Thema 1 basiskennis verslavingszorg
Literatuur
Hoorcollege 1: Paragraaf 1.5 t/m 1.7
Hoorcollege 2: Paragraaf 1.5 t/m 1.7
Hoorcollege 1 en 2
Psychofarmacologie
- (=De werking van drugs in de hersenen)
Werking van de hersenen en drugs
- Het zenuwstelsel
- De hersenen
- De prikkeloverdracht tussen de zenuwen
Opname van drugs in het lichaam
Bereiken van de hersenen drugs moeten eerst in de bloedbaan terecht komen.
- De snelheid hiervan bepaalt het verslavend effect van de drugs.
- De snelheid van het effect hangt af waar de drugs terechtkomen; grote bloedsomloop (voorziet
alle organen van zuurstof) of kleine bloedsomloop (zorgt ervoor dat het bloed weer zuurstof
opneemt)
Verschillende manieren hoe drugs in het bloed komen:
Eten, drinken of slikken (= Alcohol, amfetamine, xtc en slaap- en kalmeringsmiddelen kunnen
gedronken, gegeten of geslikt worden. De drugs komen via de mond, maag en darmen in het
bloed terecht. Na de darmen passeert het bloed de lever. Hier wordt een deel afgebroken (first
pass effect). Na de lever gaat het bloed naar het hart. Het hart pompt het bloed naar de longen
weer terug (kleine bloedsomloop). Pas dan pompt het hart het bloed met de drugs naar alle
organen, waaronder de hersenen (grote bloedsomloop). In de regel komen de effecten bij eten,
drinken of slikken na twintig tot dertig minuten op gang.
Roken/inhaleren (= Tabak, Cannabis, heroïne en basecoke zijn drugs die gerookt of geïnhaleerd
worden. Bij roken neemt men steeds een trekje waardoor de totale dosis niet in een keer maar in
delen wordt genomen. De stoffen komen in de longblaasjes van het bloed terecht. De stoffen
zitten dan meteen in de kleine bloedsomloop en hoeven niet eerst langs de lever. Ook hier
pompt het hart het bloed naar alle organen. Roken of inhaleren is de snelste methode om de
effecten van drugs te voelen (7 tot 10 seconden))
Spuiten (= Heroïne, cocaïne en amfetamine kunnen via een spuit in de ader in de bloedbaan
gebracht worden. De gehele dosis wordt hier in één keer ingebracht. Hierdoor treedt bij spuiten
vaak een intense flash op die volgens gebruikers te vergelijken is met een seksueel orgasme. Het
risico op een overdosis is groter. Alle onzuiverheden van de spuit kunnen in de bloedbaan
terechtkomen. Bij spuiten gaat de drugs via de aders naar het hart. Darm, maag en lever hoeven
dus niet eerst gepasseerd te worden. In het hart doorloopt het bloed met de drugs eerst de
kleine bloedsomloop, waarna het in de grote bloedsomloop terechtkomt. De effecten treden na
vijftien tot dertig seconden op)
Snuiven (= Cocaïne wordt gesnoven. De drugs lost in het neusslijmvlies op, waarna het in de
bloedbaan terechtkomt. Vervolgens gaat het bloed naar het hart, door de kleine bloedsomloop
en naar de hersenen. Bij snuiven bereiken drugs sneller de hersenen dan bij eten. De maag,
darmen en lever hoeven hierbij niet gepasseerd te worden. De effecten treden na enkele
minuten op)
, Absorberen via de huid (= Nicotine kan via nicotinepleisters via de huis in het bloed terecht
komen. Nicotine wordt dan over een langere tijd gelijkmatig afgegeven. De effecten treden pas
na een langere tijd op, één tot twee dagen)
Verdeling in het lichaam
Drug bereikt elk orgaan, weefsel en lichaamsvocht. Hier worden ze genegeerd, opgeslagen,
afgebroken of beïnvloeden de werking van het orgaan.
