Productie 1: beeldtaal
multiple choice
DEEL 1: introductie beeldtaal
1. Hoe worden beelden gevormd?
beeldvorming
- we kunnen, zonder iets te zien met de ogen, toch een beeld vormen in onze hersenen
- is dus niet hetzelfde als een beeld waarnemen
beeld = werkelijkheid
afbeelding = reproductie v/d werkelijkheid
mentaal beeld = verbeelding
waarneming
- waarnemen gebeurt met de ogen, je ziet een beeld op je netvlies
- daarna gaan de hersenen aan de slag, het beeld wordt ontleed. Dat gebeurt in
verschillende stappen
filosofen & stromingen
- veel filosofen die zich over beeldtaal hebben gebogen
- Confusius, Plato, Chandler, `Barthes, Umberto Eco, … hadden hun eigen ideeën
belangrijke stromingen:
- de Gestaltwetten = hoe kijken we naar een beeld
- de Semiotiek = wat is de betekenis, hoe begrijpen we wat we zien
- de retorica = hoe overtuig je iemand
→ het interpreteren v/e beeld is geen lineair proces, de 3 theorieën vullen elkaar aan in een
willekeurige volgorde
Gestalt (zien)
- een goed aanvoelend beeld (goed opgebouwd) zal luisteren naar de Gestaltwetten
- Eerste niveau v/d interpretatie
bv. iedereen, overal in de wereld vindt een ‘symmetrisch’ gezicht mooi. Het zit als het ware
ingebakken in onze hersenen om dat mooi te vinden
Semiotiek (betekenis geven) = studie v/h interpreteren van tekens & beelden
- 2de niveau: je gaat er een betekenis aan geven, je gaat het interpreteren
- interpretatie is afhankelijk v/d context waarin je dat beeld bekijkt
→ omgeving samenhang = in welke omgeving neem je het beeld waar?
→ ontvangstsamenhang = hoe voel je je op dat moment?
, → met welke (socio-culturele) waarden ben je opgevoed?
Retorica (overtuigen)
- leren hoe we retorische concepten zoals metaforen, stijlfiguren, … kunnen inzetten
om meer overtuigende beelden te maken
- een boodschap levendiger te maken en beter begrijpbaar
Waarom visueel communiceren?
- overaanbod aan informatie
- ogen & hersenen kunnen in minder dan 1/10 seconde een visuele scène begrijpen
- beeld wordt 60 000 keer sneller ‘gelezen’ dan een tekst
- alles wordt visueel, beelden zijn overal
- we onthouden beter van beelden zeker als we er een oefening over mogen maken
2. Gestaltwetten
‘gestalt’ theorie bij beelden
- wat is de eerste indruk?
- Hoe kijken we naar een beeld?
- gestalt betekent vorm
- als we de wereld rond ons bekijken zien we betekenisvolle ne complete objecten, niet
een serie onafhankelijke onderdelen
- goed gestalt = eenvoudig, geordend, uitgebalanceerd, verenigd, coherent, regelmatig
- gestalt zorgt bij visuele communicatie vooral voor orde
- volgende gestaltwetten zijn van belang bij beelden
→ kernachtigheid
→ eenvoud
→ voor- en achtergrond
→ nabijheid
→ overeenkomst/ symmetrie/ gelijke achtergrond
→ geslotenheid
→ continuïteit/ gelijke bestemming
,A. kernachtigheid & eenvoud
kernachtigheid
- wet van kernachtigheid (Law of Prägnanz)
→ je hersenen ontleden een voorstelling in de meest eenvoudige vorm
→ simpelste mogelijke vormen-gezichten
→ geringste aantal vormen
→ symmetrische vormen
bv. pareidolia
je ziet vormen door schaduwen die er eig niet zijn
eenvoud
- wet v/d eenvoud
→ voorwerpen worden waargenomen in de meest eenvoudige vorm
→ eenvoud geeft ruimte
→ groeperen van visuele info geeft eenvoud & helpt ons de wereld rond ons ordenen
→ witruimte is zeer belangrijk!! Mensen nemen meer info op
→ eenvormige lay-out = goed uitlijnen
→ van chaos naar eenvoud
→ door witruimte wordt de kern van de boodschap direct duidelijk
B. voor- en achtergrond/gelijke achtergrond/ gelijke bestemming
voor - en achtergrond
- wet v/d voor- en achtergrond
→ we organiseren onze waarnemingen door voor- en achtergrond van elkaar te
onderscheiden
→ in een afbeelding spelen sommige onderdelen een prominente rol, andere worden naar
de achtergrond verdrongen
