Klinisch redeneren – leerjaar 2 – leerpakket 6
Leerpakket 6 – Kerntaak 1 – Lesweek 1
Leerpakket 6 is gericht op het verlenen van zorg in complexe thuissituaties. Deze
complexiteit komt voort uit zeer progressieve ziektebeelden, ingewikkelde
sociaalmaatschappelijke omstandigheden en/of een verstandelijke beperking.
Tweedelig
1. Zorg in complexe thuissituaties
2. Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Kennisclip 2: Visie op gezondheid
Salutogenese: oorzaken van gezondheid → er moet meer aandacht voor leefstijl en
preventie zijn in plaats van altijd de focus op ziekte!
Pathogenes: oorzaken van ziekte → genezen van mensen die ziek zijn.
Gedragspsychologische motivatietechniek
Nudging: is een gedragspsychologische motivatietechniek waarbij mensen subtiel worden
gestimuleerd om zich op een gewenste wijze te gedragen. ‘Papier hier’ – holle bolle Gijs
Fruit in schaal leggen wat in zicht ligt is beter dan in de kast leggen.
Tiny Habits: kleine gewoontes aannemen. Bv. water drinken en stoppen met frisdrank.
Kleine stappen zodat je iets groters gaat bereiken.
Wat is de M&G
Motto: Niet wat ons scheidt maar wat ons bindt
Maatschappij &Gezondheid (M&G) betreft alle verpleegkundige werksettingen buiten de
instellingen (ziekenhuizen, instellingen voor psychiatrie ed.). Hieronder vallen onder andere:
• De jeugdverpleegkundige, werkzaam in de jeugdgezondheidszorg.
• De verpleegkundige openbare gezondheidszorg, werkzaam bij de GGD.
• De wijkverpleegkundige.
• De casemanager dementie.
Daarom wordt M&G soms ook aangeduid als extramurale gezondheidszorg: alle
gezondheidszorg buiten de muren van de instellingen. We laten de acht belangrijkste de
revue laten passeren.
1. uitgaan van de leef-, woon- of werksituatie van de cliënt
2. de combinatie van preventie en zorg
3. niet alleen individugericht, maar ook groepsgericht en samenlevingsgericht werken
4. anticiperen op maatschappelijke en politieke ontwikkelingen
5. veronderstelt een brede manier van kijken
6. niet alleen multidisciplinair maar ook multisectoraal werken: werkgever, leerkracht, agent
7. het leren hanteren van belangenconflicten en ethische reflectie
8. zelfstandig en zelfverantwoordelijk werken
De Triple Aim is belangrijk binnen de M&G:
De drie centrale doelstellingen voor de toekomst zijn:
- Primair de gezondheid van de bevolking verbeteren
- Daarnaast de kwaliteit van leven en zorg verhogen
- En zodoende de vermijdbare kosten laten dalen.
,Kennisclip 3: Gezondheidsindicatoren
WHO: op internationaal niveau de gezondheid bevorderen
Gezondheidstoestand kan worden beschreven met gezondheidsindicatoren
In de huidige situatie zie gezondheidsindicatoren over COVID-19
- Aantal slachtoffers
- Aantal besmetten
→ welke acties worden ondernomen om meer grip te hebben
Mensen die roken of overgewicht hebben kosten misschien meer geld, maar zij leven
gemiddeld korter en zo ook minder kosten dan mensen die gemiddeld langer leven. Dus wat
kost nu eigenlijk meer?
Soorten indicatoren
• Mortaliteit: de sterftecijfers van een bepaalde aandoening tijdens een bepaalde tijd
• Levensverwachting: aantal verwachte levensjaren vanaf de geboorte. Vrouwen
worden bv. ouder dan mannen. Dit is met de jaren toegenomen.
• Gezonde levensverwachting: aantal jaren dat in goede gezondheid wordt
doorgebracht.
→ In goed ervaren of zonder lichamelijke beperkingen of geestelijke gezondheid
• QALY & DALY: geven de mate aan van kwaliteit van leven.