Effecten van alcohol en drugs zijn afhankelijk van de hoeveelheid bloed.
o Bij weinig bloed effecten op de organen zijn sterk.
o Bij veel bloed effecten op de organen zijn zwakker.
7,5% van het lichaamsgewicht bestaat uit bloed.
Hangt af van de doorbloeding van de organen. Cocaïne kan op een rijk doorbloed orgaan zoals
het hart direct invloed uitoefenen.
Drugs stroomt naar alle organen, waaronder de hersenen. Hersenen zijn kwetsbaar. De wanden
in de hersenen laten bepaalde stoffen door, maar giftige stoffen niet. Echter, alcohol en drugs
kunnen deze wand wel passeren.
Sommige drugs passeren de bloed-hersenbarrière makkelijker dan andere drugs.
Werking van de hersenen
1. Het zenuwstelsel
(= Bestaat uit het centrale (hersenen en ruggenmerg) en perifere zenuwstelsel)
Perifere zenuwstelsel (= Ontvangt signalen van de buitenwereld en geeft deze door aan het centrale
zenuwstelsel. Deze interpreteert het signaal en zendt vervolgens allerlei boodschappen naar
verschillende delen van het lichaam.
- Willekeurig (= Regelt de bewegingen die de mens onder controle heeft, bijvoorbeeld de spieren)
- Autonoom (= Regelt de functies die de mens niet onder controle heeft: de werking van organen
als hart, klieren, spijsvertering & ademhaling)
o Sympathisch (= zorgt ervoor dat het lichaam goed reageert op stress of dreiging. Het
zorgt ervoor dat de hartslag wordt gestimuleerd, de luchtwegen zich uitzetten en de
spieren zich spannen. Cocaïne en amfetamine stimuleren dit deel)
o Parasympatisch (= brengt het lichaam weer in rust wanneer de dreiging voorbij is.
Hartslag en ademhaling gaan dan weer omlaag. Heroïne stimuleert dit deel)
2. Hersenen (centrum van ons mensen zijn)
(= Verslaving kan gezien worden als een aandoening van de hersenen)
Blauw frontaal kwabben (= Het functioneren, aanzetten,
stoppen, controleren van een bepaalde handeling. Plannen,
nadenken hoe het in de toekomst zou zijn)
Geel pariëtaal kwab (= Denkkracht wordt alles samengebracht)
Groen temporale kwab (= geheugen en gehoord, rekenkracht
om te kunnen functioneren)
Roze occipitale kwab (= visuele informatie/vermogen)
Gebied van Broca (= Als in dit deel
van de hersenen iets kapot gaat kun
je niet meer spreken)
, Bestaan uit een oud primitief deel (hersenstam, de middenhersenen &
beloningscentrum) en een in evolutie ontwikkeld nieuw deel (neocortex).
Neocortex (= Informatie interpreteren, begrijpen en beoordelen)
Hersenstam (= Vanuit hier worden vitale functies als ademhaling, hartslag,
bloeddruk, spijsvertering en slapen bestuurd)
Middenhersenen (= Zijn betrokken bij onbewust instinctief gedrag,
emoties en stemmingen. Emoties als angst, woede, dorst en honger
ontstaan vanuit de middenhersenen. Belangrijk deel is het
beloningscentrum)
Beloningscentrum (= Zorgt ervoor dat bepaalde gedragingen met een prettig gevoel worden
beloond. Dorst, eten bij honger en seksuele activiteit)
- Doordat het gedrag met een prettig gevoel wordt beloond, is de kans groot dat dit gedrag zich zal
herhalen.
- Alcohol en drugs zijn in staat om het beloningscentrum op een zeer krachtige manier te
prikkelen.