→ we willen graag een duidelijk verschil om te weten wat belangrijk is
→ gebruiken om te tonen waar de focus ligt
→ schaduw gebruiken om iets meer op de voorgrond te zetten
, - de ‘gestaltswitch’ laat toe om in een afbeelding beiden te wisselen waardoor er 2
tekeningen ontstaan
→ gebruiken om een 2de boodschap in een afbeelding of logo te steken
→ je ziet het of je ziet het niet
→ optisch raadsel
→ zie je de 2de betekenis? dan is dat een bonus, maar als je het niet ziet mag het logo
niets aan communicatieve zeggingskracht verliezen
gelijke achtergrond
- wet v/d gelijke achtergrond
→ voorwerpen met gelijke achtergrond vormen een geheel
- subwet van wet van overeenkomst
- overeenkomstige achtergrondkleur is een effectieve manier om objecten te groeperen
- een silhouet maken van bv. je website is handig omdat je zo kan zien waar de ogen
van de kijker naar toe gaan
gelijke bestemming
- wet v/d gelijke bestemming
→ dingen die dezelfde kant op bewegen, worden als eenheid gezien
- objecten die samen bewegen of een gelijke bestemming hebben, zien we als 1 geheel
bv. uitschuifbare menu’s op een website
C. Nabijheid, overeenkomst & symmetrie
nabijheid
- wet v/d nabijheid
→ elementen die zich dicht bij elkaar bevinden, worden als groepen gezien
→ elementen die zich ver van elkaar bevinden, worden als onafhankelijk van elkaar
waargenomen
→ mee opletten!! rap verkeerde interpretaties
overeenkomst
- wet v/d overeenkomst
→ elementen die op elkaar lijken, worden als groep waargenomen. Elementen die veel
van elkaar verschillen worden als aparte elementen beschouwd
- Wat overeenkomstig moet zijn, is niet zo belangrijk, dat kan zijn: kleur, vorm,
richting, grootte, textuur patroon, belettering, ...
bv. in een bepaalde huisstijl door dezelfde kleuren of structuur gebruiken, of een merk
symmetrie
- wet v/d symmetrie
→ symmetrische beelden worden als eenheid ervaren, zelfs al staan ze op afstand van
elkaar
- onze hersenen houden van symmetrie
multiple choice
DEEL 1: introductie beeldtaal
1. Hoe worden beelden gevormd?
beeldvorming
- we kunnen, zonder iets te zien met de ogen, toch een beeld vormen in onze hersenen
- is dus niet hetzelfde als een beeld waarnemen
beeld = werkelijkheid
afbeelding = reproductie v/d werkelijkheid
mentaal beeld = verbeelding
waarneming
- waarnemen gebeurt met de ogen, je ziet een beeld op je netvlies
- daarna gaan de hersenen aan de slag, het beeld wordt ontleed. Dat gebeurt in
verschillende stappen
filosofen & stromingen
- veel filosofen die zich over beeldtaal hebben gebogen
- Confusius, Plato, Chandler, `Barthes, Umberto Eco, … hadden hun eigen ideeën
belangrijke stromingen:
- de Gestaltwetten = hoe kijken we naar een beeld
- de Semiotiek = wat is de betekenis, hoe begrijpen we wat we zien
- de retorica = hoe overtuig je iemand
→ het interpreteren v/e beeld is geen lineair proces, de 3 theorieën vullen elkaar aan in een
willekeurige volgorde
Gestalt (zien)
- een goed aanvoelend beeld (goed opgebouwd) zal luisteren naar de Gestaltwetten
- Eerste niveau v/d interpretatie
bv. iedereen, overal in de wereld vindt een ‘symmetrisch’ gezicht mooi. Het zit als het ware
ingebakken in onze hersenen om dat mooi te vinden
Semiotiek (betekenis geven) = studie v/h interpreteren van tekens & beelden
- 2de niveau: je gaat er een betekenis aan geven, je gaat het interpreteren
- interpretatie is afhankelijk v/d context waarin je dat beeld bekijkt
→ omgeving samenhang = in welke omgeving neem je het beeld waar?
→ ontvangstsamenhang = hoe voel je je op dat moment?
, → met welke (socio-culturele) waarden ben je opgevoed?
Retorica (overtuigen)
- leren hoe we retorische concepten zoals metaforen, stijlfiguren, … kunnen inzetten
om meer overtuigende beelden te maken
- een boodschap levendiger te maken en beter begrijpbaar
Waarom visueel communiceren?
