrichtsspleet is de acromioclavicularis.
,Sternum
- Manubrium sterni: (letterlijk: handvat van het borstbeen). Bovenste deel van het
borstbeen. Als je via de clavicula naar beneden gaat is het het eerste stuk.
- Incisura jugularis: de bovenrand van het borstbeen. Deze is goed voelbaar in de hals.
Jugularis = kuiltje. Dus het kuiltje aan de bovenzijde van het borstbeen.
- Incisura clavicularis: het spleetje tussen de clavicula en sternum ter hoogte van de
incisura jugularis.
- Incisura costa 1: de ruimte tussen de manibrum sternum en clavicula ter hoogte van
de eerste rib.
- Processus Xiphoideus: het onderste deel van het borstbeen. Hij is zwaardvormig.
Art humeri: Palpatie van tuberculum majus/minus humeri en sulcus intertubercularis:
- Tuberculum majus humeri: dit is het uitstekende punt onder de acromion. Als eerst
ga je het dakje van de acromion palperen. (Het gewricht begint hier ook). Als je dan
lateraal naar beneden en naar voren gaat met een circulaire beweging, dan is het
soort knobbeltje de tuberculum majus.
- Sulcus intertubercularis: dit is de groeve/kuiltje tussen tuberculum majus humeri en
tuberculum minus humeri in. In deze groeve ligt de pees van de biceps caput longum.
Deze kan je voelen wegschieten.
- Tuberculum minus humeri: Als je dan vanaf de sulcus naar mediaal gaat met
circulaire bewegingen kom je bij het volgende botpunt, dit is de tuberculum minius
humeri.
Als je dan de drie vingers op de drie bovenstaande punten legt en je vraagt of de persoon
exo en endorotatie te maken dan voel je deze bewegen.
Je kan ook vanuit de processus coracoideus palperen. Dan liggen de punten opeenvolgend:
de tuberculum minus, sulcus en majus naast elkaar.
Inspectie:
Anteflexie norm is 80 graden.
Bij een inspectie van de schoudergordel van de achterkant kijk je naar de onderkant van het
scapula (= angulus inferior) als je bedenkt of het een latero of mediorotatie is. Bij een
laterorotatie gaat de angulus inferior naar buiten en bij mediorotatie naar binnen. Bij een
retractie of protractie gaat de gehele scapula naar lateraal of mediaal.
,Je kan de angulus inferior vastpakken om te voelen hoe ver de arm dan kan gaan en welke
kant deze op neigt te gaan.
Bij exo en endorotatie van de armen kan je de arm gebogen op de rug laten leggen, anders
zit de buik in de weg en kan er geen volledige rotatie gemaakt worden. Een andere optie is
om de ellebogen naar boven te laten wijzen en dan de handen naar boven en beneden laten
gaan.
Beweging schoudergordel Scapulaire beweging
Adductie-elevatie humerus tot 160 graden 0-30 graden is mediorotatie daarna
Laterorotatie en elevatie
Exorotatie humerus Retractie
Horizontale flexie humerus Protractie
Anteflexie-elevatie humerus tot 160 graden Latero rotatie en elevatie
Anteflexie-elevatie van 160-130 graden Depressie
Week 1, les 2
Verschillende onderzoeken
-Passief angulair onderzoek: Hetzelfde als PROM maar dan een andere benaming. PROM
duidt alleen op ROM en PAO over de gehele big vijf. Hierbij zijn de uitkomstmaten: ROM,
crepitaties (krakend geluid), eindgevoel (stug, hard, verend), verloop, pijn.
Art. Humeri: er zijn verschillende manieren om te doen, maar een manier is om de scapula te
fixeren. Je wilt in principe alles fixeren behalve de art. Humeri zelf. Hierbij een paar
voorbeelden:
-Passief angulaire abductie
Palpeer de clavicula en scapula, geef caudale druk, maak een elevatie en trek de arm
zijwaarts omhoog. Rond de 90 graden zit een eindgevoel.
, -Passief angulaire exorotatie/endorotatie
De schouder tussen romp en arm van de fysio inzetten. Ene hand op de pols en de andere op
de elleboog. De buik zit in de weg, dus je doet de arm achter de rug en gaat voor pt staan. Er
zit een open gat daar doe je je arm doorheen en pakt de elleboog vast. Hou de arm zo dicht
mogelijk bij de romp.