Verslaving ( Bij het ontstaan van verslaving is van belang
Het beloningscentrum (= de mate waarin het beloningscentrum prettige gevoelens kan oproepen
verschilt per mens. Minder goed (= kunnen van alledaagse beloningen genieten. Bij hen zullen
extreme ervaringen zoals racen, bergbeklimmen of gebruik van drugs grote invloed hebben. Hier
ervaren ze een prettig gevoel. Mensen zijn vatbaarder voor misbruik en verslaving. Normaal (= de
krachtige prikkeling van drugsgebruik zal een te sterk en negatief effect kunnen hebben.
Bepaalde genen kunnen verantwoordelijk zijn voor hey verminderd functioneren van het
beloningscentrum. Door langdurig druggebruik zal het beloningscentrum ook minder goed gaan
functioneren. In feite verandert dit deel van de hersenen bij langdurig gebruik)
Het geheugen (= Het positieve gevoel dat na gebruik en de situatie waarin het gebruik
plaatsvond, worden door de middenhersenen in het geheugen opgeslagen en vormen zeer
sterke herinneringen. De herinneringen kunnen mogelijk een zeer sterke trek (craving)
oproepen)
De nieuwe hersenen (= De nieuwe hersenen vormen het rationele deel van de hersenen. Een
deel heeft tot taak om conflicten tussen verlangens en rationele overwegingen in goede banen te
leiden. De middenhersenen zullen geneigd zijn om aan het verlangen naar alcohol en drugs toe
te geven. De nieuwe hersenen zullen dit proberen te voorkomen)
o Bij verslaafde werkt dit deel niet goed, dit kan verklaren waarom de reactie van
verslaafden op heftige verlangens vaak minder goed verloopt
3. Prikkeloverdracht tussen zenuwen
Werking van drugs
(= Drugs beïnvloeden de werking van zenuwen wanneer zij in de hersenen zijn aangekomen)
Drugs beïnvloeden de prikkeloverdracht tussen de zenuwen. Zenuwen geven via
neurotransmitters signalen aan elkaar door. Drugs kunnen ervoor zorgen dat de
neurotransmitters toe- of afnemen, als dit gebeurd kunnen zenuwen extra of minder
geprikkeld worden.
Neuronen (= Cellen waar onze hersenen uit bestaan)
Literatuur
Hoorcollege 1: Paragraaf 1.5 t/m 1.7
Hoorcollege 2: Paragraaf 1.5 t/m 1.7
Hoorcollege 1 en 2
Psychofarmacologie
- (=De werking van drugs in de hersenen)
Werking van de hersenen en drugs
- Het zenuwstelsel
- De hersenen
- De prikkeloverdracht tussen de zenuwen
Opname van drugs in het lichaam
Bereiken van de hersenen drugs moeten eerst in de bloedbaan terecht komen.
- De snelheid hiervan bepaalt het verslavend effect van de drugs.
- De snelheid van het effect hangt af waar de drugs terechtkomen; grote bloedsomloop (voorziet
alle organen van zuurstof) of kleine bloedsomloop (zorgt ervoor dat het bloed weer zuurstof
opneemt)
Verschillende manieren hoe drugs in het bloed komen:
Eten, drinken of slikken (= Alcohol, amfetamine, xtc en slaap- en kalmeringsmiddelen kunnen
gedronken, gegeten of geslikt worden. De drugs komen via de mond, maag en darmen in het
bloed terecht. Na de darmen passeert het bloed de lever. Hier wordt een deel afgebroken (first
pass effect). Na de lever gaat het bloed naar het hart. Het hart pompt het bloed naar de longen
weer terug (kleine bloedsomloop). Pas dan pompt het hart het bloed met de drugs naar alle
organen, waaronder de hersenen (grote bloedsomloop). In de regel komen de effecten bij eten,
drinken of slikken na twintig tot dertig minuten op gang.
