Van diagnostiek naar behandeling 2
Inhoud
Hoorcollege 1.........................................................................................................................................2
Inleiding tot de gedragstherapie H6: De empirische cyclus................................................................2
Inleiding tot de gedragstherapie H7: informatieverzameling en de werkrelatie................................4
Inleiding tot de gedragstherapie H8: De holistische theorie en de probleemselectie t/m 8.2.3........9
Inleiding tot de gedragstherapie H9: De functieanalyse t/m 9.2.4...................................................10
Van der Schaaf, S. (2015): Feedback informed treatment................................................................11
Hoorcollege 2.......................................................................................................................................13
Inleiding tot gedragstherapie H4.1 t/m 4.4: Operante conditionering.............................................13
Inleiding tot de gedragstherapie H9: De functieanalyse (9.2.5 t/m 9.5.1)........................................17
Hoorcollege 3.......................................................................................................................................20
Inleiding tot de gedragstherapie H3: klassieke conditionering.........................................................20
Inleiding tot de gedragstherapie H4 Operante conditionering; 4.6.1: tweefactormodel.................24
Inleiding tot de gedragstherapie H9: De functieanalyse 9.5.2 t/m 9.7.............................................24
Hoorcollege 4 Gedragsverandering......................................................................................................25
Inleiding tot de gedragstherapie H7 kader 7.1. Thuiswerk...............................................................25
Inleiding tot de gedragstherapie H8: 8.2.4. Casus met registratieopdracht.....................................26
Inleiding tot de gedragstherapie H10: 10.3 en 10.4 behandelmethoden.........................................26
Leijten et al. (2018). Ouderinterventie voor gedragsproblemen bij kinderen..................................30
Maric. (2017). Het overbruggen van kloof tussen klinisch onderzoek en de praktijk van kinder- en
jeugdpsychotherapie........................................................................................................................32
Deković, M. (2010). Effecten van interventies: baat het niet, dan schaadt het niet?.......................33
Hoorcollege 5.......................................................................................................................................34
Inleiding tot de gedragstherapie. Hoofdstuk 8. Paragraaf toetsen van causaliteit...........................34
Inleiding tot de gedragstherapie H8. Paragraaf 8.4: meten..............................................................34
Ryan, R. M (2008). A self-determination theory approach to psychotherapy: The motivational basis
for effective change..........................................................................................................................36
Hall, (2012). Motivational interviewing techniques: Facilitating behaviour change in the general
practice setting.................................................................................................................................39
Hoorcollege 6.......................................................................................................................................42
Inleiding tot de gedragstherapie H8.2.5 t/m 8.3. Individuele probleemanalyse & probleemselectie.
..........................................................................................................................................................42
Inleiding tot de gedragstherapie: H11. N=1 studie en analysemethoden.........................................44
Bögels. (2013). Mindfulness voor adolescenten met ADHD en hun ouders.....................................52
Naudts-Geschiere, K. (2005). Onderwijs en Jeugdzorg.....................................................................52
,Hoorcollege 7.......................................................................................................................................53
Inleiding tot de gedragstherapie: H10.1 en 10.2. Plannen van behandeling....................................53
Peeters. (2005). Ouderbegeleiding bij autisme als therapeutisch proces.........................................54
Hoorcollege 1
Inleiding tot de gedragstherapie H6: De empirische cyclus
Inleiding
- Veel individuele verschillen tussen cliënten, motivatie, hulpvraag, maar ook verschil door
therapeut of instelling.
, - Algemene werkwijze voor overeenkomsten volgens de empirische cyclus.
- Na aanmelding is de vraag: hoe gaan we verder? Wat zijn de vragen die gesteld moeten
worden? welke behandeling inzetten? Wie beëindigt de behandeling? dit heeft een
gedragstherapeutisch proces nodig, het verloop hiervan is over de gehele tijd een uniek
proces, wat afhankelijk is van cliënt (Systeem), motivatie, ernst en gecompliceerdheid
klachten, en de aard van de problematiek.
- Ook overeenkomsten, de fasen gelden als ‘stappenplan’ = gedragstherapeutisch proces.
Vertegenwoordigd de visie van behandeling: praktijk experiment.
De empirische cyclus
- Fase 1: probleemstelling. Kan praktisch zijn.
- Fase 2: observatie
- Fase 3: Theorievorming. verzamelen gegevens; Geeft aan wat er geobserveerd moet worden.
- Fase 4: predictie/ voorspelling; hypothesen afleiden
- Fase 5: toetsen hypothesen: observeren, manipuleren om accuraatheid hypothese te
achterhalen experiment.
- Fase 6: Evalueren. Resultaten terugkoppelen naar de voorspellingen: aannemen (theorie
wordt meer plausibel) of niet aannemen (theorie minder aannemelijk; opnieuw observeren,
theorie bijstellen of verwerpen).
De empirische cyclus binnen de gedragstherapie
- Ook fasen van probleemstelling, observatie, theorievorming, voorspelling, toetsing en
evaluatie. Wel andere benaming voor de fases.