Pluspunt van deze methode is dat het vertrouwen kan wekken, het kan wel wat dichtbij
voelen.
-Passief angulaire horizontale flexie/Horizontale adductie
Scapula fixeren. Je gaat achter de pt staan en fixeert met de ene hand de scapula rondom
angulus inferior. De andere hand pak je boven de elleboog vast (arm van pt is gebogen). De
arm van de fysio gaat voor de keel van de pt langs als een soort knuffelhouding. Bij het
uitvoeren van de beweging voel je dat de scapula tegen de wijsvinger aankomt.
-Horizontale abductie/horizontale extensie
Hierbij hoef je weinig te fixeren omdat het scapula tegen de thorax aangaat. Je houdt vast op
de margo medialis totdat je voelt dat de scapula tegen de duim aankomt. Wanneer de
scapula meebeweegt is dit het eindpunt van de test.
-Passief angulaire anteflexie en retroflexie
Scapula fixeren. Je gaat achter pt staan. Met de ene hand doe je de arm omhoog om de
elleboog heen (anteflexie). De andere hand fixeer je de scapula en clavicula. Wanneer je de
scapula of clavicula voelt bewegen (anders dan een rotatiebeweging maar echt elevatie of
depressie) dan is de beweging op zijn eindpunt.
Tijdens praktijk altijd benoemen wanneer je het scapula voelt bewegen. Je palpeert hem wel
op en de scapula en de clavicula maar omdat het om een scapulair gewricht gaat focus je
vooral op wanneer deze beweegt. Als de scapula beweegt is dat het eindpunt van de
beweging.
Palpatiepunten
M. infraspinatus
Origo: mediale twee derde deel van de fossa infraspinata scapulae
Insertie: Tuberculum majus humeri en het gewrichtskapsel van de schouder
Functie: exorotatie van de schouder
Begin op acrominon en ga richting de spina scapulae. Onder de spina scapulae zit
de spierbuik. Als je dan rolt over de spina scapulae ga je naar de supraspinatus.
M. supraspinatus
Origo: mediale tweederde deel van de fossa supraspinata scapulae
Insertie: tuberculum majus humeri en gewrichtskapsel van de schouder
Functie: abductie en exorotatie in de schoduer
Maak een endorotatie waardoor de caput tuberculum majus naar ventraal
komt. Dan kan je de insertie palperen, dit is het bovenste facet van het
tuberculum majus humeri en het gewrichtskapsel van de schouder.
Inhoudsopgave
Week 1.......................................................................................................................................................... 2
Week 1, les 1........................................................................................................................................................2
Schoudergordel................................................................................................................................................3
Clavicula...........................................................................................................................................................3
Sternum...........................................................................................................................................................4
Week 1, les 2........................................................................................................................................................5
Verschillende onderzoeken.............................................................................................................................5
Palpatiepunten................................................................................................................................................6
Week 1, les 3......................................................................................................................................................10
Weerstandtesten...........................................................................................................................................10
Specifieke rotator cuff kracht testen.............................................................................................................12
Specifieke testen retractoren scapula:..........................................................................................................13
Spierlengtetesten...........................................................................................................................................13
Week 2........................................................................................................................................................ 14
Week 2, les 1......................................................................................................................................................14
Palpatiepunten:.............................................................................................................................................14
Palpatiespieren..............................................................................................................................................15
Casus:.............................................................................................................................................................16
Isometrische weerstandstesten....................................................................................................................17
Spierlengtetesten...........................................................................................................................................17
Week 2, les 2......................................................................................................................................................17
Bewegingsonderzoeken pols.........................................................................................................................20
Week 2, les 3......................................................................................................................................................21
Week 3........................................................................................................................................................ 23
Week 3, les 1......................................................................................................................................................23
,Week 1
Week 1, les 1
Spina scapulae Botrand wat overgaat in de acromion aan de achterkant
boven het schouderblad.
Margo medialis scapulae Rand aan de binnenzijde van het schouderblad
Margo lateralis scapulae Rand aan de buitenzijde van het schouderblad
Angulus inferior scapulae Het punt aan de onderkant van de rand van het
schouderblad.