Roken/inhaleren (= Tabak, Cannabis, heroïne en basecoke zijn drugs die gerookt of geïnhaleerd
worden. Bij roken neemt men steeds een trekje waardoor de totale dosis niet in een keer maar in
delen wordt genomen. De stoffen komen in de longblaasjes van het bloed terecht. De stoffen
zitten dan meteen in de kleine bloedsomloop en hoeven niet eerst langs de lever. Ook hier
pompt het hart het bloed naar alle organen. Roken of inhaleren is de snelste methode om de
effecten van drugs te voelen (7 tot 10 seconden))
Spuiten (= Heroïne, cocaïne en amfetamine kunnen via een spuit in de ader in de bloedbaan
gebracht worden. De gehele dosis wordt hier in één keer ingebracht. Hierdoor treedt bij spuiten
vaak een intense flash op die volgens gebruikers te vergelijken is met een seksueel orgasme. Het
risico op een overdosis is groter. Alle onzuiverheden van de spuit kunnen in de bloedbaan
terechtkomen. Bij spuiten gaat de drugs via de aders naar het hart. Darm, maag en lever hoeven
dus niet eerst gepasseerd te worden. In het hart doorloopt het bloed met de drugs eerst de
kleine bloedsomloop, waarna het in de grote bloedsomloop terechtkomt. De effecten treden na
vijftien tot dertig seconden op)
Snuiven (= Cocaïne wordt gesnoven. De drugs lost in het neusslijmvlies op, waarna het in de
bloedbaan terechtkomt. Vervolgens gaat het bloed naar het hart, door de kleine bloedsomloop
en naar de hersenen. Bij snuiven bereiken drugs sneller de hersenen dan bij eten. De maag,
darmen en lever hoeven hierbij niet gepasseerd te worden. De effecten treden na enkele
minuten op)
, Absorberen via de huid (= Nicotine kan via nicotinepleisters via de huis in het bloed terecht
komen. Nicotine wordt dan over een langere tijd gelijkmatig afgegeven. De effecten treden pas
na een langere tijd op, één tot twee dagen)
Verdeling in het lichaam
Drug bereikt elk orgaan, weefsel en lichaamsvocht. Hier worden ze genegeerd, opgeslagen,
afgebroken of beïnvloeden de werking van het orgaan.
Effecten van alcohol en drugs zijn afhankelijk van de hoeveelheid bloed.
o Bij weinig bloed effecten op de organen zijn sterk.
o Bij veel bloed effecten op de organen zijn zwakker.
7,5% van het lichaamsgewicht bestaat uit bloed.
Hangt af van de doorbloeding van de organen. Cocaïne kan op een rijk doorbloed orgaan zoals
het hart direct invloed uitoefenen.
Drugs stroomt naar alle organen, waaronder de hersenen. Hersenen zijn kwetsbaar. De wanden
in de hersenen laten bepaalde stoffen door, maar giftige stoffen niet. Echter, alcohol en drugs
kunnen deze wand wel passeren.
Sommige drugs passeren de bloed-hersenbarrière makkelijker dan andere drugs.
Werking van de hersenen
1. Het zenuwstelsel
(= Bestaat uit het centrale (hersenen en ruggenmerg) en perifere zenuwstelsel)
Perifere zenuwstelsel (= Ontvangt signalen van de buitenwereld en geeft deze door aan het centrale
zenuwstelsel. Deze interpreteert het signaal en zendt vervolgens allerlei boodschappen naar
verschillende delen van het lichaam.
- Willekeurig (= Regelt de bewegingen die de mens onder controle heeft, bijvoorbeeld de spieren)
- Autonoom (= Regelt de functies die de mens niet onder controle heeft: de werking van organen
als hart, klieren, spijsvertering & ademhaling)
o Sympathisch (= zorgt ervoor dat het lichaam goed reageert op stress of dreiging. Het
zorgt ervoor dat de hartslag wordt gestimuleerd, de luchtwegen zich uitzetten en de
spieren zich spannen. Cocaïne en amfetamine stimuleren dit deel)
o Parasympatisch (= brengt het lichaam weer in rust wanneer de dreiging voorbij is.
