Samenvatting van de in de lesbeschrijvingen
aangegeven literatuur uit ‘Praktijkonderzoek in
zorg en welzijn’ en info uit de PowerPoints.
Samenvatt
ing
Onderzoek
(3.1/4.1)
Verpleegkunde,
Hogeschool Windesheim
,1
,Inhoud
Week 1.......................................................................................................................................................................3
Inleiding op praktijkonderzoek..............................................................................................................................3
Week 2.......................................................................................................................................................................4
Oriënteren.............................................................................................................................................................4
Richten...................................................................................................................................................................5
Week 3.......................................................................................................................................................................6
Plannen..................................................................................................................................................................6
Verzamelen............................................................................................................................................................6
Bestuderen........................................................................................................................................................6
Observeren........................................................................................................................................................6
Bevragen............................................................................................................................................................7
Alternatieve methoden van dataverzameling...................................................................................................8
Bezoeken...........................................................................................................................................................9
Week 4.......................................................................................................................................................................9
Analyseren en concluderen...................................................................................................................................9
Voorgestructureerde data analyseren..............................................................................................................9
Minder gestructureerde data analyseren.......................................................................................................10
Overig......................................................................................................................................................................10
Deze samenvatting bevat informatie uit de volgende bladzijden uit het boek (zoals beschreven in de
lesbeschrijvingen):
Week 1: Blz. 21-54.
Week 2: Blz. 85-111 en 115-134.
Week 3: Blz. 147-159 en 175-226.
Week 4: Blz. 233-257.
2
, WEEK 1
INLEIDING OP PRAKTIJKONDERZOEK
Fundamenteel onderzoek wordt van gesproken wanneer het accent op de ontwikkeling en toetsing van een
theorie ligt. Wanneer het accent ligt op kennis die tot de oplossing van generieke problemen moet bijdragen,
gaat het op toegepast onderzoek. Wanneer professionals in hun eigen beroepspraktijk onderzoek doen met als
doel deze praktijk beter te leren begrijpen of te verbeteren, is dat praktijkonderzoek. De verschillende vormen
van onderzoek kunnen elkaar aanvullen.
De positivistische onderzoeksbenadering volgt de regel dat kennis is gebaseerd op wat direct waarneembaar is.
Er is één bestaande werkelijkheid. Denk hierbij aan duur van een behandeling, inrichting van ruimtes,
methodes die gehanteerd worden en beschikbare ondersteuning voor cliënten. De
constructivistische/interpretatieve onderzoeksbenadering houdt in dat er meerdere interpretaties van de
werkelijkheid naast elkaar bestaan. Je zoekt hierbij niet naar algemene wetmatigheden, maar naar
interpretaties van gebeurtenissen die zich in een specifieke beroepssituatie voordoen. De kritisch-
emancipatorische onderzoeksbenadering is gebaseerd op de opvatting dat kennis niet waardevrij is en dat deze
bepaald wordt door mensen met de macht. In praktijkonderzoek wordt vaak van elke onderzoeksbenadering in
meer of mindere mate gebruik gemaakt.
De volgende definitie van praktijkonderzoek wordt in het boek gehanteerd: “Praktijkonderzoek in zorg en
welzijn is het onderzoek dat wordt uitgevoerd door zorg- en dienstverleners, waarbij op systematische wijze in
interactie met de eigen omgeving antwoorden verkregen worden op vragen die ontstaan in de eigen
beroepspraktijk en gericht zijn op verbetering van deze praktijk.”
Hiernaast staat de onderzoekscyclus afgebeeld. De
eerste stap is oriënteren. Daarbij probeer je te
bepalen welke problemen er zijn, voor wie ze
belangrijk zijn, wat erover bekend is en wat het
belang van het onderzoek kan zijn. De
probleemanalyse resulteert in een
probleembeschrijving. Bij het richten van je
onderzoek probeer je af te bakenen en tot een
duidelijke onderzoeksvraag te komen. Dit leidt tot
een probleemstelling: beschrijving van
praktijkprobleem, literatuurstudie, doel van
onderzoek en onderzoeksvragen. Bij plannen verken
je manieren van dataverzameling en maak je keuzes
voor de vormgeving van het onderzoeksproces. Dit
resulteert in een onderzoeksplan. Bij verzamelen voer je de geplande onderzoeksactiviteiten uit en verzamel je
data die je nodig hebt om de onderzoeksvraag te beantwoorden. Bij analyseren en concluderen analyseer je de
verzamelde data en trekt op basis daarvan conclusies die je onderzoeksvraag beantwoorden. Ontwerpen voer
je alleen uit als je je richt op een doelbewuste verandering in de dagelijkse praktijk. Rapporteren en presenteren
is de laatste fase, waarin je door het onderzoek verworven kennis en nieuwe inzichten verspreidt door
resultaten te rapporteren en te presenteren.
Bij definiërend onderzoek breng je verschillen en overeenkomsten in denkbeelden van mensen over bepaalde
begrippen in beeld. Beschrijvend onderzoek zorgt voor een beschrijving waarbij je een thema of praktijksituatie
in kaart brengt. Vergelijkend onderzoek kijkt naar overeenkomsten en verschillen tussen praktijken of tussen
3
aangegeven literatuur uit ‘Praktijkonderzoek in
zorg en welzijn’ en info uit de PowerPoints.