- Fase 1 probleemstelling aanmeldingsprobleem. Leidt niet automatisch tot inzetten van
behandeltechniek.
- Fase 2: observatie informatieverzameling
- Fase 3: Theorievorming opstellen holistische theorieën (HT) en functieanalyse (FA).
proberen verklaring te doen over psychologische problemen, meer dan alleen ‘begrijpen’.
Proberen ‘verklaring’ te vinden voor ontstaan en voortbestaan probleem. Pas als je weet
waardoor probleem ontstaat of wat het in stand houdt heeft het zin om een behandelplan
op te stellen.
- Fase 4: voorspelling behandelplan. Vanuit HT en FA een concrete en op verbetering
gerichte voorspelling.
- Fase 5: toetsen therapeutische interventies (technieken/methoden..) toepassen voor
behalen behandeldoelen .
- Fase 6: evaluatie evalueren in welke mate behandeldoelen bereikt zijn. geen / weinig
vooruitgang? Dan is mogelijk de theorie (en dus ook voorspelling) niet juist. Dan HT/FA
aanpassen en verzamelen nieuwe info. Kan ook zijn dat toetsing verkeerd is uitgevoerd, of
dat behandelmethode niet effectief was, of belangrijke aspecten voor implementatie over
het hoofd gezien.
Aspecten van gedragstherapeutisch werken die inherent zijn aan het feit dat
gedragstherapeutisch proces een empirische cyclus vormt.
a. Volgen van empirische cyclus maakt duidelijk dat (gedrags)therapie meer is dan alleen maar
toepassen behandeltechnieken. Toepassing hiervan is maar beperkt deel van het proces.
Geïndividualiseerde probleemanalyse is net zo belangrijk.
b. Fase van evaluatie heeft cruciale plek in gedragstherapeutisch proces. Gedragstherapeut stelt
niet alleen behandeling in, maar houdt ook steeds vinger aan de pols, monitoring. Als
behandeling niet werkt zoals gepland moet gedragstherapeut verklaring zoeken. Gegevens
gebruiken voor aanpassen HT en FA of behandeldoelen; hoe kan de behandeling worden
aangepast, nu ik weet dat een persoonlijkheidsstoornis het verloop van therapie kan
bemoeilijken. Of: welke stappen kan ik zetten om patiënt te motiveren voor behandeling.
c. Evalueren behandeling kan alleen als vooral de behandeldoelen duidelijk geconcretiseerd zijn.
als iets niet concreet is kan je niet vooruitgang bepalen. Voorkeur voor observeerbare, het
objectiveerbare, wat overeenkomt met een wetenschapper.
Inhoud
Hoorcollege 1.........................................................................................................................................2
Inleiding tot de gedragstherapie H6: De empirische cyclus................................................................2
Inleiding tot de gedragstherapie H7: informatieverzameling en de werkrelatie................................4
Inleiding tot de gedragstherapie H8: De holistische theorie en de probleemselectie t/m 8.2.3........9
Inleiding tot de gedragstherapie H9: De functieanalyse t/m 9.2.4...................................................10
Van der Schaaf, S. (2015): Feedback informed treatment................................................................11
Hoorcollege 2.......................................................................................................................................13
Inleiding tot gedragstherapie H4.1 t/m 4.4: Operante conditionering.............................................13
Inleiding tot de gedragstherapie H9: De functieanalyse (9.2.5 t/m 9.5.1)........................................17
Hoorcollege 3.......................................................................................................................................20
Inleiding tot de gedragstherapie H3: klassieke conditionering.........................................................20
Inleiding tot de gedragstherapie H4 Operante conditionering; 4.6.1: tweefactormodel.................24
Inleiding tot de gedragstherapie H9: De functieanalyse 9.5.2 t/m 9.7.............................................24
Hoorcollege 4 Gedragsverandering......................................................................................................25
Inleiding tot de gedragstherapie H7 kader 7.1. Thuiswerk...............................................................25
Inleiding tot de gedragstherapie H8: 8.2.4. Casus met registratieopdracht.....................................26
Inleiding tot de gedragstherapie H10: 10.3 en 10.4 behandelmethoden.........................................26
Leijten et al. (2018). Ouderinterventie voor gedragsproblemen bij kinderen..................................30
Maric. (2017). Het overbruggen van kloof tussen klinisch onderzoek en de praktijk van kinder- en
jeugdpsychotherapie........................................................................................................................32
Deković, M. (2010). Effecten van interventies: baat het niet, dan schaadt het niet?.......................33
Hoorcollege 5.......................................................................................................................................34
Inleiding tot de gedragstherapie. Hoofdstuk 8. Paragraaf toetsen van causaliteit...........................34
Inleiding tot de gedragstherapie H8. Paragraaf 8.4: meten..............................................................34
Ryan, R. M (2008). A self-determination theory approach to psychotherapy: The motivational basis
for effective change..........................................................................................................................36
Hall, (2012). Motivational interviewing techniques: Facilitating behaviour change in the general
practice setting.................................................................................................................................39
Hoorcollege 6.......................................................................................................................................42
Inleiding tot de gedragstherapie H8.2.5 t/m 8.3. Individuele probleemanalyse & probleemselectie.
