Inhoud
1. Doelstelling van de jaarrekeningcontrole.........................................................................2
1.1 Algehele doelstelling jaarrekeningcontrole..................................................................2
1.1.1 Materialiteit................................................................................................... 2
1.1.2 Gebruikers van de jaarrekening.............................................................................3
1.1.3 Effectiviteit en efficiëntie...................................................................................3
1.2 Accountantscontrolerisico......................................................................................3
1.3 Fasen controle.................................................................................................... 5
1.4 Maatschappelijk verkeer van de accountant.................................................................6
Bijlage A: NV COS 200.................................................................................................... 7
Bijlage B: Materialiteit en diepgaande invloed......................................................................8
Bijlage C: Gebruikers van de jaarrekening...........................................................................9
Bijlage D: Soorten controleverklaringen.............................................................................10
Bijlage E: NV COS 315 en 330..........................................................................................11
1
, 1. Doelstelling van de jaarrekeningcontrole
Zo wordt deelvraag 1 “Wat is de algehele doelstelling van de jaarrekeningcontrole?” beantwoord. Het
accountantscontrolerisico speelt een belangrijke rol bij de gehele controle en tijdens de risicoanalyse en
wordt daarom uitgebreid toegelicht. De verschillende fasen van de jaarrekeningcontrole worden besproken
en de samenhang hiertussen wordt uitgelegd. Het uitvoeren van de risicoanalyse maakt onderdeel uit van
de eerste fase van de controle. Daarnaast heeft het krediet van een accountants de laatste jaren in een
slecht daglicht gestaan. Dit betekent dat de kwaliteit van de controles en daarmee ook de kwaliteit van de
risicoanalyse, niet altijd op het verwachte niveau ligt. Onderzoeken van de AFM wijzen op de noodzaak van
fundamentele verbeteringen van de controles van accountants (AFM, 2019). Er worden voorbeelden
toegelicht over deze actualiteiten rondom het maatschappelijk verkeer van de accountant.
1.1 Algehele doelstelling jaarrekeningcontrole
Het doel van een jaarrekeningcontrole is om de gebruikers van de jaarrekening een getrouw beeld te geven
van de werkelijkheid. Wie de gebruikers van de jaarrekening kunnen zijn, wordt in deze paragraaf nog
nader toegelicht. De accountant zorgt voor een onafhankelijke verklaring over de cijfers in de jaarrekening
en rapporteert hierover in een controleverklaring (RA, 2017). Het afgeven van deze controleverklaring geeft
een oordeel over de jaarrekening met een redelijke mate van zekerheid. Deze zekerheid moet verkregen
worden over de vraag of de financiële overzichten als geheel vrij zijn van een afwijking van materieel belang
die het gevolg is van fraude of van fouten. Een redelijke mate van zekerheid is daarbij een hoog niveau van
zekerheid in de accountancy (bijlage A).
In de Handleiding Regelgeving Accountancy (HRA) wordt nader ingegaan op de doelstellingen van de
accountant bij het uitvoeren van de controle. Zoals de naam al aangeeft, bevat de HRA geldende
regelgeving die relevant is voor accountants bij de dagelijkse praktijkuitoefening van het beroep. De
doelstellingen van een accountant bij het uitvoeren van een controle zijn vastgelegd in NV COS 200.11
(bijlage A). Bij het uitvoeren van de controle dient de accountant een redelijke mate van zekerheid te
verkrijgen over de vraag of de financiële overzichten als geheel vrij zijn van een afwijking van materieel
belang. Deze materiële afwijkingen kunnen het gevolg zijn van fraude of fouten. De bevindingen die tijdens
de controle ontstaan, dient de accountant te rapporteren en communiceren zoals door de Standaarden
vereist is (NBA, 2020). Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van de materialiteit en hoe deze
bepaald wordt tijdens de controle van de jaarrekening.
1.1.1 Materialiteit
Het begrip materialiteit speelt een belangrijke rol bij het uitvoeren van de gehele controle. Zo speelt het
een rol bij het inschatten van de risico’s, bij het bepalen van de werkzaamheden die de accountant uit dient
te voeren en bij het afgeven van de controleverklaring. Bij het inschatten van risico’s op een afwijking van
materieel belang, is de materialiteit bijvoorbeeld van groot belang. De bepaalde materialiteit heeft veel
invloed op het bepalen of geïdentificeerde risico’s meegenomen worden in verdere
controlewerkzaamheden.
Informatie is materieel als het weglaten of onjuist weergeven hiervan kan leiden tot invloed op
economische beslissingen die gebruikers van de jaarrekening nemen. De materialiteit wordt specifiek per
klant bepaald en hiervoor is geen vaste methodiek of een vast bedrag bepaald. Vaak wordt dit bepaald op
basis van het omzet of het balanstotaal in combinatie met de aard van de activiteiten en factoren die
bepalend zijn voor de onderneming. De definitie van materialiteit volgens de Standaarden is opgenomen in
NV COS 320 (bijlage B).