Angulus superior scapulae Het punt aan de bovenkant van de rand van het
schouderblad
Processus coracoideus Dit is een uitstekend punt. Bij dunne mensen kan dit door
een passieve retroflexie worden gezien. Als je hem niet kan
voelen kan je proberen grote rondjes te maken.
Acromion Het dakje van de schouder. Zit aan het einde van de spina
scapulae.
,Schoudergordel
De schoudergordel bestaat uit twee systemen:
Het glenohumerale systeem:
- Art. Humeri
- Junctura subacromialis
- Bicipitale glijmechanisme
Het scapulothoracale systeem:
- Primair:
Art. Acromioclavicularis (AC-gewricht)
Art. Sternoclavicularis (SC-gewricht)
Junctura scapulothoracalis
- Secundair:
Artt. Costovertebrales Th1 t/m Th9
Artt. Costotransversarae Th1 t/m Th9
Artt. Intervertebrales C4 t/m Th9
Clavicula
- Extremitas sternalis: het mediale eind van het sleutelbeen.
- Art. Sternoclavicularis: mediaal aan het uiteinde van het sleutelbeen. Het gewricht
wat je voelt bewegen wanneer horizontale adductie wordt gedaan.
- Extremitas acromialis: het deel aan het einde van het sleutelbeen wat articuleert
met de acromialis.
- Art. Acromioclavicularis: clavicula volgen tot je bij de gewrichtsspleet uitkomt. Deze
gewrichtsspleet is de acromioclavicularis.
,Sternum
- Manubrium sterni: (letterlijk: handvat van het borstbeen). Bovenste deel van het
borstbeen. Als je via de clavicula naar beneden gaat is het het eerste stuk.
- Incisura jugularis: de bovenrand van het borstbeen. Deze is goed voelbaar in de hals.
Jugularis = kuiltje. Dus het kuiltje aan de bovenzijde van het borstbeen.
- Incisura clavicularis: het spleetje tussen de clavicula en sternum ter hoogte van de
incisura jugularis.
- Incisura costa 1: de ruimte tussen de manibrum sternum en clavicula ter hoogte van
de eerste rib.
- Processus Xiphoideus: het onderste deel van het borstbeen. Hij is zwaardvormig.
Art humeri: Palpatie van tuberculum majus/minus humeri en sulcus intertubercularis:
- Tuberculum majus humeri: dit is het uitstekende punt onder de acromion. Als eerst
ga je het dakje van de acromion palperen. (Het gewricht begint hier ook). Als je dan
lateraal naar beneden en naar voren gaat met een circulaire beweging, dan is het
soort knobbeltje de tuberculum majus.
- Sulcus intertubercularis: dit is de groeve/kuiltje tussen tuberculum majus humeri en
tuberculum minus humeri in. In deze groeve ligt de pees van de biceps caput longum.
Deze kan je voelen wegschieten.
- Tuberculum minus humeri: Als je dan vanaf de sulcus naar mediaal gaat met
circulaire bewegingen kom je bij het volgende botpunt, dit is de tuberculum minius
humeri.
Als je dan de drie vingers op de drie bovenstaande punten legt en je vraagt of de persoon
exo en endorotatie te maken dan voel je deze bewegen.
Je kan ook vanuit de processus coracoideus palperen. Dan liggen de punten opeenvolgend:
de tuberculum minus, sulcus en majus naast elkaar.
Inspectie:
Anteflexie norm is 80 graden.
Bij een inspectie van de schoudergordel van de achterkant kijk je naar de onderkant van het
scapula (= angulus inferior) als je bedenkt of het een latero of mediorotatie is. Bij een
laterorotatie gaat de angulus inferior naar buiten en bij mediorotatie naar binnen. Bij een
retractie of protractie gaat de gehele scapula naar lateraal of mediaal.
,Je kan de angulus inferior vastpakken om te voelen hoe ver de arm dan kan gaan en welke
kant deze op neigt te gaan.