..........................................................................................................................................................42
Inleiding tot de gedragstherapie: H11. N=1 studie en analysemethoden.........................................44
Bögels. (2013). Mindfulness voor adolescenten met ADHD en hun ouders.....................................52
Naudts-Geschiere, K. (2005). Onderwijs en Jeugdzorg.....................................................................52
,Hoorcollege 7.......................................................................................................................................53
Inleiding tot de gedragstherapie: H10.1 en 10.2. Plannen van behandeling....................................53
Peeters. (2005). Ouderbegeleiding bij autisme als therapeutisch proces.........................................54
Hoorcollege 1
Inleiding tot de gedragstherapie H6: De empirische cyclus
Inleiding
- Veel individuele verschillen tussen cliënten, motivatie, hulpvraag, maar ook verschil door
therapeut of instelling.
, - Algemene werkwijze voor overeenkomsten volgens de empirische cyclus.
- Na aanmelding is de vraag: hoe gaan we verder? Wat zijn de vragen die gesteld moeten
worden? welke behandeling inzetten? Wie beëindigt de behandeling? dit heeft een
gedragstherapeutisch proces nodig, het verloop hiervan is over de gehele tijd een uniek
proces, wat afhankelijk is van cliënt (Systeem), motivatie, ernst en gecompliceerdheid
klachten, en de aard van de problematiek.
- Ook overeenkomsten, de fasen gelden als ‘stappenplan’ = gedragstherapeutisch proces.
Vertegenwoordigd de visie van behandeling: praktijk experiment.
De empirische cyclus
- Fase 1: probleemstelling. Kan praktisch zijn.
- Fase 2: observatie
- Fase 3: Theorievorming. verzamelen gegevens; Geeft aan wat er geobserveerd moet worden.
- Fase 4: predictie/ voorspelling; hypothesen afleiden
- Fase 5: toetsen hypothesen: observeren, manipuleren om accuraatheid hypothese te
achterhalen experiment.
- Fase 6: Evalueren. Resultaten terugkoppelen naar de voorspellingen: aannemen (theorie
wordt meer plausibel) of niet aannemen (theorie minder aannemelijk; opnieuw observeren,
theorie bijstellen of verwerpen).
De empirische cyclus binnen de gedragstherapie
- Ook fasen van probleemstelling, observatie, theorievorming, voorspelling, toetsing en
evaluatie. Wel andere benaming voor de fases.
- Fase 1 probleemstelling aanmeldingsprobleem. Leidt niet automatisch tot inzetten van
behandeltechniek.
- Fase 2: observatie informatieverzameling
- Fase 3: Theorievorming opstellen holistische theorieën (HT) en functieanalyse (FA).
proberen verklaring te doen over psychologische problemen, meer dan alleen ‘begrijpen’.
Proberen ‘verklaring’ te vinden voor ontstaan en voortbestaan probleem. Pas als je weet
waardoor probleem ontstaat of wat het in stand houdt heeft het zin om een behandelplan
op te stellen.
- Fase 4: voorspelling behandelplan. Vanuit HT en FA een concrete en op verbetering
gerichte voorspelling.
- Fase 5: toetsen therapeutische interventies (technieken/methoden..) toepassen voor
behalen behandeldoelen .
- Fase 6: evaluatie evalueren in welke mate behandeldoelen bereikt zijn. geen / weinig
vooruitgang? Dan is mogelijk de theorie (en dus ook voorspelling) niet juist. Dan HT/FA
aanpassen en verzamelen nieuwe info. Kan ook zijn dat toetsing verkeerd is uitgevoerd, of
dat behandelmethode niet effectief was, of belangrijke aspecten voor implementatie over
het hoofd gezien.
Aspecten van gedragstherapeutisch werken die inherent zijn aan het feit dat
gedragstherapeutisch proces een empirische cyclus vormt.
a. Volgen van empirische cyclus maakt duidelijk dat (gedrags)therapie meer is dan alleen maar
toepassen behandeltechnieken. Toepassing hiervan is maar beperkt deel van het proces.
Geïndividualiseerde probleemanalyse is net zo belangrijk.
b. Fase van evaluatie heeft cruciale plek in gedragstherapeutisch proces. Gedragstherapeut stelt
niet alleen behandeling in, maar houdt ook steeds vinger aan de pols, monitoring. Als
behandeling niet werkt zoals gepland moet gedragstherapeut verklaring zoeken. Gegevens
gebruiken voor aanpassen HT en FA of behandeldoelen; hoe kan de behandeling worden
aangepast, nu ik weet dat een persoonlijkheidsstoornis het verloop van therapie kan
bemoeilijken. Of: welke stappen kan ik zetten om patiënt te motiveren voor behandeling.
c. Evalueren behandeling kan alleen als vooral de behandeldoelen duidelijk geconcretiseerd zijn.
als iets niet concreet is kan je niet vooruitgang bepalen. Voorkeur voor observeerbare, het
objectiveerbare, wat overeenkomt met een wetenschapper.