- QALY: 1 betekent optimale kwaliteit van leven en 0 minst goede kwaliteit.
- DALY: kijkt naar de verloren gezonde jaren door een ziekte of aandoening. De
ziektelast wordt weergeven.
• Morbiditeit: geeft het percentage aan van mensen met een bepaalde ziekte. Een
stijging of daling van ziektes. De laatste jaren zien we dat mensen verschillende
aandoeningen tegelijk hebben, dit noemen we multimorbiditeit
• Om morbiditeit vorm te geven kijken we naar incidentie & prevalentie
- incidentie: geeft de nieuwe aantal gevallen weer van een bepaalde ziekte
- prevalentie: geeft de totaal aantal nieuwe gevallen weer van een bepaalde ziekte
Gaan we het aanpakken? Doormiddel van deze indicatoren wordt de gezondheidsbeleid
gevormd en toepast op de wereld.
Kennisclip: Omaha
Risico inschatting
De verpleegkundige weet op basis van diepgaande kennis welke mensen een verhoogd
risico hebben op het ontstaan van bepaalde problemen.
Vroeg signalering
De verpleegkundige weet dat veel problemen zich aandienen met voortekenen of vroege
symptomen, zij kent die en kan daardoor tijdig een probleem signaleren.
Probleemherkenning
De verpleegkundige richt zich op een groot aantal problemen die zich bij heel verschillende
mensen in heel verschillende situaties kunnen voordoen, variërend van problemen met
voeding en uitscheiding tot problemen in de sociale context. Zij kent de uitingsvormen van
deze problemen en kan ze objectiveren.
P: probleem, E: oorzaak, S; symptomen
Resultaatbepaling
,Nadat de verpleegkundige diagnose is gesteld, is het verleidelijk om direct tot handelen over
te gaan. Het is echter nodig om eerst vast te stellen welke resultaten wenselijk en haalbaar
zijn en deze te beschrijven.
Interventie
De verpleegkundige past een groot scala aan interventies toe. Niet alleen interventies die
voortkomen uit haar eigen vaststelling van de problemen van een individu en diens sociale
context, maar ook interventies die bijvoorbeeld door huisartsen en medisch specialisten,
fysiotherapeuten, diëtisten, logopedisten en andere paramedici of door verpleegkundig
specialisten worden voorgeschreven.
Monitoring
De verpleegkundige monitort de werkzaamheid van de interventies, en volgen het beloop
van de ziekte, de aandoening of de behandeling.
Kennisclip: Omaha System
Omaha System is een classificatiesysteem, waarin iedereen dezelfde taal gebruikt voor het
vastleggen van het hele zorgproces, van het begin tot het afsluiten van de zorg.
In Omaha System termen noemen we dat:
- het benoemen van actuele vragen en potentiële aandachtsgebieden van je cliënt en zijn
omgeving.
- het vaststellen van acties op grond van de verkenning van de situatie, je eigen kennis en
ervaring samen met je cliënt.
- Het in beeld brengen van de huidige situatie en de gewenste uitkomsten bij je cliënt.
De kracht van het Omaha system:
- Brede, holistische kijk op de cliënt en zijn omgeving biedt.
- Het gebruiksvriendelijk en snel aan te leren is
- Gebruikte termen makkelijk te gebruiken zijn voor iedereen
Je onderbouwt wat je doet en waarom, en wat jij en je cliënt samen willen bereiken. Het helpt
je je zorgplan in eenduidige taal op te stellen.
Deze cirkel geeft het zorgproces weer uitgevoerd volgens het Omaha System.
, Verzamel en onderzoek gegevens:
Je start het zorgproces met en professioneel gesprek met je cliënt en mantelzorger. Tijdens
dit gesprek kijk je vanuit eigen expertise naar de zorgbehoefte van je cliënt en zijn omgeving.
Je verzamelt en onderzoekt gegevens en brengt zo de actuele vragen en potentiële
aandachtsgebieden van je cliënt en de mantelzorger in beeld. Dit leg je vast met termen uit
het Omaha System.