Samenvatt
ing
Onderzoek
(3.1/4.1)
Verpleegkunde,
Hogeschool Windesheim
,1
,Inhoud
Week 1.......................................................................................................................................................................3
Inleiding op praktijkonderzoek..............................................................................................................................3
Week 2.......................................................................................................................................................................4
Oriënteren.............................................................................................................................................................4
Richten...................................................................................................................................................................5
Week 3.......................................................................................................................................................................6
Plannen..................................................................................................................................................................6
Verzamelen............................................................................................................................................................6
Bestuderen........................................................................................................................................................6
Observeren........................................................................................................................................................6
Bevragen............................................................................................................................................................7
Alternatieve methoden van dataverzameling...................................................................................................8
Bezoeken...........................................................................................................................................................9
Week 4.......................................................................................................................................................................9
Analyseren en concluderen...................................................................................................................................9
Voorgestructureerde data analyseren..............................................................................................................9
Minder gestructureerde data analyseren.......................................................................................................10
Overig......................................................................................................................................................................10
Deze samenvatting bevat informatie uit de volgende bladzijden uit het boek (zoals beschreven in de
lesbeschrijvingen):
Week 1: Blz. 21-54.
Week 2: Blz. 85-111 en 115-134.
Week 3: Blz. 147-159 en 175-226.
Week 4: Blz. 233-257.
2
, WEEK 1
INLEIDING OP PRAKTIJKONDERZOEK
Fundamenteel onderzoek wordt van gesproken wanneer het accent op de ontwikkeling en toetsing van een
theorie ligt. Wanneer het accent ligt op kennis die tot de oplossing van generieke problemen moet bijdragen,
gaat het op toegepast onderzoek. Wanneer professionals in hun eigen beroepspraktijk onderzoek doen met als
doel deze praktijk beter te leren begrijpen of te verbeteren, is dat praktijkonderzoek. De verschillende vormen
van onderzoek kunnen elkaar aanvullen.
De positivistische onderzoeksbenadering volgt de regel dat kennis is gebaseerd op wat direct waarneembaar is.
Er is één bestaande werkelijkheid. Denk hierbij aan duur van een behandeling, inrichting van ruimtes,
methodes die gehanteerd worden en beschikbare ondersteuning voor cliënten. De
constructivistische/interpretatieve onderzoeksbenadering houdt in dat er meerdere interpretaties van de
werkelijkheid naast elkaar bestaan. Je zoekt hierbij niet naar algemene wetmatigheden, maar naar
interpretaties van gebeurtenissen die zich in een specifieke beroepssituatie voordoen. De kritisch-
emancipatorische onderzoeksbenadering is gebaseerd op de opvatting dat kennis niet waardevrij is en dat deze
bepaald wordt door mensen met de macht. In praktijkonderzoek wordt vaak van elke onderzoeksbenadering in
meer of mindere mate gebruik gemaakt.
De volgende definitie van praktijkonderzoek wordt in het boek gehanteerd: “Praktijkonderzoek in zorg en
welzijn is het onderzoek dat wordt uitgevoerd door zorg- en dienstverleners, waarbij op systematische wijze in
interactie met de eigen omgeving antwoorden verkregen worden op vragen die ontstaan in de eigen
beroepspraktijk en gericht zijn op verbetering van deze praktijk.”
Hiernaast staat de onderzoekscyclus afgebeeld. De
eerste stap is oriënteren. Daarbij probeer je te
bepalen welke problemen er zijn, voor wie ze
belangrijk zijn, wat erover bekend is en wat het
belang van het onderzoek kan zijn. De
probleemanalyse resulteert in een
probleembeschrijving. Bij het richten van je
onderzoek probeer je af te bakenen en tot een
duidelijke onderzoeksvraag te komen. Dit leidt tot
een probleemstelling: beschrijving van
praktijkprobleem, literatuurstudie, doel van
onderzoek en onderzoeksvragen. Bij plannen verken
je manieren van dataverzameling en maak je keuzes
voor de vormgeving van het onderzoeksproces. Dit
resulteert in een onderzoeksplan. Bij verzamelen voer je de geplande onderzoeksactiviteiten uit en verzamel je
data die je nodig hebt om de onderzoeksvraag te beantwoorden. Bij analyseren en concluderen analyseer je de
verzamelde data en trekt op basis daarvan conclusies die je onderzoeksvraag beantwoorden. Ontwerpen voer
je alleen uit als je je richt op een doelbewuste verandering in de dagelijkse praktijk. Rapporteren en presenteren
is de laatste fase, waarin je door het onderzoek verworven kennis en nieuwe inzichten verspreidt door
resultaten te rapporteren en te presenteren.
Bij definiërend onderzoek breng je verschillen en overeenkomsten in denkbeelden van mensen over bepaalde
begrippen in beeld. Beschrijvend onderzoek zorgt voor een beschrijving waarbij je een thema of praktijksituatie
in kaart brengt. Vergelijkend onderzoek kijkt naar overeenkomsten en verschillen tussen praktijken of tussen
3