Bij exo en endorotatie van de armen kan je de arm gebogen op de rug laten leggen, anders
zit de buik in de weg en kan er geen volledige rotatie gemaakt worden. Een andere optie is
om de ellebogen naar boven te laten wijzen en dan de handen naar boven en beneden laten
gaan.
Beweging schoudergordel Scapulaire beweging
Adductie-elevatie humerus tot 160 graden 0-30 graden is mediorotatie daarna
Laterorotatie en elevatie
Exorotatie humerus Retractie
Horizontale flexie humerus Protractie
Anteflexie-elevatie humerus tot 160 graden Latero rotatie en elevatie
Anteflexie-elevatie van 160-130 graden Depressie
Week 1, les 2
Verschillende onderzoeken
-Passief angulair onderzoek: Hetzelfde als PROM maar dan een andere benaming. PROM
duidt alleen op ROM en PAO over de gehele big vijf. Hierbij zijn de uitkomstmaten: ROM,
crepitaties (krakend geluid), eindgevoel (stug, hard, verend), verloop, pijn.
Art. Humeri: er zijn verschillende manieren om te doen, maar een manier is om de scapula te
fixeren. Je wilt in principe alles fixeren behalve de art. Humeri zelf. Hierbij een paar
voorbeelden:
-Passief angulaire abductie
Palpeer de clavicula en scapula, geef caudale druk, maak een elevatie en trek de arm
zijwaarts omhoog. Rond de 90 graden zit een eindgevoel.
, -Passief angulaire exorotatie/endorotatie
De schouder tussen romp en arm van de fysio inzetten. Ene hand op de pols en de andere op
de elleboog. De buik zit in de weg, dus je doet de arm achter de rug en gaat voor pt staan. Er
zit een open gat daar doe je je arm doorheen en pakt de elleboog vast. Hou de arm zo dicht
mogelijk bij de romp.
Pluspunt van deze methode is dat het vertrouwen kan wekken, het kan wel wat dichtbij
voelen.
-Passief angulaire horizontale flexie/Horizontale adductie
Scapula fixeren. Je gaat achter de pt staan en fixeert met de ene hand de scapula rondom
angulus inferior. De andere hand pak je boven de elleboog vast (arm van pt is gebogen). De
arm van de fysio gaat voor de keel van de pt langs als een soort knuffelhouding. Bij het
uitvoeren van de beweging voel je dat de scapula tegen de wijsvinger aankomt.
-Horizontale abductie/horizontale extensie
Hierbij hoef je weinig te fixeren omdat het scapula tegen de thorax aangaat. Je houdt vast op
de margo medialis totdat je voelt dat de scapula tegen de duim aankomt. Wanneer de
scapula meebeweegt is dit het eindpunt van de test.
-Passief angulaire anteflexie en retroflexie
Scapula fixeren. Je gaat achter pt staan. Met de ene hand doe je de arm omhoog om de
elleboog heen (anteflexie). De andere hand fixeer je de scapula en clavicula. Wanneer je de
scapula of clavicula voelt bewegen (anders dan een rotatiebeweging maar echt elevatie of
depressie) dan is de beweging op zijn eindpunt.
Tijdens praktijk altijd benoemen wanneer je het scapula voelt bewegen. Je palpeert hem wel
op en de scapula en de clavicula maar omdat het om een scapulair gewricht gaat focus je
vooral op wanneer deze beweegt. Als de scapula beweegt is dat het eindpunt van de
beweging.
Palpatiepunten
M. infraspinatus
Origo: mediale twee derde deel van de fossa infraspinata scapulae
Insertie: Tuberculum majus humeri en het gewrichtskapsel van de schouder
Functie: exorotatie van de schouder
Begin op acrominon en ga richting de spina scapulae. Onder de spina scapulae zit
de spierbuik. Als je dan rolt over de spina scapulae ga je naar de supraspinatus.
M. supraspinatus
Origo: mediale tweederde deel van de fossa supraspinata scapulae
Insertie: tuberculum majus humeri en gewrichtskapsel van de schouder
Functie: abductie en exorotatie in de schoduer
Maak een endorotatie waardoor de caput tuberculum majus naar ventraal
komt. Dan kan je de insertie palperen, dit is het bovenste facet van het
tuberculum majus humeri en het gewrichtskapsel van de schouder.