Stel (aandachts-) gebied vast:
Je bespreekt met de cliënt welke aandachtsgebieden van toepasbaar zijn. Je kunt daarvoor
kiezen uit 42 gebieden, die vallen binnen vier domeinen:
Bij elk gekozen aandachtsgebied hoort een definitie en een set unieke signalen en
symptomen. Dit helpt je om de juiste keuze te maken. Ook kan je hiermee de zorgbehoefte
op dat gebied van de cliënt verhelderen.
Een voorbeeld: Mw. Amersfoort is herstellende van een heupoperatie. Ze heeft hulp nodig bij
het wassen. Ook moet er een wondcontrole worden gedaan. Hoe leg je dit vast met termen
uit het Omaha System
- Gezondheid gerelateerd gedrags-domein: persoonlijke zorg → hulp bij baden en douchen
- Fysiologisch domein: huid → wond
Meet stand van zaken per gebied, aanvang zorg
Het meten. Als zorgprofessional wil je weten of de gezondheidstoestand van je cliënt
vooruitgaat of dat je achteruitgang voorkomt. Het Omaha System biedt daarvoor een uniek
hulpmiddel. Op basis van jouw expertise bepaald je wat de huidige stand van zaken is voor
je cliënt. Ook schat je in wat de gewenste uitkomsten bij de cliënten zijn.
In het Omaha System doe je dit op drie onderdelen: kennis, gedrag en status.
Kennis: Wat een cliënt weet over het aandachtsgebied. In dit geval: wat weet mw. over haar
wond en het genezingsproces?
Gedrag: Wat doet een cliënt? In dit geval: heeft mw. een balans tussen rust en bewegen om
het genezingsproces te bevorderen?
Status: Hoe ernstig de situatie is. In dit geval: mw. heeft een bijna genezen wond, zonder
complicaties.
Per aandachtsgebied leg je de score op kennis, gedrag en status vast op een
schaal van 1 tot 5.
Leerpakket 6 – Kerntaak 1 – Lesweek 1
Leerpakket 6 is gericht op het verlenen van zorg in complexe thuissituaties. Deze
complexiteit komt voort uit zeer progressieve ziektebeelden, ingewikkelde
sociaalmaatschappelijke omstandigheden en/of een verstandelijke beperking.
Tweedelig
1. Zorg in complexe thuissituaties
2. Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Kennisclip 2: Visie op gezondheid
Salutogenese: oorzaken van gezondheid → er moet meer aandacht voor leefstijl en
preventie zijn in plaats van altijd de focus op ziekte!
Pathogenes: oorzaken van ziekte → genezen van mensen die ziek zijn.
Gedragspsychologische motivatietechniek
Nudging: is een gedragspsychologische motivatietechniek waarbij mensen subtiel worden
gestimuleerd om zich op een gewenste wijze te gedragen. ‘Papier hier’ – holle bolle Gijs
Fruit in schaal leggen wat in zicht ligt is beter dan in de kast leggen.
Tiny Habits: kleine gewoontes aannemen. Bv. water drinken en stoppen met frisdrank.
Kleine stappen zodat je iets groters gaat bereiken.
Wat is de M&G
Motto: Niet wat ons scheidt maar wat ons bindt
Maatschappij &Gezondheid (M&G) betreft alle verpleegkundige werksettingen buiten de
instellingen (ziekenhuizen, instellingen voor psychiatrie ed.). Hieronder vallen onder andere:
• De jeugdverpleegkundige, werkzaam in de jeugdgezondheidszorg.
• De verpleegkundige openbare gezondheidszorg, werkzaam bij de GGD.
• De wijkverpleegkundige.
• De casemanager dementie.
Daarom wordt M&G soms ook aangeduid als extramurale gezondheidszorg: alle
gezondheidszorg buiten de muren van de instellingen. We laten de acht belangrijkste de
revue laten passeren.