2
1. Doelstelling van de jaarrekeningcontrole.........................................................................2
1.1 Algehele doelstelling jaarrekeningcontrole..................................................................2
1.1.1 Materialiteit................................................................................................... 2
1.1.2 Gebruikers van de jaarrekening.............................................................................3
1.1.3 Effectiviteit en efficiëntie...................................................................................3
1.2 Accountantscontrolerisico......................................................................................3
1.3 Fasen controle.................................................................................................... 5
1.4 Maatschappelijk verkeer van de accountant.................................................................6
Bijlage A: NV COS 200.................................................................................................... 7
Bijlage B: Materialiteit en diepgaande invloed......................................................................8
Bijlage C: Gebruikers van de jaarrekening...........................................................................9
Bijlage D: Soorten controleverklaringen.............................................................................10
Bijlage E: NV COS 315 en 330..........................................................................................11
1
, 1. Doelstelling van de jaarrekeningcontrole
Zo wordt deelvraag 1 “Wat is de algehele doelstelling van de jaarrekeningcontrole?” beantwoord. Het
accountantscontrolerisico speelt een belangrijke rol bij de gehele controle en tijdens de risicoanalyse en
wordt daarom uitgebreid toegelicht. De verschillende fasen van de jaarrekeningcontrole worden besproken
en de samenhang hiertussen wordt uitgelegd. Het uitvoeren van de risicoanalyse maakt onderdeel uit van
de eerste fase van de controle. Daarnaast heeft het krediet van een accountants de laatste jaren in een
slecht daglicht gestaan. Dit betekent dat de kwaliteit van de controles en daarmee ook de kwaliteit van de
risicoanalyse, niet altijd op het verwachte niveau ligt. Onderzoeken van de AFM wijzen op de noodzaak van
fundamentele verbeteringen van de controles van accountants (AFM, 2019). Er worden voorbeelden
toegelicht over deze actualiteiten rondom het maatschappelijk verkeer van de accountant.
1.1 Algehele doelstelling jaarrekeningcontrole
Het doel van een jaarrekeningcontrole is om de gebruikers van de jaarrekening een getrouw beeld te geven
van de werkelijkheid. Wie de gebruikers van de jaarrekening kunnen zijn, wordt in deze paragraaf nog
nader toegelicht. De accountant zorgt voor een onafhankelijke verklaring over de cijfers in de jaarrekening
en rapporteert hierover in een controleverklaring (RA, 2017). Het afgeven van deze controleverklaring geeft
een oordeel over de jaarrekening met een redelijke mate van zekerheid. Deze zekerheid moet verkregen
worden over de vraag of de financiële overzichten als geheel vrij zijn van een afwijking van materieel belang
die het gevolg is van fraude of van fouten. Een redelijke mate van zekerheid is daarbij een hoog niveau van
zekerheid in de accountancy (bijlage A).
In de Handleiding Regelgeving Accountancy (HRA) wordt nader ingegaan op de doelstellingen van de
accountant bij het uitvoeren van de controle. Zoals de naam al aangeeft, bevat de HRA geldende
regelgeving die relevant is voor accountants bij de dagelijkse praktijkuitoefening van het beroep. De
doelstellingen van een accountant bij het uitvoeren van een controle zijn vastgelegd in NV COS 200.11
(bijlage A). Bij het uitvoeren van de controle dient de accountant een redelijke mate van zekerheid te
verkrijgen over de vraag of de financiële overzichten als geheel vrij zijn van een afwijking van materieel
belang. Deze materiële afwijkingen kunnen het gevolg zijn van fraude of fouten. De bevindingen die tijdens
de controle ontstaan, dient de accountant te rapporteren en communiceren zoals door de Standaarden
vereist is (NBA, 2020). Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van de materialiteit en hoe deze
bepaald wordt tijdens de controle van de jaarrekening.
1.1.1 Materialiteit
Het begrip materialiteit speelt een belangrijke rol bij het uitvoeren van de gehele controle. Zo speelt het
een rol bij het inschatten van de risico’s, bij het bepalen van de werkzaamheden die de accountant uit dient
te voeren en bij het afgeven van de controleverklaring. Bij het inschatten van risico’s op een afwijking van
materieel belang, is de materialiteit bijvoorbeeld van groot belang. De bepaalde materialiteit heeft veel
invloed op het bepalen of geïdentificeerde risico’s meegenomen worden in verdere
controlewerkzaamheden.
Informatie is materieel als het weglaten of onjuist weergeven hiervan kan leiden tot invloed op
economische beslissingen die gebruikers van de jaarrekening nemen. De materialiteit wordt specifiek per
klant bepaald en hiervoor is geen vaste methodiek of een vast bedrag bepaald. Vaak wordt dit bepaald op
basis van het omzet of het balanstotaal in combinatie met de aard van de activiteiten en factoren die
bepalend zijn voor de onderneming. De definitie van materialiteit volgens de Standaarden is opgenomen in
NV COS 320 (bijlage B).
2