Hartslag en ademhaling gaan dan weer omlaag. Heroïne stimuleert dit deel)
2. Hersenen (centrum van ons mensen zijn)
(= Verslaving kan gezien worden als een aandoening van de hersenen)
Blauw frontaal kwabben (= Het functioneren, aanzetten,
stoppen, controleren van een bepaalde handeling. Plannen,
nadenken hoe het in de toekomst zou zijn)
Geel pariëtaal kwab (= Denkkracht wordt alles samengebracht)
Groen temporale kwab (= geheugen en gehoord, rekenkracht
om te kunnen functioneren)
Roze occipitale kwab (= visuele informatie/vermogen)
Gebied van Broca (= Als in dit deel
van de hersenen iets kapot gaat kun
je niet meer spreken)
, Bestaan uit een oud primitief deel (hersenstam, de middenhersenen &
beloningscentrum) en een in evolutie ontwikkeld nieuw deel (neocortex).
Neocortex (= Informatie interpreteren, begrijpen en beoordelen)
Hersenstam (= Vanuit hier worden vitale functies als ademhaling, hartslag,
bloeddruk, spijsvertering en slapen bestuurd)
Middenhersenen (= Zijn betrokken bij onbewust instinctief gedrag,
emoties en stemmingen. Emoties als angst, woede, dorst en honger
ontstaan vanuit de middenhersenen. Belangrijk deel is het
beloningscentrum)
Beloningscentrum (= Zorgt ervoor dat bepaalde gedragingen met een prettig gevoel worden
beloond. Dorst, eten bij honger en seksuele activiteit)
- Doordat het gedrag met een prettig gevoel wordt beloond, is de kans groot dat dit gedrag zich zal
herhalen.
- Alcohol en drugs zijn in staat om het beloningscentrum op een zeer krachtige manier te
prikkelen.
Verslaving ( Bij het ontstaan van verslaving is van belang
Het beloningscentrum (= de mate waarin het beloningscentrum prettige gevoelens kan oproepen
verschilt per mens. Minder goed (= kunnen van alledaagse beloningen genieten. Bij hen zullen
extreme ervaringen zoals racen, bergbeklimmen of gebruik van drugs grote invloed hebben. Hier
ervaren ze een prettig gevoel. Mensen zijn vatbaarder voor misbruik en verslaving. Normaal (= de
krachtige prikkeling van drugsgebruik zal een te sterk en negatief effect kunnen hebben.
Bepaalde genen kunnen verantwoordelijk zijn voor hey verminderd functioneren van het
beloningscentrum. Door langdurig druggebruik zal het beloningscentrum ook minder goed gaan
functioneren. In feite verandert dit deel van de hersenen bij langdurig gebruik)
Het geheugen (= Het positieve gevoel dat na gebruik en de situatie waarin het gebruik
plaatsvond, worden door de middenhersenen in het geheugen opgeslagen en vormen zeer
sterke herinneringen. De herinneringen kunnen mogelijk een zeer sterke trek (craving)
oproepen)
De nieuwe hersenen (= De nieuwe hersenen vormen het rationele deel van de hersenen. Een
deel heeft tot taak om conflicten tussen verlangens en rationele overwegingen in goede banen te
leiden. De middenhersenen zullen geneigd zijn om aan het verlangen naar alcohol en drugs toe
te geven. De nieuwe hersenen zullen dit proberen te voorkomen)
o Bij verslaafde werkt dit deel niet goed, dit kan verklaren waarom de reactie van
verslaafden op heftige verlangens vaak minder goed verloopt
3. Prikkeloverdracht tussen zenuwen
Werking van drugs
(= Drugs beïnvloeden de werking van zenuwen wanneer zij in de hersenen zijn aangekomen)
Drugs beïnvloeden de prikkeloverdracht tussen de zenuwen. Zenuwen geven via
neurotransmitters signalen aan elkaar door. Drugs kunnen ervoor zorgen dat de
neurotransmitters toe- of afnemen, als dit gebeurd kunnen zenuwen extra of minder
geprikkeld worden.
Neuronen (= Cellen waar onze hersenen uit bestaan)