1. uitgaan van de leef-, woon- of werksituatie van de cliënt
2. de combinatie van preventie en zorg
3. niet alleen individugericht, maar ook groepsgericht en samenlevingsgericht werken
4. anticiperen op maatschappelijke en politieke ontwikkelingen
5. veronderstelt een brede manier van kijken
6. niet alleen multidisciplinair maar ook multisectoraal werken: werkgever, leerkracht, agent
7. het leren hanteren van belangenconflicten en ethische reflectie
8. zelfstandig en zelfverantwoordelijk werken
De Triple Aim is belangrijk binnen de M&G:
De drie centrale doelstellingen voor de toekomst zijn:
- Primair de gezondheid van de bevolking verbeteren
- Daarnaast de kwaliteit van leven en zorg verhogen
- En zodoende de vermijdbare kosten laten dalen.
,Kennisclip 3: Gezondheidsindicatoren
WHO: op internationaal niveau de gezondheid bevorderen
Gezondheidstoestand kan worden beschreven met gezondheidsindicatoren
In de huidige situatie zie gezondheidsindicatoren over COVID-19
- Aantal slachtoffers
- Aantal besmetten
→ welke acties worden ondernomen om meer grip te hebben
Mensen die roken of overgewicht hebben kosten misschien meer geld, maar zij leven
gemiddeld korter en zo ook minder kosten dan mensen die gemiddeld langer leven. Dus wat
kost nu eigenlijk meer?
Soorten indicatoren
• Mortaliteit: de sterftecijfers van een bepaalde aandoening tijdens een bepaalde tijd
• Levensverwachting: aantal verwachte levensjaren vanaf de geboorte. Vrouwen
worden bv. ouder dan mannen. Dit is met de jaren toegenomen.
• Gezonde levensverwachting: aantal jaren dat in goede gezondheid wordt
doorgebracht.
→ In goed ervaren of zonder lichamelijke beperkingen of geestelijke gezondheid
• QALY & DALY: geven de mate aan van kwaliteit van leven.
- QALY: 1 betekent optimale kwaliteit van leven en 0 minst goede kwaliteit.
- DALY: kijkt naar de verloren gezonde jaren door een ziekte of aandoening. De
ziektelast wordt weergeven.
• Morbiditeit: geeft het percentage aan van mensen met een bepaalde ziekte. Een
stijging of daling van ziektes. De laatste jaren zien we dat mensen verschillende
aandoeningen tegelijk hebben, dit noemen we multimorbiditeit
• Om morbiditeit vorm te geven kijken we naar incidentie & prevalentie
- incidentie: geeft de nieuwe aantal gevallen weer van een bepaalde ziekte
- prevalentie: geeft de totaal aantal nieuwe gevallen weer van een bepaalde ziekte
Gaan we het aanpakken? Doormiddel van deze indicatoren wordt de gezondheidsbeleid
gevormd en toepast op de wereld.
Kennisclip: Omaha
Risico inschatting
De verpleegkundige weet op basis van diepgaande kennis welke mensen een verhoogd
risico hebben op het ontstaan van bepaalde problemen.
Vroeg signalering
De verpleegkundige weet dat veel problemen zich aandienen met voortekenen of vroege
symptomen, zij kent die en kan daardoor tijdig een probleem signaleren.
Probleemherkenning
De verpleegkundige richt zich op een groot aantal problemen die zich bij heel verschillende
mensen in heel verschillende situaties kunnen voordoen, variërend van problemen met
voeding en uitscheiding tot problemen in de sociale context. Zij kent de uitingsvormen van
deze problemen en kan ze objectiveren.
P: probleem, E: oorzaak, S; symptomen
Resultaatbepaling
,Nadat de verpleegkundige diagnose is gesteld, is het verleidelijk om direct tot handelen over
te gaan. Het is echter nodig om eerst vast te stellen welke resultaten wenselijk en haalbaar
zijn en deze te beschrijven.