- overaanbod aan informatie
- ogen & hersenen kunnen in minder dan 1/10 seconde een visuele scène begrijpen
- beeld wordt 60 000 keer sneller ‘gelezen’ dan een tekst
- alles wordt visueel, beelden zijn overal
- we onthouden beter van beelden zeker als we er een oefening over mogen maken
2. Gestaltwetten
‘gestalt’ theorie bij beelden
- wat is de eerste indruk?
- Hoe kijken we naar een beeld?
- gestalt betekent vorm
- als we de wereld rond ons bekijken zien we betekenisvolle ne complete objecten, niet
een serie onafhankelijke onderdelen
- goed gestalt = eenvoudig, geordend, uitgebalanceerd, verenigd, coherent, regelmatig
- gestalt zorgt bij visuele communicatie vooral voor orde
- volgende gestaltwetten zijn van belang bij beelden
→ kernachtigheid
→ eenvoud
→ voor- en achtergrond
→ nabijheid
→ overeenkomst/ symmetrie/ gelijke achtergrond
→ geslotenheid
→ continuïteit/ gelijke bestemming
,A. kernachtigheid & eenvoud
kernachtigheid
- wet van kernachtigheid (Law of Prägnanz)
→ je hersenen ontleden een voorstelling in de meest eenvoudige vorm
→ simpelste mogelijke vormen-gezichten
→ geringste aantal vormen
→ symmetrische vormen
bv. pareidolia
je ziet vormen door schaduwen die er eig niet zijn
eenvoud
- wet v/d eenvoud
→ voorwerpen worden waargenomen in de meest eenvoudige vorm
→ eenvoud geeft ruimte
→ groeperen van visuele info geeft eenvoud & helpt ons de wereld rond ons ordenen
→ witruimte is zeer belangrijk!! Mensen nemen meer info op
→ eenvormige lay-out = goed uitlijnen
→ van chaos naar eenvoud
→ door witruimte wordt de kern van de boodschap direct duidelijk
B. voor- en achtergrond/gelijke achtergrond/ gelijke bestemming
voor - en achtergrond
- wet v/d voor- en achtergrond
→ we organiseren onze waarnemingen door voor- en achtergrond van elkaar te
onderscheiden
→ in een afbeelding spelen sommige onderdelen een prominente rol, andere worden naar
de achtergrond verdrongen
→ we willen graag een duidelijk verschil om te weten wat belangrijk is
→ gebruiken om te tonen waar de focus ligt
→ schaduw gebruiken om iets meer op de voorgrond te zetten
, - de ‘gestaltswitch’ laat toe om in een afbeelding beiden te wisselen waardoor er 2
tekeningen ontstaan
→ gebruiken om een 2de boodschap in een afbeelding of logo te steken
→ je ziet het of je ziet het niet
→ optisch raadsel
→ zie je de 2de betekenis? dan is dat een bonus, maar als je het niet ziet mag het logo
niets aan communicatieve zeggingskracht verliezen
gelijke achtergrond
- wet v/d gelijke achtergrond
→ voorwerpen met gelijke achtergrond vormen een geheel
- subwet van wet van overeenkomst
- overeenkomstige achtergrondkleur is een effectieve manier om objecten te groeperen
- een silhouet maken van bv. je website is handig omdat je zo kan zien waar de ogen
van de kijker naar toe gaan
gelijke bestemming
- wet v/d gelijke bestemming
→ dingen die dezelfde kant op bewegen, worden als eenheid gezien
- objecten die samen bewegen of een gelijke bestemming hebben, zien we als 1 geheel
bv. uitschuifbare menu’s op een website
C. Nabijheid, overeenkomst & symmetrie
nabijheid
- wet v/d nabijheid
→ elementen die zich dicht bij elkaar bevinden, worden als groepen gezien
→ elementen die zich ver van elkaar bevinden, worden als onafhankelijk van elkaar
waargenomen
→ mee opletten!! rap verkeerde interpretaties
overeenkomst
- wet v/d overeenkomst
→ elementen die op elkaar lijken, worden als groep waargenomen. Elementen die veel
van elkaar verschillen worden als aparte elementen beschouwd
- Wat overeenkomstig moet zijn, is niet zo belangrijk, dat kan zijn: kleur, vorm,
richting, grootte, textuur patroon, belettering, ...
bv. in een bepaalde huisstijl door dezelfde kleuren of structuur gebruiken, of een merk
symmetrie
- wet v/d symmetrie
→ symmetrische beelden worden als eenheid ervaren, zelfs al staan ze op afstand van
elkaar
- onze hersenen houden van symmetrie