Interventie
De verpleegkundige past een groot scala aan interventies toe. Niet alleen interventies die
voortkomen uit haar eigen vaststelling van de problemen van een individu en diens sociale
context, maar ook interventies die bijvoorbeeld door huisartsen en medisch specialisten,
fysiotherapeuten, diëtisten, logopedisten en andere paramedici of door verpleegkundig
specialisten worden voorgeschreven.
Monitoring
De verpleegkundige monitort de werkzaamheid van de interventies, en volgen het beloop
van de ziekte, de aandoening of de behandeling.
Kennisclip: Omaha System
Omaha System is een classificatiesysteem, waarin iedereen dezelfde taal gebruikt voor het
vastleggen van het hele zorgproces, van het begin tot het afsluiten van de zorg.
In Omaha System termen noemen we dat:
- het benoemen van actuele vragen en potentiële aandachtsgebieden van je cliënt en zijn
omgeving.
- het vaststellen van acties op grond van de verkenning van de situatie, je eigen kennis en
ervaring samen met je cliënt.
- Het in beeld brengen van de huidige situatie en de gewenste uitkomsten bij je cliënt.
De kracht van het Omaha system:
- Brede, holistische kijk op de cliënt en zijn omgeving biedt.
- Het gebruiksvriendelijk en snel aan te leren is
- Gebruikte termen makkelijk te gebruiken zijn voor iedereen
Je onderbouwt wat je doet en waarom, en wat jij en je cliënt samen willen bereiken. Het helpt
je je zorgplan in eenduidige taal op te stellen.
Deze cirkel geeft het zorgproces weer uitgevoerd volgens het Omaha System.
, Verzamel en onderzoek gegevens:
Je start het zorgproces met en professioneel gesprek met je cliënt en mantelzorger. Tijdens
dit gesprek kijk je vanuit eigen expertise naar de zorgbehoefte van je cliënt en zijn omgeving.
Je verzamelt en onderzoekt gegevens en brengt zo de actuele vragen en potentiële
aandachtsgebieden van je cliënt en de mantelzorger in beeld. Dit leg je vast met termen uit
het Omaha System.
Stel (aandachts-) gebied vast:
Je bespreekt met de cliënt welke aandachtsgebieden van toepasbaar zijn. Je kunt daarvoor
kiezen uit 42 gebieden, die vallen binnen vier domeinen:
Bij elk gekozen aandachtsgebied hoort een definitie en een set unieke signalen en
symptomen. Dit helpt je om de juiste keuze te maken. Ook kan je hiermee de zorgbehoefte
op dat gebied van de cliënt verhelderen.
Een voorbeeld: Mw. Amersfoort is herstellende van een heupoperatie. Ze heeft hulp nodig bij
het wassen. Ook moet er een wondcontrole worden gedaan. Hoe leg je dit vast met termen
uit het Omaha System
- Gezondheid gerelateerd gedrags-domein: persoonlijke zorg → hulp bij baden en douchen
- Fysiologisch domein: huid → wond
Meet stand van zaken per gebied, aanvang zorg
Het meten. Als zorgprofessional wil je weten of de gezondheidstoestand van je cliënt
vooruitgaat of dat je achteruitgang voorkomt. Het Omaha System biedt daarvoor een uniek
hulpmiddel. Op basis van jouw expertise bepaald je wat de huidige stand van zaken is voor
je cliënt. Ook schat je in wat de gewenste uitkomsten bij de cliënten zijn.
In het Omaha System doe je dit op drie onderdelen: kennis, gedrag en status.
Kennis: Wat een cliënt weet over het aandachtsgebied. In dit geval: wat weet mw. over haar
wond en het genezingsproces?
Gedrag: Wat doet een cliënt? In dit geval: heeft mw. een balans tussen rust en bewegen om
het genezingsproces te bevorderen?
Status: Hoe ernstig de situatie is. In dit geval: mw. heeft een bijna genezen wond, zonder
complicaties.
Per aandachtsgebied leg je de score op kennis, gedrag en status vast op een
schaal van 1 tot 5.
